Kemaliye Etnografya Müzesinin Kent Belleğine Katkısı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 2855 - 2872, 30.11.2023

Hatice Engin

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1202839

Öz

Etnografya müzeleri, toplumsal belleğin koruyucusu ve yaşatıcısı olarak ortaya çıkan önemli bir müze türüdür. Bu müzeleri bir milletin maddi-manevi tüm kültür değerlerinin bir mekânda sistematik bir şekilde toplayarak sergilemeye çalışan hafıza mekânları olarak da nitelendirmek mümkündür. Etnografya müzeleri aynı zamanda ziyaretçinin geçmiş ve gelecek arasında bir bağ kurmasını sağlayan ve milli bilincin korunmasını amaçlayan kuruluşlar olarak da önemli bir görev üstlenmektedir. Etnografya müzeleri bu anlamda eser-ziyaretçi ilişkisini göz önüne alarak halka ait hem somut hem de somut olmayan kültürel mirası bir arada sergilenmeyi de hedeflemektedir. Böylece müzeye gelen ziyaretçi müzede sergilenen etnografik ve folklorik malzeme yardımı ile yöre halkının el sanatları, yaşam tarzı, giyim kuşam kültürü, düğünler, sözlü gelenek, yemek kültürü ve daha birçok değer hakkında önemli ipuçları elde edebilmektedir. Dolayısıyla geçmiş ile bugün arasında bir bağ kurarak kültürel sürekliliğin de devam ettiğini en iyi şekilde bu müzelerde anlayabilmektedir.
Bu çalışmada, amacımız tarihi dokusuyla, yapılarıyla, el sanatlarıyla, somut ve somut olmayan kültürel mirasıyla zengin bir yer olan Kemaliye’nin bu unsurları bir etnografya müzesinde sergilemesi ve ziyaretçiye nasıl yansıttığı konusu üzerinde durmaktadır. Ayrıca etnografya müzelerinin halka ait maddi ve manevi değerleri bir mekân içerisinde sergileyen önemli kuruluşlar olduğunu dile getirerek bu müzelerin yüklenmiş olduğu önemli misyonun, Kemaliye Etnografya Müzesi üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bunun yanı sıra küçük bir yerleşim alanı olmasına rağmen Kemaliye’de bir etnografya müzenin varlığının, kent üzerindeki etkisi ve katkılarına değinerek yerleşim alanının da müze ile olan ilişkisi ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kemaliye, Müze, Etnografya, Folklor, Kültürel mİras

An Investıgatıon On The Contrıbutıon Of The Kemaliye Ethnography Museum To The Cıty Memory

Öz

Ethnography museums are an important type of museum that emerged as the protector and sustainer of social memory. It is also possible to describe these museums as places of memory that try to systematically collect and display all material and spiritual cultural values of a nation in one place. Ethnography museums also play an important role as organizations that enable the visitor to establish a link between the past and the future and aim to preserve national consciousness. In this sense, ethnography museums also aim to exhibit both the tangible and intangible cultural heritage of the public, taking into account the work-visitor relationship. Thus, visitors to the museum can obtain important clues about the handicrafts, lifestyle, clothing culture, weddings, oral tradition, food culture and many other values of the local people with the help of the ethnographic and folkloric materials exhibited in the museum. Therefore, by establishing a link between the past and the present, he can understand the cultural continuity in the best way in these museums.
In this study, our aim is to focus on how Kemaliye, which is a rich place with its historical texture, structures, handicrafts, tangible and intangible cultural heritage, exhibits these elements in an ethnography museum and reflects them to the visitor. In addition, it is aimed to evaluate the important mission of these museums through the Kemaliye Ethnography Museum by expressing that ethnography museums are important organizations that exhibit the material and spiritual values of the public in a space. In addition, although it is a small settlement area, the relationship of the settlement area with the museum will be discussed by mentioning the effects and contributions of the existence of an ethnography museum in Kemaliye on the city.

Anahtar Kelimeler

Kemaliye, Museum, Etnography, Folklore, Cultural Heritage

Kaynakça

• Akbulut, D., Korkmaz, E., Yolcu, B., Berilgen, M. (2013). Geleneksel Kemaliye (Eğin) Evlerinin Çatı ve Duvar Kuruluşlarında Kullanılan Toprak Malzemesi Özellikleri, 4. Symposium on Strengthening Historical Buildings and Transferring Them Safely to the Future, 1-11.
• Akkan, E. & Tuncel, M. (2002). Kemaliye, İstanbul: Diyanet İslam Ansiklopedisi, (25), 236-237.
• Akkuş, Ç. (2017). Somut Kültürel Mirası Koruma Çalışmaları: Erzincan Kemaliye Sit Alanı, Turkish Studies, 12 (35), 1-12.
• Akpınar, E. (2004). Doğu Anadolu Bölgesi’nde Alternatif Turizm Merkezi Olmaya Aday Bir İlçe: Kemaliye, Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 207-236.
• Alper, B. (1990). Kemaliye (Eğin)Yerleşme Dokusu ve Evleri Üzerine Bir Araştırma, [ Yayınlanmamış Doktora Tezi ]. İstanbul Teknik Üniversitesi, Yöktez.
• Arıkan, Z. (2003). Eğin Kasabasının Tarihsel Gelişimi, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 12(1), 1-64.
• Avcı, A. (2017). Cumhuriyet Dönemi Etnografya Çalışmalarına Bir Örnek: Ankara Etnografya Müzesi, [ Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Yöktez.
• Bulut, Z. (2006). Kemaliye (Erzincan) İlçesi ve Yakın Çevresinin Alternatif Turizm Kapsamında Rekreasyonel Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi, [ Yayınlanmamış Doktora Tezi], Atatürk Üniversitesi, Yöktez.
• Çelebi, E.(1999). Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi (Çev: Seyit, K. ve Dağlı, A.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Danacı, M. & C. Akkaya, F. (2018). Kemaliye (Eğin) de Sürdürülebilir Turizm Yönetimi Ekseninde Gelecek Projeksiyonu, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 233-250.
• Demirsoy, A.(2009). Tarihi ve Mitolojiyi Yaşatan Kasaba, Kemaliye’de Kapı-Kilit Figürlerinin Tarihsel Kökeni, Kemaliye Kültür ve Kalkındırma Derneği, 20-22.
• Gürcan, O. & Köse, M. (2019). 2611 Numaralı 1841 Tarihli Eğin (Kemaliye) Nüfus Defterine Göre Eğin Kazasındaki Müslüman Ahalinin Demografik ve Sosyo İktisadi Yapısı, Uluslararası Erzincan Tarihi Sempozyumu, 1233-1249.
• İdem, C. (2019). Kuruluşundan Osmanlı İmparatorluğu’na Sosyal, Siyasal ve Kültürel Dönüşüme Bir Örnek: Kemaliye (Eğin) Kasabası, Uluslararası Erzincan Tarihi Sempozyumu, 1613-1682.
• Karakaş, E. (2004). Kemaliye’nin Kuruluşu, Gelişmesi ve Fonksiyonel Özellikleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 19-48.
• Keskin, N. (2014). Kentlerde Yeni Bellek Mekânları: Kent Müzeleri, Folklor, Edebiyat Dergisi, 10(76), 1,10.
• Korkmaz, E. & Akdemir, M. Z. (2015). Kemaliye ve Çevre Yerleşmelerinde Yer Alan Geleneksel Konutlarda Yerel Bilgi ve Deneyim Kullanılarak Uygulanan Koruma Müdahalelerinin Değerlendirilmesi, Megaron, 10(4), 494-502.
• Mavuş, F. B.(2021). Erzincan İli Kemaliye (Eğin) İlçesinin Somut Kültürel Miras Değerleri, Turizm, Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(1), 110-120.
• Şimşek, M. & Akkaya, F. (1996). Her Yönüyle Kemaliye, İstanbul: T.C. Kemaliye Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği Yayınları.
• Tasouji Dural, C. (2013). Bir Hafıza Mekânı Olarak Müze: Ankara Etnografya Müzesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 3(129), 129-143.
• Yapan, M . (2021). Geleneksel Eğin Evlerinin Korunması Bağlamında Modern Yöntemler ve Çağdaş Malzemenin Kullanımının Araştırılması,[Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Erciyes Üniversitesi, Yöktez.
• Yarman, A. (2014). Eğin (Agn) Ermenileri, Kebikeç Dergisi, (37), 261-29