Examination of teachers’ perceptions of workplace friendship and organizational happiness

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 166 - 181, 08.03.2024

Ümit Doğan , Seyfettin Abdurrezzak , Ahmet Alper Karagözoğlu

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1282087

Öz

This study aimed at investigating teachers' workplace friendship and organizational happiness perceptions levels and the relationship between them. The relational survey model, a quantitative research method, was employed in the study. 6024 teachers employed in public schools in Malatya in 2021-2022 academic year constituted the universe of the study. In this sense, 230 teachers selected using stratified sampling method participated in the study. In data collection three different tools were used: workplace friendship scale, organizational happiness scales and a personal information form which was developed by the researcher. SPSS 26.0 was used in the analysis of the data. The t-Test, ANOVA and Tukey test were performed. The findings showed that participants’ friendship opportunity perception in the schools they were working were quite high, while the friendship prevalence perceptions were lower. The findings revealed a strong and positive relationship between the friendship opportunity and friendship perceptions of the participants in the current environment and their positive feelings, which are the source of organizational happiness.

Anahtar Kelimeler

Workplace Friendship, Organizational Happiness, Teacher.

Öğretmenlerin İş Yeri Arkadaşlığı ve Örgütsel Mutluluk Algılarının İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada öğretmenlerin iş yeri arkadaşlığı algıları ile örgütsel mutluluk algıları düzeylerinin belirlenerek bu iki kavram arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evreni 2021-2022 eğitim öğretim yılında Malatya ilinde devlet okullarında görevli toplam 6024 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise evrenden tabakalı örneklem yöntemi ile seçilmiş 230 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak üzere iş yeri arkadaşlığı ölçeği ve örgütsel mutluluk ölçekleri ile araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 26.0 programı aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde t-Testi, ANOVA ve Tukey testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan öğretmenlerin çalıştıkları okullardaki arkadaşlık fırsatına ilişkin algılarının oldukça yüksek iken egemen olan arkadaşlık algılarının ise bunun altında kaldığı görülmüştür. Araştırma neticesinde öğretmenlerin arkadaşlık fırsatı ve mevcut ortamdaki arkadaşlık algıları ile örgütsel mutluluğun kaynağı olumlu duyguları arasında yüksek düzeyde ve olumlu yöndeki ilişki olduğu bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, İş Yeri Arkadaşlığı, Örgütsel Mutluluk

Kaynakça

• Aelterman, A., Engels, N., Petegem, K. V., & Verhaeghe, J. P. (2007). The well-being of teachers in Flanders: The importance of a supportive school culture. Educational Studies, 33(3), 285-297.
• Akın, H. B., & Şentürk, E. (2012). Bireylerin mutluluk düzeylerinin ordinal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Öneri, 10(37), 183-193.
• Akyol, Y. E. (2016). Akademisyenlerde mutluluğun yordayıcıları olarak farkındalık ve stresle başa çıkma tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Arens, A. K., & Morin, A. J. (2016). Relations between teachers’ emotional exhaustion and students’ educational outcomes. Journal of Educational Psychology, 108, 800– 813. https://doi.org/10.25656/01:16608
• Aron, D. (2001). Consumer grudge holding: Toward a conceptual model and research agenda. Journal of Consumer Satisfaction, Dissatisfaction, and Complaining Behavior, 14, 108-119.
• Arslan, Y. (2018). Öğretmenlerin farklılıkların yönetimi yaklaşımlarına ilişkin algıları ile örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi. Kocaeli Üniversitesi.
• Arslan, Y., & Polat, S. (2017). Adaptation of well-being at work scale to Turkish. Educational Administration: Theory and Practice, 23(4), 603-622.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J., & NolenHoeksema, S. (1996). Atkinson & Hilgard’s introduction to psychology. New York, NY: Harcourt Brace Company.
• Bayraktar, H. V., & Girgin, S. (2020). The examination of teachers' levels of organizational happiness. Journal of Education and Learning, 9(5), 170-183.
• Berman, E. M., West, J. P., & Richter, M. N. (2002). Workplace relations: Friendship patterns and consequences (according to managers). Public Administration Review, 62(2), 217-230. https://doi.org/10.1111/0033-3352.00172
• Biçer, C. (2017). Örgütsel politika algısının işyeri arkadaşlığına etkisi ve bireysel sonuçları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Bilgin, Y. N. (2018). Öğretmenlerin iş yeri arkadaşlık ve okul kültürü algı düzeyleri arasındaki ilişki, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Blanchflower, D. G., & Oswald, A. J. (2004). Well-beingover time in Britain and the USA. Journal of Public Economics, 88, 7-8.
• Boehm, J. K., & Lyubomirsky, S. (2008). Does happiness promote career success?. Journal of Career Assessment, 16(1), 101-116.
• Boyd, N., & Taylor, R. (1998). A developmental approach to the examination of friendship in leader- follower relationships. Leadership Quarterly, 9(1), 1-25.
• Bracht, J., & Zylbersztejn, A. (2018). Moral judgments, gender, and antisocial preferences: An experimental study. Theory and Decision, 85(3-4), 389-406.
• Brief, A. P., & Weiss, H. M. (2002). Organizational behavior: Affect in the workplace. Annual Review of Psychology, 53, 279-307.
• Brouskeli, V., Kaltsi, V., & Loumakou, M. (2018). Resilience and occupational well-being of secondary education teachers in Greece. Issues in Educational Research, 28(1), 43-60.
• Bulut, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: Bir norm çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Bülbül, Ş., & Giray, S. (2011). Sosyodemografik özellikler ile mutluluk algısı arasındaki ilişki yapısının analizi. Ege Akademik Bakış, özel sayı, 113-123.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. Baskı). Pegem Akademi.
• Chen, C. Y., Mao, H. Y., & Hsieh, A. T. (2012). Role ambiguity, employee gender, and workplace friendship. Psychological Reports, 110(3), 719-730.
• Cohen, Manion, L., & Morrison, K. (2011). Research methods in education. Routledge.
• Corra, M., Carter, S. K., Carter, J. S., & Knox, D. (2009). Trends in marital happiness by gender and race, 1973 to 2006. Journal of Family Issues, 30(10), 1379-1404. doi:10.1177/0192513X09336214.
• Crossman, A., & Harris, P. (2006). Job satisfaction of secondary school teachers. Educational Management Administration and Leadership, 34, 29-46. http://dx.doi.org/10.1177/1741143206059538
• Çetin, S., & Polat, S. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algı düzeyleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 171-182.
• Daniels, K. (2000). Measures of five aspects of affective well-being at work. Human Relations, 53(2), 275-294. https://doi.org/10.1177/a010564
• Demir, R., & Murat, M. (2017). Öğretmen adaylarının mutluluk, iyimserlik, yaşam anlamı ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(7), 347-378. https://doi.org/10.26466/opus.347656
• Demircan, T. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Diener, E., & Ryan, K. (2009). Subjective wellbeing: A general overview, South African Journal of Psychology, 4(39), 391-406.
• Döş, İ. (2013). Mutlu okul. Eğitim ve Bilim, 38(170), 266-280.
• Durusu, H., & Cemaloğlu, N. (2019). Öğretmenlerin yıldırma yaşama, işyeri arkadaşlık algısı ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(1), 20-38.
• Düzgün, O. (2016). Ortaokulda görev yapmakta olan öğretmenlerin mutluluk düzeyleri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Hempfling, M. S. (2015). Happiness, work engagement, and perception of organizational support of student affairs professionals. Unpublished Doctoral Dissertation, Ohio University, USA.
• Kabir, J. M. (2016). Factors influencing customer satisfaction at a fast food hamburger chain: The relationship between customer satisfaction and customer loyalty (Publication No. 10169573) [Doctoral dissertation, Wilmington University]. ProQuest Dissertations & Theses Global.
• Kanbur, A. (2015). Örgütsel bağlılığı belirleyici bir faktör olarak ı̇şyeri arkadaşlığının ı̇ncelenmesi üzerine emniyet teşkilatında bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, International Journal of Social Science, 31, 45-63.
• Kangal, A. (2013). Mutluluk Üzerine kavramsal bir değerlendirme ve Türk hane halkı ı̇çin bazı sonuçlar. Electronic Journal of Social Sciences, 12(44), 214-233.
• Karaköy, D. (2019). Lider üye etkileşiminin, işyeri arkadaşlığının, rol belirsizliğinin ve rol çatışmasının işe yabancılaşma üzerine etkisine yönelik bir araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Keleş, H. N. (2018). Eğitim kurumlarında iş yeri arkadaşlığı ile örgütsel adanmışlık ilişkisi: İstanbul ilinde bir araştırma. 9. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu, 01-04 Kasım 2018, Antalya, 632-656.
• Keser, A. (2018). İşte mutluluk araştırması. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 14(1), 43-57.
• Kıral, E. (2016a). Öğretmenlerin iş yeri arkadaşlık algısının örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Sözel Bildiri, VII. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu, KKTC/ Girne, 234- 235.
• Kıral, E. (2016b). İş yeri arkadaşlık ölçeğinin Türkiye örnekleminde öğretmenler üzerinde psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Sözel Bildiri, Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi, Antalya, 11-13.
• Kırbıyık, M. E. (2012). Mutluluk ahlakı (eudaimonizm). Fârâbî e-dergi, 3, 12-19.
• Konan, N., & Taşdemir, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük algıları ile mutluluk düzeyleri algıları arasındaki ilişki. Scientific Educational Studies, 3(2), 132-152. https://doi.org/10.31798/ses.655939
• Korkut, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk, örgütsel sinizm ve örgütsel adalet algılarının analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Malatya.
• Lucas, R. E., & Gohm, C. L. (2000). Age and sex differences in subjective well-being across cultures. Culture and Subjective Well-Being, 3(2), 91-317.
• Mao, H. Y., Chen, C. Y., & Hsieh, T. H. (2009). The relationship between bureaucracy and workplace friendship. Social Behavior and Personality: An International Journal, 37(2), 255-266. https://doi.org/10.2224/sbp.2009.37.2.255
• Mao, H. Y., Hsieh, A. T., & Chen, C. Y. (2012). The relationship between workplace friendship and perceived job significance. Journal of Management & Organization, 18(2), 247-262. https://doi.org/10.5172/jmo.2012.18.2.247
• Markiewicz, D., Devine, I., & Kausilas, D. (2000). Friendships of women and men at work: Job satisfaction and resource implications. Journal of Managerial Psychology, 15(2), 161-184. https://doi.org/10.1108/02683940010310346
• Milli Eğitim Bakanlığı (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. https:// meb.gov.tr/mevzuat, Erişim Tarihi: 15/11/2021.
• Moçoşoğlu, B., & Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-70. https://doi.org/10.22596/2018.0301.52.70
• Morrison, R. L. (2004). Informal relationships in the workplace: Associations with job satisfaction, organisational commitment and turnover intentions. New Zealand Journal of Psychology, 33(3), 114-128.
• Morrison, R. L. (2009). Are women tending and be friending in the workplace? Gender differences in the relationship between workplace friendships and organizational outcomes. Sex Roles, 60(1), 1-13. https://doi.org/10.1007/s11199-008-9513-4
• Nielsen, I. K., Jex, S. M., & Adams, G. A. (2000). Development and validation of scores on a two-dimensional workplace friendship scale. Educational and Psychological Measurement, 60(4), 628-643. https://doi.org/10.1177/00131640021970655
• Özgenel, M., & Bozkurt, B. N. (2020). Okul mutluluğunu yordayan bir faktör: Öğretmenlerin politik becerileri. Turkish Journal of Educational Studies, 7(2), 130-149.
• Özyer, K., Irk, E., & Anaç, S. (2015). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisinde iş arkadaşlığının aracılık rolü. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 261-278.
• Paschoal, T., & Tamayo, A. (2008). Construction and validation of the work well-being scale. Avaliação Psicológica, 7(1), 11-22.
• Reeve, C. D. C. (2012). Action, contemplation, and happiness. Harvard University Press.
• Riordan, C. M., & Griffeth, R. W. (1995). The opportunity for friendship in the workplace: An underexplored construct. Journal of Business and Psychology, 10(2), 141-154. https://doi.org/10.1007/BF02249575
• Ryff, C. (1989). Happiness is everything or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069–1081.
• Seppala, E. (2016). The happiness track: How to apply the science of happiness to accelerate your success. Hachette Press.
• Sias, P., & Cahill, D. (1998). From coworkers to friends: the development of peer friendships in the workplace. Western Journal of Communication, 62(3), 273-299.
• Sias, P. M., Heath, R. G., Perry, T., Silva, D., & Fix, B. (2004). Narratives of workplace friendship deterioration. Journal of Social and Personal Relationships, 21(3), 321-340. https://doi.org/10.1177/0265407504042835
• Song, S. H. (2006). Workplace friendship and employees’ productivity: LMX theory and the case of the Seoul city government. International Review of Public Administration, 11(1), 47-58. https://doi.org/10.1080/12294659.2006.10805077
• Şahinbaş, F., & Erigüç, G. (2019). Pozitif örgütsel davranış yaklaşımıyla işyeri arkadaşlığı ve işe adanma ilişkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(4), 1201-1225.
• Tian, L., Wang, D., & Huebner, E. S. (2015). Development and validation of the brief adolescents’ subjective well-being in school scale. Social Indicators Research, 120(2), 615-634. https://doi.org/10.1007/s11205-014-0603-0
• Tosten, R., Avcı, Y. E., & Şahin, S. (2018). The relations between the organizational happiness and the organizational socialization perceptions of teachers: The sample of physical education and sport. European Journal of Educational Research, 7(1), 151-157. https://doi.org/10.12973/eu-jer.7.1.151
• Tümkaya, S. (2011). Türk üniversite öğrencilerinde öznel iyi oluşu yordayan sosyodemografik değişkenler ve mizah tarzları. Eğitim ve Bilim, 36(160), 158-170.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü (TDK) (2022). http://www.tdk.gov.tr (Erişim tarihi: 09/05/2022).
• Waterman, A. S., Schwartz, S. J., & Conti, R. (2008). The implications of two conceptions of happiness (hedonic enjoyment and eudaimonia) for the understanding of intrinsic motivation. Journal of Happiness Studies, 9, 41-79.
• Wesarat, P., Sharif, M. Y., & Majid, A. H. (2015). A conceptual framework of happiness at the workplace. Asian Social Science, 11(2), 78-88. http://doi.org/ 10.5539/ass.v11n2p78
• Yavuzkurt, T. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerinin iş yeri arkadaşlık algısı ve iş doyumu ile ilişkisi (Aydın ili örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Yavuzkurt, T., & Kıral, E. (2020). The Relationship between Workplace Friendship and Job Satisfaction in Educational Organizations. International Journal of Progressive Education, 16(5), 404-425. https://doi.org/10.29329/ijpe.2020.277.25