Bilimsel Süreç Becerilerine Dayalı Laboratuvar Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri Öz Yeterliliklerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 117 - 130, 16.12.2019

Fethiye Karslı Baydere , Çiğdem Şahin Çakır

Öz

Bu araştırmanın amacı Bilimsel Süreç Becerileri
(BSB)’ne dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının BSB
öz-yeterlik inancına etkisini incelemektir. Araştırmada deneysel araştırma
desenlerinden son test deney-kontrol gruplu model kullanılmıştır. Araştırmanın
örneklemini doğu Karadeniz bölgesinde yer alan bir üniversitesinin eğitim
fakültesinin 3. sınıflarında öğrenim gören toplam 61 fen bilgisi öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Karslı, Şahin & Ayas (2016)
tarafından geliştirilen BSB öz-yeterlik inancı ölçeği kullanılmıştır. BSB
öz-yeterlik inancı ölçeği 5‘li likert tipi ölçek olup 47 maddeden ve 13 faktör
yapısından oluşmaktadır. Ölçeğin faktörleri “gözlem yapma”, “sınıflama”,
“verileri kaydetme”, “ölçme”, “sayı uzay ilişkilerini kullanma”, “tahmin”,
“verileri yorumlama”, “sonuç çıkarma”, “değişkenleri belirleme”, “grafik model
oluşturma”, “değişkenleri değiştirme ve kontrol etme”, “hipotez kurma” ve
“deney yapma” şeklinde belirlenmiştir. Ölçeğin kapsam geçerliliği için uzman
görüşlerine başvurulmuştur. Ölçeğin yapı geçerliği için doğrulayıcı faktör
analizi yapılmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa güvenilirlik katsayısı 0.91 olarak
bulunmuştur. Verilerinin istatistiki analizinde öğretmen adaylarının son
testlerden aldıkları puanlar üzerinden SPSS 23.0 istatistik programı
kullanılarak ilişkisiz örneklemler için uygulanan bağımsız t-testi
kullanılmıştır. Araştırma sonucunda hem BSB’ye dayalı laboratuvar yaklaşımının
uygulandığı hem de mevcut laboratuvar yaklaşımının uygulandığı grupların BSB
öz-yeterlik inancı ölçeği ortalama puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı
tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Bilimsel Süreç Becerileri; Öz-yeterlilik; Fen Bilgisi Öğretmen Adayı; Laboratuvar Uygulamaları

Destekleyen Kurum

Giresun Üniversitesi

Proje Numarası

EĞT-BAP-A-160317-53

Teşekkür

Bu çalışma Giresun Üniversitesi EĞT-BAP-A-160317-53 kodlu proje kapsamında desteklenmiştir.

Kaynakça

• Aktamış, H., & Ergin, Ö. (2007). Bilimsel süreç becerileri ile bilimsel yaraticilik arasindaki ilişkinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 11-23.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Badran, I. (2007) Enhancing creativity and innovation in engineering education. European Journal of Engineering Education, 32(5), 573-585, DOI: 10.1080/03043790701433061
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational psychologist, 28(2), 117-148.
• Baser, M. (2003). Effect of instruction based on conceptual change activities on students’ understanding of electrostatics concepts (Yayınlanmamış Doktora Tezi). METU, Ankara.
• Baştürk, R. (2009). Deneme modelleri. Bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 30-54). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Beaumont Walters, Y., & Soyibo, K. (2001). An analysis of high school students’performance on five integrated science process skills. Journal of Research in Science & Technological Education, 19(2), 133-143.
• Bilgin, I. (2006). The effects of hands-on activities incorporating a cooperative learning approach on eight grade students’ science process skills and attitudes toward science. Journal of Baltic Science Education, 1(9), 1648–3898.
• Bozdoğan, A. E., Taşdemir, A., & Demirbaş, M. (2006). Fen bilgisi öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 23-36.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2013). Research Methods in Education. Abingdon: Routledge, Taylor Francis Group, NY.
• Colley, K. E. (2006). Understandig ecology content knowledge and acquiring science process skills through project-based science instruction. Science Activities, 43(1), 26-33.
• Dailey, D., & Robinson, A. (2017) Improving and sustaining elementary teachers’ science teaching perceptions and process skills: A postintervention study. Journal of Science Teacher Education, 28(2), 169-185, DOI: 10.1080/1046560X.2016.1277601
• Downing, J. E., & Filer, J. D. (1999). Science process skills and attitudes of preservice elementary teachers. Journals of Elementary Science Education, 11(2), 57-64.
• Durmaz, Ş., & Ören, K. (2017). Öz yeterlilik ve özgüvenin işgücü ve istihdama etkisine bir bakiş. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (1) 109-120.
• Gökbayrak, S., & Karışan, D. (2017). STEM etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarinin bilimsel süreç becerilerine etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi 8(2), 63-84.
• Hurd, P. D. (1969). New directions in teaching secondary school science. Chicago: Rand McNally.
• Karışan, D., Bilican, K., & Şenler, B. (2016). Yansıtıcı sorgulamaya dayali laboratuvar etkinliklerinin sinif öğretmen adaylarinin bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 123-146.
• Karslı, F. (2011). The effect of enriched laboratory guide materials on improving science process skills and conceptual change of prospective science teachers, Unpublished doctoral dissertation. Karadeniz Technical University; Trabzon.
• Karslı, F., & Ayas, A. (2013). Farklı kavramsal değişim yöntemleri ile alternatif kavramları gidermek ve bilimsel süreç becerilerini geliştirmek mümkün müdür? Elektrokimyasal piller örneği. Journal of Computer and Education Research, 1(1), 1-26.
• Karslı, F., Şahin, Ç., & Ayas, A. (2016). The development of self efficacy scale toward scientific process skills. INTE 2016- International Conference New Horizons in Education, Bildiri Özet Kitabı, 629-630. Viyana: Austria.
• Karslı, F., Şahin, Ç., Aygün, M., & Çavuş Güngören, S. (2015). Fen öğretimi laboratuvar uygulamalari I-II: Bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye ve kavramsal öğrenmeye katki sağlayabilecek deneyler, 1. Baskı, Ankara: PegemA Yayıncılık. ISBN: 978-605-318-272-6.
• Kaya, G., & Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayali öğrenmenin öğrencilerin başarisina ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 300-318.
• Kesamang, M. E. E., & Taiwo, A. A. (2002). The correlates of the socio-cultural background of botswana junior secondary school students with their attitudes towards and achievements in science. International Journal of Science Education, 24, 919-940.
• Koray, Ö., Köksal, M. S., Özdemir, M., & Presley, A, İ. (2007). The effect of creative and critical thinking based laboratory applications on academic achievement and science process skills, Elementary Education Online, 6(3), 377-389.
• Lazarowitz, R., & Huppert, J. (1993). Science process skills of 10th-grade biology students in a computer-assisted learning setting. Journal of Research on Computing in Education, 25(3), 367-382.
• Lazarowitz, R., & Tamir, P. (1994). Research on using laboratory instruction in science, In D. L. Gabel (Ed.), Handbook of research on science teaching and learning (pp. 94–130). New York: Macmilla.
• Lee, A. T., Hairston, R. V., Thames, R., Lawrence, T., & Herron, S. S. (2002). Using a Computer simulation to teach science process skills to college biology and elementary education majors. Computer Simulations Bioscene, 28(4), 35- 42.
• Lunetta, V. N. (1998). The school science laboratory: Historical perspectives and centers for contemporary teaching. In B. J. Fraser & K. G. Tobin (Eds.), International handbook of science education. Dordrecht: Kluwer
• Lunetta, V. N., & Tamir, P. (1979). Matching lab activities with teaching goals. The Science Teacher, 46, 22–24.M. E. B. (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• Meador, K., S. (2003). Thinking creatively about science suggestions for primary teachers. Gifted Child Today, 26(1), 25-29.
• Nicosia, A. M. L., Mineo, S. R. M., & Valenza, M. A. (1984). The relationship between science process abilities of teachers and science achievement of students: An experimental study. Journal of Research in Science Teaching, 21, 853-858.
• Özdemir, M. (2004). Fen eğitiminde bilimsel süreç becerilerine dayalı laboratuar yönteminin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi. Zonguldak
• Rillero, P. (1998) Process skills and content knowledge, science activities. 35(3), 3-4, DOI: 10.1080/00368129809600910
• Roberts, L. (2003). Creativity, Tech Directions, 63, 3.
• Schwab, J. J. (1962). The teaching of science as inquiry. In J. J. Schwab & P. F. Brandwein (Eds.), The teaching of science. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Tan, M., & Temiz, B., K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89- 101.
• Tupin, T., & Cage, B. N. (2004). The effects of an integrated, activity-based science curriculum on student achievement, science process skills, and science attitudes. Electronic journal of Literacy Through Science, 3, 1-16.
• Wilke, R. R., & Straits, W. J. (2006). Developing students’ process skills in today’s science classroom. The Texas Science Teacher, 11-16.