Yarı kurak ve tuzlu/jipsli alanlarda farklı arazi hazırlığı yöntemlerinin fidan gelişimine etkileri

Yıl 2021, , 146 - 156, 15.12.2021

Yakup Öz , Ceyhun Göl

https://doi.org/10.17568/ogmoad.870211

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, yarı kurak iklim ve tuzlu/jipsli toprak özelliklerine sahip bir bölgede ağaçlandırma ve erozyon kontrolü amaçlı uygulanan farklı toprak işleme yöntemlerinin fidan çap/boy gelişimi üzerine etkileri incelenmiştir. Örnekleme çalışmaları 400 m2 alanlarda veya bu alanlar içine giren 300 m teraslar üzerinde yapılmıştır. Beş farklı toprak işleme parseline dikilen dört farklı ağaç türüne ait fidanların çap/boy gelişimi ve morfolojik özellikleri incelenmiştir. Yalancı akasya türünün en yüksek çap ve boy ortalamasına, BUROR teras arazi hazırlığının ise birim alanda yaşayan fidan sayısı ve fidan gelişimi bakımından en yüksek başarı ortalamasına sahip olduğu belirlenmiştir. Çukur dikim ile üst toprak işleme+çukur dikim aynı fidan gelişim özelliği göstermiştir. İbreli türler içerisinde sedir en düşük, kızılçam ise en yüksek fidan gelişimi göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Tuz, Jips, Fidan, Kuraklık, Toprak İşleme, Ağaçlandırma, ağaç türleri

Destekleyen Kurum

Bu araştırma, TÜBİTAK 2209-A 1919B011802530 No.lu Üniversite Öğrencileri Yurt İçi Araştırma Projeleri tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

1919B011802530

Teşekkür

Bu araştırmanın yürütülmesine proje desteği sağlayan TÜBİTAK’a, veri temini ve arazi çalışmalarında yardımcı olan Çankırı Orman İşletme Müdürlüğü’ne, Şef Burak Özkan’a ve Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Said Özçelik’e, istatistiksel hesaplamaları için Doç. Dr. İlker Ercanlı’ya teşekkür ederiz.

The effects of different field land preparation techniques on seedling development in semi-arid and salted/gypsy areas

Öz

In this study, the effects of different soil preparation techniques applied for afforestation and erosion control on seedling diameter/height development in a region with semi-arid climate and salty/gypsum soil properties were investigated. Sampling studies were carried out on 400 m2 areas or 300 m terraces in these areas. Seedling morphological characteristics and diameter/height development of four different tree species planted in four different tillage plots were examined. It was determined that the black locust species had the highest average diameter and height, and the BUROR terrace field preparation had the highest average success in terms of the number of saplings living per unit area and seedling development. It has been determined that pit planting has the same growth characteristics as topsoil cultivation+pit planting. Among the coniferous species, cedar showed the lowest sapling development, while red pine showed the highest sapling development.

Anahtar Kelimeler

Salt, gypsum, drought, land preperation, planting, tree species, seedling

Proje Numarası

1919B011802530

Kaynakça

• Akpulat H.A., Çelik N. 2005. Flora of gypsum areas in Sivas in the eastern part of Cappadocia in Central Anatolia, Turkey. Journal of Arid Environments. 61: 27-46.
• Akyürek, B., Akbaş, B., Değer, Z. 1988. 1/100.000 Ölçekli Açınsama Nitelikli Türkiye Jeoloji Haritaları Servisi, Çankırı E-16 Paftası, MTA Gn. Md. Jeoloji Eyüd Dairesi, Ankara.
• Alphen, J.G., Rios Romero F. 1971. Gypsiferous soils notes on their characteristics and management. Bulletin/International Institute for Land Reclamation and Improvement-Wageningen, The Netherlands.
• Anonim, 2011-2030. Ankara Orman Bölge Müdürlüğü, Çankırı Orman İşletme Müdürlüğü, Çankırı Orman İşletme Şefliği Fonksiyonel Amenajman Planı, Çankırı.
• Anonim, 2013a. Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda Ağaçlandırma Rehberi. T.C. Orman ve Su İşleri Başkanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Erozyon Kontrolü Daire BaşkanlığI, Ankara.
• Anonim, 2013b “28. Mekanize Piyade Komutan Yardımcılığı Erozyon Kontrol Uygulama Projesi”, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman genel Müdürlüğü, Ankara Orman Bölge Müdürlüğü, Çankırı Orman İşletme Müdürlüğü, Çankırı Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Şefliği, Çankırı.
• Anonim, 2013c. Kurak ve Yarıkurak Alanlarda Ağaçlandırma ve Rehabilitasyon Rehberi. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Erozyon Kontrolü Daire Başkanlığı Yayınları, 190 s., Ankara.
• Anonim, 2015. Türkiye Orman Varlığı. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, 36 s., Ankara.
• Anonim, 2020. Tarım ve Orman Bakanlığı, Meteorloji Genel Müdürlüğü, Çankırı Meteoroloji İstasyonu iklim verileri, Ankara.
• Anonim. 2019. Çankırı meteoroloji istasyonu iklim verileri. Tarım ve Orman Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kayıtları. Ankara.
• Atalay, İ. 2010 Tuzlu-alkali anamateryallerin ortam bozulması ve çölleşme üzerindeki etkileri. Çölleşme ile Mücadele Sempozyumu, 17-18 Haziran 2010, Çorum. Tebliğler Kitabı, s:14-19.
• Atalay, İ. 2011. Türkiye‘de yarıkurak bölgelerin ekolojik özellikleri ve ağaçlandırmada tür seçimi. Kurak ve Yarıkurak Alan Yönetimi Çalıştayı Sonuç Bildirgesi ve Bildiriler, 5-8 Aralık 2011, Ürgüp-Nevşehir, S:202-241.
• Atalay, İ. 2015. Türkiye Topraklarının Oluşumu ve Kullanımı. Erşahin, S., Öztaş, T., Namlı, A., Karahan, G. (Ed.) 2015. Toprak Amenajmanı S: 19-94, Ankara.
• Aytuğ, B., Görecelioğlu E. 1993. Anadolu Bitki Örtüsünün Geç Kuaterner‘deki Gelişimi. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, B3-4: 27–46.
• Birgili, Ş., Ünalan, G., Yoldaş, R. 1975. Çankırı – Çorum Havzası’nın Jeolojisi ve Petrol Olanakları, MTA Rap., No. 5621, Ankara.
• Blumenthal, M. 1948. Bolu Civarı ile Aşağı Kızılırmak Mecrası Arasındaki Kuzey Anadolu Silsilesi’nin Jeolojisi, MTA Yay., Rap No. 2026, Ankara.
• Bouyoucous, G. J. A. 1951. Recalibration of the hydrometer for making mechanical analysis of soil. agronomy journal (journal of american society of agronomy 43: 434-438.
• Boydak, M. 1986. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve GAP‘ta Ormancılığın Yeri. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri B36-2:75–93.
• Boydak, M., Ertaş, A., Çalışkan, S. 2010. Kurak ve Yarıkurak Bölgelerin Ağaçlandırılmasında İlkeler ve Uygulama Esasları. Çölleşme ile Mücadele Sempozyumu, 17–18 Haziran 2010, Çorum, s. 370–382.
• Cañadas, E.M., Ballesteros, M., Valle, F., Lorıte, J. 2013. Does gypsum influence seed germination? Turkish Journal of Botany. 38: 141-147.
• Escudero, A., Iriondo, J.M., Olano, J.M., Rubio, A., Somolinos, R.C. 2000. Factors affecting establishment of a Gypsophyte: The case of Lepidium subulatum (Brassicaceae). American Journal of Botany. 87: 861-871.
• FAO (Food and Agriculture Organization), 1990. Management of gypsiferow soils. FAO Soils Bulletin 62. Rome, Italy.
• Gökmen, B. 2007. Çankırı İli Coğrafyası. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çoğrafya (Türkiye Coğrafyası) Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• Göl, C. 2002. Çankırı-Eldivan Yöresinde Arazi Kullanım Türleri ile Bazı Toprak Özellikleri Arasındaki İlişkiler. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi. Ankara.
• Guerrero Campo, J., Alberto, F., Maestro, Martı´nez, M., Hodgson, J., Montserrat Martı´ G. 1999. Plant community patterns in a gypsum area of NE Spain. II. Effects of ion washing on topographic distribution of vegetation. Journal of Arid Environments. 41: 411-419.
• Güneş, A., Alpaslan, M., İnal, A. 2010. Bitki besleme ve gübreleme. A.Ü. Ziraat Fakültesi yayınları, Yayın No: 1581, Ders kitabı: 533. ISBN:978-975-482-878-8, Ankara.
• Kantarcı, M. D., Narlıoğlu, H., Kavlak, T., Metġn, C., Koçak, T., Uzun, H.B. 2010b. Konya, Karaman, Niğde, Aksaray illerinde ağaçlandırma ve toprak koruma çalışmaları. Çölleşme ile Mücadele Sempozyumu, 17-18 Haziran 2010, Çorum. Tebliğler Kitabı, s:121-129.
• Kantarcı, M. D., Narlıoğlu, H., Özder, H., Çakıroğlu, İ.E. 2010a. Ankara ağaçlandırmaları. Çölleşme ile Mücadele Sempozyumu, 17-18 Haziran 2010, Çorum. Tebliğler Kitabı, s:110-120.
• Kocaçınar, F., Ok, T. 2010. Orta Anadolu‘da Çölleşme ile Mücadelede Kullanılabilecek Bazı Odunsu Türlerin Ekofizyolojik Özellikleri, Çölleşme ile Mücadele Sempozyumu 17-18 Haziran 2010 Çorum, s. 137-148.
• Matesanz, S., Escudero, A., Valladares, F. 2009. Influence of three cooccurring global change drivers on the survival, growth, phenology and reproduction of a Mediterranean shrub. Ecology, 90: 2609–2621.
• Meyer, S.E. 1986. The ecology of gypsophile endemism in the eastern mojave desert. Ecology, 67: 1303-1313.
• Meyer. S., García-Moya, E. 1989. Plant community patterns and soils moisture regime in gypsum grasslands of north central Mexico. J Arid Environ, 16: 147–155.
• Mota JF, Sola AJ, Dana ED, 2003. Plant succession in abandoned gypsum quarries in SE Spain. Phytocoenologia. 33: 13-28.
• Mota, J.F., Garrido-Becerra, J.A., Merlo, M.E., Medina-Cazorla, J.M., Sánchez-Gómez, P. 2017. The edaphism: gypsum, dolomite and serpentine flora and vegetation. In: Loidi J, editor. The vegetation of the Iberian Peninsula. New York: Springer, Cham. Inc; p. 277-354.
• Nelson, D. W., Sommer, L. E. 1996. Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science of America and American Society of Agronomy. SSSA Book Series No.5. Madison-USA.
• Odabaşı, T., Boydak, M. 1984. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ve GAP‘ta Ormancılığın Yeri ve Katkıları. İ. Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, Cilt 34, Sayı 3, s. 33–48.
• Oyonarte, C., Sanchez, G., Urrestarazu, M., Alvarado. J J. 2002. A Comparison of Chemical Properties Between Gypsophile and Nongypsophile Plant Rhizospheres. Arid Land Research and Management. 16: 47-54.
• Palacio, S., Escudero, A., Montserrat-Marti, G., Maestr,o M., Milla, R., Albert, M.J. 2007. Plants living on gypsum: beyond the specialist model. Annals of Botany. 99: 333-343.
• Palacio., S., Escudero, A., Montserrat-Marti, G., Maestro, M., Milla, R., Albert, M. 2007. Plants living on gypsum: beyond the specialist model. Annals of Botany. 99: 333-343.
• Parsons. R.F. 1976. Gypsophily in plants. A review, American Midland Naturalist. 96:1, 1-20.
• Pueyo, Y., Alados, C.L., Barrantes, O., Maestro, M., Komac, B. 2007. Gypsophile vegetation patterns under a range of soil properties induced by topographical position. Plant Ecology. 189: 301-311.
• Rhoades, J. D. 1996. Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science of America and American Society of Agronomy. SSSA Book Series No.5. Madison-USA.
• Richard, H. L., Donald, L. S. 1996. Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. Soil Science of America and American Society of Agronomy. SSSA Book Series No. 5. Madison-USA.
• Tuttu, G., Akkemik, Ü. 2017. Çankırı-Korubaşı tepe ve civarındaki jipsli alanların florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 24(1):45-88.
• Ürgenç, S. 1998. Ağaçlandırma Tekniği (Yenilenmiş ve Genişletilmiş İkinci Baskı). İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını No.3994\441, 600 s., İstanbul.
• Yaltırık, F. 1984. Türkiye Meşeleri Teşhis Kılavuzu. Tarım Orman ve Köy işleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Yenilik Basımevi, İstanbul, 64 s.
• Yang, Y. W., Newton, R. J., Mıllerf., R. 1990. Salinity tolerance in Sorghum. I hole Plant Response to Sodium Chloride in S. Bicolor and S. halepense. Crop Science. 30: 755-781.