Relationships between growth of taurus cedar (Cedrus libani A. Rich.) plantations and site factors

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 12 - 21, 09.07.2017

Rıza Karataş , Kürşad Özkan

https://doi.org/10.17568/ogmoad.302425

Cited By: 5

Öz

This study was carried out to examine the relationships between productivity of taurus cedar (Cedrus libani A. Rich.) and some environmental factors in afforestation areas located in Eskişehir, Afyonkarahisar and Ankara provinces. Sampling studies were performed on 55 sample plots that differ in aspect, altitude, slope degree, slope position and stand growth. A tree representing top stand height in each area was cut from each stand and soil samples were taken from the horizons. Some physical and chemical properties of the soil samples were analyzed. The climate data was obtained from the closest meteorological station to determine the relationships between productivity of Taurus cedar and climatic factors. Relations between top height values of trees in stands and edaphic, climatic and physiographic site factors were analyzed using correlation, stepwise regression analysis and regression tree methods. Latitude and slope position as physiographic factors; the average high temperature potential evapotranspiration, water surplus, the average temperature of the coldest month, the average temperature of the hottest month and the average temperature of four months in the summer as climatic factors; silt ratio as edaphic factors were statistically found as the most significant factors on the variation of height growth. The height growth of the species was modelled using stepwise regression analysis and regression tree method.  As a result of these methods, the best prediction model was found to be the regression tree method with a ratio of 65.6%.

Anahtar Kelimeler

Taurus cedar, afforestation, forest site properties

Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) ağaçlandırmalarının gelişimi ile yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkiler

Öz

Bu çalışma, Eskişehir, Afyonkarahisar ve Ankara illerindeki toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) ağaçlandırmalarının boy gelişimi ile bazı yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Örneklemeler bakı, yükselti, eğim, yamaç konumu ve meşcere gelişimi bakımından farklılık gösteren 55 alanda yürütülmüştür. Her örnek alanda meşcere üst boyunda bulunan bir ağaç kesilmiş ve toprak çukuru açılarak belirlenen horizonlardan toprak örnekleri alınmıştır. Laboratuvarda toprak örneklerinin bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Toros sediri ağaçlandırmalarının gelişimi ile iklim özellikleri arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla örnek alanlara en yakın mesafede bulunan meteoroloji istasyonu verileri kullanılmıştır. Örnek alanlardaki ağaçların üst boy değerleri ile edafik, klimatik ve fizyografik faktörler arasındaki ilişkiler korelasyon, aşamalı regresyon ve regresyon ağacı yöntemleri ile değerlendirilmiştir.Örnek alanlardaki ağaçların üst boy değerleri ile fizyografik yetişme ortamı faktörlerinden enlem ve yamaç konumu; iklim özelliklerinden ortalama yüksek sıcaklık, potansiyel evapotranspirasyon, su fazlası, en soğuk ayın ortalama sıcaklığı, en sıcak ayın ortalama sıcaklığı ve dört yaz ayının ortalama sıcaklığı; toprak özelliklerinden toz miktarı arasında istatistiksel bakımdan önemli ilişkiler bulunmuştur.Sedir ağaçlandırmalarının boy büyümesi aşamalı regresyon analizi ve regresyon ağacı tekniği kullanılarak modellenmiştir. Uygulanan bu analizler sonucunda, boy gelişimini en iyi açıklayan kestirim modeli %65,6 ile regresyon ağacı tekniği kullanılarak elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sedir, Ağaçlanadırma, yetişme ortamı özellikleri

Kaynakça

• Aertsen, W,. Kınt, V., Orshoven, J., Özkan, K., Muys, B., 2010. Comparison and Ranking of Different Modelling Techniques for Prediction of Site Index in Mediterranean Mountain Forests, Ecological Modelling 221, 1119-1130.
• Anonim 1989. Türkiye’nin Yağış Rejimi, T. C. Başbakanlık, Devlet Meteoroloji işleri Genel Müdürlüğü, Zirai Meteoroloji ve İklim Rasatları Daire Başkanlığı, TUMAK Projesi, Ankara, 21 s.
• Anşin, R., 1988. Tohumlu Bitkiler (Gymnospermae), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Genel Yayın No: 122, Fakülte Yayın No: 15, Trabzon.
• Ormanlarının Yayılış Gösterdiği Alanlar ve Yakın Çevresinin Genel Ekolojik Özellikleri İle Sedir Tohum Transfer Rejyonlaması. OGM Yayın No: 663, 167s. Ankara.
• Boydak, M., 1996. Toros sediri’nin (Cedrus Libani A. Rich.) Ekolojisi Silvikültürel Ve Doğal Ormanlarının
• Korunması, Orman Bakanlığı Yayın No: 012, 78s. Ankara.
• Çepel, N., Dündar, M., Günel, A., 1977. Türkiye’nin Önemli Yetişme Bölgelerinde Saf Sarıçam Ormanlarının Gelişimi İle Bazı Edafik ve Fizyografik Etmenler Arasındaki İlişkiler, TÜBİTAK, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Proje No: TOAG 154, Tübitak Yayınları No: 354, TOAG, 165s. Ankara.
• Çepel, N., 1985. Toprak Fiziği, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No: 374, 288s. İstanbul.
• Ercanli, İ., Günlü, A., Altun, L., Başkent, E. Z., 2008. Relationship Between Site Index Of Oriental Spruce [Picea orientalis (L.) Link] and Ecological Variables in Maçka, Turkey. Scandinavian Journal of Forest Research 23, 319-329.
• Eruz, E., 1984. Balıkesir Orman Başmüdürlüğü Bölgesindeki Saf Karaçam Meşcerelerinin Boy Gelişimi İle Bazı Edafik ve Fizyografik Özellikler Arasındaki İlişkiler, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları No: 368, 72s. İstanbul.
• Fırat, F., 1972. Orman Hasılat Bilgisi, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayın No: 166, Kutulmuş Matbaası, İstanbul.
• Gülçur, F., 1974. Toprağın Fiziksel ve Kimyasal Analiz Metodları, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları No: 1970/201, Kutulmuş Matbaası, 225 s. İstanbul.
• Günay, T., 1990. Afyon-Emirdağ Yukarı Çaykışla Vadisi’nde Stepe Geçiş Kuşağında Yeni Tespit Edilen Bir Sedir (Cedrus Libani A. Rich) Kalıntı Mesçeresi ve Ekolojik Özellikleri. Uluslararası Sedir Sempozyumu 53-63s. Antalya.
• Güner, Ş. T., 2008. Bozkıra Geçiş Bölgesindeki Sarıçam (Pinus sylvestris L. ssp. hamata (Steven) Fomin.) Ormanlarının Gelişimi ile Bazı Yetişme Ortamı Özellikleri Arasındaki İlişkiler, Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü Yayını, Bakanlık Yayın No: 358, Müdürlük Yayın No: 3, 41s. Eskişehir.
• Güner, Ş. T., Çömez, A., Karataş, R., Çelik, N., Özkan, K., 2011. Eskişehir ve Afyonkarahisar İllerindeki Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasina (Lamb.) Holmboe) Ağaçlandırmalarının Gelişimi ile Bazı Yetişme Ortamı Özellikleri Arasındaki İlişkiler, Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü Yayını, Bakanlık Yayın No: 434, Müdürlük Yayın No: 4, 83 s., Eskişehir.
• Irmak, A., 1954. Arazide ve Laboratuvarda Toprağın Araştırılması Metodları, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 599/27, 150s. İstanbul
• Irmak, A., 1970. Orman Ekolojisi, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1650, Orman Fakültesi Yayın No: 149, Taş Matbaası, 367s. İstanbul.
• İzbırak, R., 1968. Türkiye Jeomorfografik Haritası, Harita Genel Müdürlüğü Matbaası, Ankara.
• Jackson, M. L., 1962. Soil Chemical Analysis, Constable and Company Ld., 498s. London, England.
• Kalıpsız, A. K., 1994. İstatistik Yöntemler, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3835, Fakülte Yayın No: 427, 558s. İstanbul.
• Kantarcı, M. D., 2000. Toprak İlmi, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları No: 4261/462, 420s. İstanbul.
• Karataş, R., Arslan, M., Güner, Ş.T., Çömez, A., Özkan, K., 2013. Göller Bölgesinde Doğal Yayılış Alanlarında
• Kasnak Meşesinin (Quercus vulcanica Boiss. and Heldr. ex Kotschy) Boy Gelişimi İle Yetişme Ortamı Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü, Enstitü Yayın No: 9, 67s. Eskişehir.
• Konukcu, M., 2001. Ormanlar ve Ormancılığımız, DPT Yayın No: 2630, 238s. Ankara.
• Mckenny, D. W., PEDLAR, J.H., 2003. Spatial Models of Site Index Based on Climate and Soil Properties for Two Boreal Tree Species in Ontario, Canada. Forest Ecology and Management 175, 497-507.
• Moısen, G. G, Frescıno, T. S., 2002. Comparing Five Modelling Techniques for Predicting Forest Characretistics, Ecological Modelling 157, 209-225.
• Oyoma, M., Takehara, H., 1987. Standart Soil Color Charts, Japan.
• Özdamar, K., 2002. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi-1, 4. Baskı, Kaan Kitabevi, 686s. Eskişehir.
• Özel, H. B., Ertekin, M., Tufanoğlu, G. Ç. 2010. Devrek-Akçasu Yöresindeki Karaçam (Pinus nigra Arnold. ssp. pallasiana (Lamb.) Holmboe) ve Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Ağaçlandırmalarında Boy Artımı ile Bazı İklim Faktörleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ecological Life Science 5 (4), 376-389.
• Özkan, K., Kuzugüdenli, E., 2010. Akdeniz Bölgesi Sütçüler Yöresinde Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Verimliliği ile Yetişme Ortamı Özellikleri Arasındaki İlişkiler, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Seri A(1), 16-29, Isparta.
• Özyuvacı, N. 1999. Meteoroloji ve Klimatoloji, İ.Ü, Orman Fakültesi Yayınları No: 4196, Dilek Ofset Matbaacılık, İstanbul, 369 s.
• Pamir, H.N., Erentöz, C., 1975. 1/500 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası, Ankara Paftası, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Yayınları, 111s. Ankara.
• URL, 2015. DTREG Software For Predicting Modeling and Forecasting http://www.dtreg.com.
• URL, 2013. Google Earth 7.1.2.2041, Oluşum Tarihi: 10/7/2013, kh.google.com
• Zech, W., Çepel, N., 1972. Güney Anadolu’daki Bazı Pinus brutia Meşcerelerinin Gelişimi ile Toprak ve Relief Özellikleri Arasındaki İlişkiler, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1753/191, 107s. İstanbul.