The effects of cultivation density on morphological characteristics of prickly juniper (Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus) seedlings in Eğirdir Forest Nursery

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 11, 09.07.2017

Esra Alım , Ali Kavgacı

https://doi.org/10.17568/ogmoad.309242

Cited By: 7

Öz

In this work, it was aimed to clarify the effects of different cultivation density on the morphological characteristics of prickly juniper (Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus) seedlings. The study was carried out at the sowing beds in the Eğirdir Forest Nursey. Five different cultivation densities were applied in the study. These are 1.5 cm, 3 cm, 6, cm, 9 cm distances and the control plots without any application. In the study, it was observed that the different cultivation density effected the morphological characteristics of prickly juniper seedlings in many ways such as root collar diameter, number of lateral roots, index of robustness, quality index, fresh and dry weights of seedling’s stem and root. With the decrease of cultivation density in the sowing beds, root collar diameter, fresh and dry weights of stem and the number of lateral roots increased. Except the control plots, all other plots with different cultivation densities showed high root collar diameter and number of lateral roots. In terms of the seedling weight, the best results were obtained from the 3 cm cultivation density plots whereas the worst was at control plots. In conclusion, for the propagation of prickly juniper seedlings in Eğirdir Forest Nursery, 3 cm cultivation density can be proposed.

Anahtar Kelimeler

Prickly Juniper, seedling quality, seedling morphology, cultivation density

Eğirdir orman fidanlığı’nda diken ardıcı (Juniperus oxycedrus) fidan yetiştirme sıklığının fidan morfolojisine etkileri

Öz

Bu çalışmada, farklı yetiştirme sıklıklarının diken ardıcı (Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus)’nın (1+0) çıplak köklü fidanlarının morfolojik özellikleri üzerindeki etkilerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma Eğirdir Orman Fidanlığında kurulan deneme alanlarında yürütülmüştür. Denemede; 1.5 cm, 3 cm, 6 cm ve 9 cm mesafe olacak şekilde kontrol dâhil 5 farklı yetiştirme sıklığı uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre diken ardıcı fidanlarının morfolojik özellikleri (kök boğazı çapı, yan kök sayısı, gürbüzlük indisi, kalite indisi, fidan, gövde ve kök taze ağırlıkları ile fidan, gövde ve kök kuru ağırlıkları) üzerine yetiştirme sıklığının önemli etkilerinin olduğu belirlenmiştir. Ekim yastıklarında yetiştirme sıklığı azaldıkça daha kalın çaplı, gövde taze ve kuru ağırlığı daha fazla ve daha çok yan kök sayısına sahip olan fidanlar elde edilmiştir. Çalışmada, elde edilen fidanlar arasında en yüksek kök boğazı çapı ve yan kök sayısı kontrol dışındaki ekim sıklıklarından elde edilen fidanlarda olduğu tespit edilmiştir. Fidan ağırlıkları bakımından ise en iyi sonucu 3 cm ekim sıklığı verirken, en düşük sonuç kontrol fidanlarında meydana gelmiştir. Eğirdir Orman Fidanlığı koşullarında 3 cm ekim sıklığının uygulanmasının kaliteli diken ardıcı fidan üretimi için yeterli olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yetiştirme sıklığı, diken ardıcı, fidan kalitesi, fidan morfolojisi

Kaynakça

• Akkemik, Ü., Yaltırık, F. 2011. Türkiye’nin Doğal Gymnospermleri (Açık Tohumlular). Orman Genel Müdürlüğü Yayını, 214s. Ankara.
• Alım, E., Şahin, M., Gültekin, H.C., 2008 Ekim sıklığının badem (Prunus amygdalus L.) fidanlarının morfolojik özelliklerine etkileri, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Dergisi, Sayı:9, Antalya.
• Aldhous, J.R. 1994. Nursery policy and planning. In: Aldhous, J. R. and Mason, W. L. (Eds) Forest nursery practice. British Forestry Comm. Bull. No. 111, pp. 1-12. HMSO, London.
• Anonim, 1987. Ülkemizde Bazı Önemli Orman Tali Ürünlerinin Teşhis ve Tanıtım Klavuzu, OGM Yayınları No. 659/18, Ankara, s.12-13.
• Anonim, 2015. Orman Varlığımız, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara.
• Boydak, M., Çalışkan, S. 2015. Ağaçlandırma. OGEM-VAK Yayını, 712 s. Ankara.
• Cengiz, Y., Şahin, M., 2002. Bazı yapraklı ağaç fidanlarının yetiştirilmesinde ekim sıklığın büyüme üzerine etkileri, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi. Sayı: 4: 123-136 s.
• Chavasse, C.G.R. 1980. Planting stock quality: a review of factors affecting performance. The New Zealand Journal of Forestry, 25: 145-171.
• Cleary, B.D., Greaves, R.R. 1979. Fidan. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 2, 31-67, Ankara (Çeviren: Eyüboğlu, A.K.).
• Coşgun, S., Şahin, M., Özkurt, N., Parlak, S., 2008. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarında kalite sınıflarının belirlenmesi, çevre ve orman bakanlığı, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 29, Antalya, 67s.
• Çatal, A.Y., 2002. Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.)’nde yetiştirme sıklığının bazı morfolojik fidan özelliklerine etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 83 s. Çiçek, E., Çiçek N., Bilir, N., 2007. Effects of seedbed density on one-year old Fraxinus agustifolia seedling characteristics and out planting performance. New Forests, 33:81- 91 p.
• Deligöz, A., 2012. Ekim sıklığının Acer negundo L. fidanlarının morfolojik ve fizyolojik özellikleri üzerine etkisi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 21.
• Dickson, A., Leaf A.L., Hosner, F., 1960. Quality appraisal of white spruce and white pine seedling stock in nurseries, Forestry Chronicle, 36, p: 10-13.
• Dirik, H., 1993. Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’da bazı önemli fidan karakteristikleri ile dikim başarısı arasındaki ilişkiler, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Cilt: 43, Sayı: 2, s: 51-57, İstanbul.
• Duryea, M. L., 1984. Nursery cultural practices, impacts on seedling quality, forest nursery manual production of bareroot seedlings, Duryea, State Universty, p. 146-149, 153-158, 160-161.
• Eler, Ü., 1988. Türkiye’deki boylu ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) ormanlarında hasılat araştırmaları, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No 192. Eler, Ü., 2002. Ardıcın doğal gençleştirilmesi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayınları, Sayı 4, s. 109-122.
• Eler, Ü., Keskin, S. 1990. Korumaya alınan tahribat görmüş genç boylu ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) ve kokulu ardıçların (Juniperus foetidissima Willd.) gelişme durumları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 36(72):7-18.
• Eler, Ü., Çetin, A., 2006. Ardıç Tohumunun Çimlendirme Olanakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Sayı 1, s. 33-45.
• Eler, Ü., Keskin, S., Örtel, E., 1990. Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) fidanlarında kalite sınıflarının belirlenmesi, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No: 240.
• Eliçin, G., 1977. Türkiye Doğal Ardıç (Juniperus L.) taksonlarının Yayılışları ile Önemli Morfolojik ve Anatomik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. İÜ. Orman Fakültesi Yayını No 2327/232, 109 s.
• Eyüpoğlu, A.K., 1975. Kızılağacın (Alnus barbata) Fidanlıkta Yetiştirilmesinde Uygun Ekim Sıklığının Saptanması. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 74.
• Eyüpoğlu, A.K., 1988. Fidanlıkta değişik sıklık derecelerinde yetiştirilmiş şaşırtılmış ve şaşırtılmamış Doğu ladini (Picea orientalis (L.) Link) Fidanlarının arazideki durumları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 201.
• Genç, M., 1992. Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link) Fidanlarına Ait Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerle Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler, (Doktora Tezi), KTÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Genç, M., Güner, Ş.T., Şahan, A., 1999. Eskişehir, Eğirdir ve Seydişehir Orman Fidanlıklarında 2+0 Karaçam Fidanlarında Morfolojik İncelemeler. Turkish Journal of Agriculture & Forestry, 23 (Ek Sayı 2) 517-525.
• Gülcü, S., Gültekin, H.C., 2005a. Değişik Yetiştirme Ortamlarının Boylu Ardıç’ın (Juniperus excelsa Bieb.) Bazı Morfolojik Fidan Kalite Kriterlerine Olan Etkileri, Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, No 283/31, sayı 6, s 1-16.
• Gülcü, S., Gültekin, H.C., 2005b. Boylu Ardıç (Juniperus excelca Bieb.) ve Küçük Kozalaklı Katran Ardıcı’nda (Juniperus oxycedrus L.) Uygun Ekim Yöntemlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Sayı 1, s. 37-48.
• Gülcü, S., Çelik Uysal, S., 2010. Kuş İğdesinde (Elaeagnus angustifolia L.) Yetiştirme Sıklığının Fidan Morfolojik Özelliklerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2010, s. 74-81.
• Gülcü, S., Gültekin, H.C., Gürlevik, N., 2005. Göller Yöresi Ardıç (Juniperus ssp.) Ormanlarının Sorunları ve Rehabilitasyonu. Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu Sözlü Bildiriler Kitabı, s. 561-567.
• Güler, S. 2000. Doğu Anadolu Bölgesinde Yayılış Gösteren Ardıç (Juniperus L.) Taksonları ve Suni Yoldan Üretilme Olanakları. Doğu Anadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü Yayını Müdürlük Yayın No 9, s.12.27.
• Gültekin, H.C., 2007. Türkiye Ardıç (Juniperus L.) Türlerinin Ekolojisi ve Silvikültür Teknikleri, TMMOB Orman Mühendisleri Odası, Yayın No: 27.
• Gültekin, H.C., Öztürk, H., 2002. Boylu Ardıç, Kokulu Ardıç ve Katran Ardıcının Doğal Gençlikleri Üzerine Gözlemler, Fidanlık Tekniği Hakkında Deneyimler. Orman Mühendisliği Dergisi, Sayı 9-10, s. 5-9.
• Gültekin, H.C., Gültekin, Ü.G., 2003. Boylu Ardıç (J. Excelsa Bieb.), Kokulu Ardıç (J. Foetidissima Willd.), Diken Ardıcı (J. OxycedrusL. Subsp. Oxycedrus) Tohum Niteliklerinin Geliştirilmesi ve Tohumlarının Değişik Katlama Yöntemleri İle Çimlendirilmesi, Orman ve Av Dergisi, Sayı:2.
• Gültekin, H.C., Gültekin, Ü.G,. 2005. Bazı Ardıç Türlerinde Tohum Ekimi Yöntemi İle Doğal Gençleştirme Çalışması, Orman Mühendisliği Dergisi, Sayı 2, Ankara.
• Gültekin, H.C., Divrik, A., Gültekin, Ü.G., 2004. Boz Ardıç (Juniperus Excelsa bieb.), Kokulu Ardıç (Juniperus Foetidissima Wild.), Diken Ardıç (Juniperus Oxycedrus L. Subsp. Oxycedrus), Servi Ardıç (Juniperus Phoenicea L.), Andız (Arceuthos Drupacea Ant. Et. Cotschy.) Fidan Özellikleri, Orman Mühendisliği Dergisi, No: 2, Ankara.
• Gültekin, H.C., Gülcü, S., Gültekin, Ü.G., DİRİK, A., 2003. Boylu Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) Tohumlarına Ekimden Önce Uygulanabilecek Bazı Basit Sınıflandırma Yöntemlerinin Çimlenmeye Olan Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1-2, s. 111-121.
• Gültekin, H. C., Çetin, M.E., Datumani, A., Ateş, M., Altınsoy, S., Divrik, A., Gültekin, Ü.G., Yiğci, M., Divrik, H., Sarılı, Z., 2005. Göller Bölgesi Ardıç (Juniperus L.) Ağaçlandırma ve Yapay Gençleştirme Çalışmaları Hakkında Bazı Tespitler. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, No 283/31, sayı 6, s. 43-62. Kalıpsız, A., 1981. İstatistik Yöntemler. İ.Ü. Orman Fak. Yay.2837/294, 558 s., İstanbul.
• Keskin, S., 1991. Kokulu Ardıç (Juniperus foetidissima Willd.) ve Boylu Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.)’ın Çelikle Üretilmesi Olanakları Üzerine Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No 233, s. 1-30.
• Keskin, S., 1992. Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Fidan Sıklığının Önemli Morfolojik Özellikler Üzerine Etkileri, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları Teknik Bülten No:227 Ankara.
• Kızmaz, M., 1993. Karaçam Fidanlarının Kalite Sınıflarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi, No: 238.
• Mullin, R.E., Chritl, C., 1981. Morphological Grading of White Spruce Nursery Stocks, For. Chorn, 57, 3, p: 126-130.
• Örtel, E. 2016. Boylu Ardıç’ın (Juniperus excelsa Bieb.) yapay gençleştirilmesi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Projesi, 33 s. Antalya.
• Özdemir, Ö.L., 1971. Karaçam (Pinus nigra Arnold.)’ın Fidanlıklarda Yetiştirilme Tekniği Üzerine Bazı Denemeler. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No. 49, 51 s, Ankara.
• Özpay, Z., Coşkun, S., Terzi, M., 1999. İki Yaşlı Karaçam ve Sarıçam Fidan Eldesinde Farklı Tekniklerin Fidan Gelişimi Üzerine Etkileri, 1. International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, Kütahya.
• Özübek, Ş.D., Deligöz, A. 2016. Kokulu Ardıç (Juniperus foetidissima Wild.) Fidanlarının Morfolojisi, kök gelişme potansieli ve karbonhidrat içeriği üzerinde yetiştirme sıklığının etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(2): 369-375.
• Pamay, B., 1955. Türkiye Ardıç (Juniperus L.) Türleri ve Yayılışları. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1-2, s. 91-120.
• Ritchie, G.A., 1984. Assessing Seedling Quality, Forest Nursery, In: Production of Bareroot Seedlings, Duryea, M.L. and Landis, T.D. (eds.), Martinus Nijhoff / Dr.W. Junk Publishers, The Hague / Boston / Lancester For Research Laboratory, Oregon StateUniversity, Corvallis, pp. 243 – 259.
• Saatçioğlu, F., 1976. Fidanlık Tekniği. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları. Yayın No: 223. İstanbul.
• Schultz, R.C., Thompson, J.R., 1997. Effect of Density Control and Undercutting on Root Morphology of 1+0 Bareroot Hardwood Seedlings: Five-year Field Performance of Root-graded Stock in the Central USA. New Forests 13: 301-314.
• Semerci, A., 2002. Sedir (Cedrus libani A. Rich.) Fidanlarına Ait Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Karakteristikler ile İç Anadolu’daki Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler. İç Anadolu Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 279, Ankara, 142s.
• Semerci, A., Güner, Ş., T., Çömez, A., Çelik, N., Karataş, R., Koray, E., Genç, M., Tuncer, E., Güner, D., 2008. Yetiştirme Sıklığının Yalancı Akasya (Robinia pseudoacacia L.) Fidanlarının Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özellikleri İle Dikim Başarısına Etkileri: Eskişehir Fidanlığı Örneği, İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 285.
• Şahin, M. E., 1985. Bazı Ardıç Türlerinin Çelikle Üretim İmkanları Üzerinde Bir Gözlem. Orman Mühendisliği Dergisi, Sayı 5, s. 49-51.
• Şimşek, Y., 1992. Kaliteli Kayın (Fagus orientalis Lipsky) Fidanı Yetiştirme Tekniği Araştırma Sonuçları, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Rapor Serisi No: 56.
• Tetik, M., 1995. Sarıkamış Fidanlığında Ekim Sıklığının Sarıçam (Pinus silvestris L.) Fidanlarının Kalitesine ve Dikimdeki Başarısına Etkileri, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No. 244, Ankara.
• Tolay, U., 1987. Yapraklı Tür Orman Ağaçları Fidanlık Tekniği. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No. 140 İzmit.
• Tosun, S., Özpay, Z., Tetik, M., 1991. Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Fidanlarının Kalite Sınıflarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No. 239.
• Turna, İ., 2002. Fidan Standardizasyonu, Yayınlanmamış Ders Notları, K.T.Ü., Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği, Trabzon.
• Ürgenç, S., 1998. Genel Plantasyon ve Ağaçlandırma Tekniği, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, No: 3997/444, İstanbul, 664 s.
• Yahyaoğlu, Z., Genç, M., 2007. Fidan Standardizasyonu, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi, Yayın No.75, Isparta.
• Yaltırık, F., 1988. Dendroloji Ders Kitabı I Gymnospermae (Açık Tohumlular), İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını No. 3443/386, 320 s.
• Wichman, J.R., Coggeshall, M.V., 1984. Effects of Seedbed Density and Fertilization on Root-pruned 2-0 White Oak Nursery Stock. Tree Planters' Notes 35(4):22-24.