Yaban keçisi (Capra aegagrus Erxleben, 1777)’nin diyetini oluşturan bazı odunsu bitki türleri: Giresun, Çamoluk örneği

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 185 - 193, 15.12.2022

Ahmet Arpacık , Alptuğ Sarı

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1088370

Öz

Yaban keçisinin diyetini oluşturan bazı odunsu bitki türlerinin araştırıldığı bu çalışma, Giresun İli, Çamoluk İlçesi’nde 380 hektarlık (ha) alanda gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, yaban keçisinin araştırma alanında yayıldığı bilinen 27 odunsu bitki türünden 16 tanesi ile beslendiği, doğrudan gözlemler ve fotokapan yöntemi ile belirlenmiştir. Bu türler; bodur ardıç (Juniperus communis), boz ardıç (J. excelsa), İspir meşesi (Quercus macranthera), mazı meşesi (Q. infectoria), tüylü meşe (Q. pubescens), sarıçam (Pinus sylvestris), dağ muşmulası (Cotoneaster nummularius), alıç (Crataegus orientalis), kotan alıcı (C. tanacetifolia), erik (Prunus x domestica), ahlat (Pyrus elaeagnifolia), kuşburnu (Rosa canina), böğürtlen (R. sanctus), akçaağaç yapraklı üvez (Sorbus torminalis), ak söğüt (Salix alba) ve keçi söğüdü (S. caprea) türleridir. Yaban keçilerinin bu türlerin meyve, ince dal, üzümsü kozalak, yaprak ve ibrelerini yıl boyunca yedikleri tespit edilmiştir. Yaban hayatı kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için, ormancılık faaliyetleri, alanı kullanan yaban hayvanlarının ekolojik istekleri dikkate alınarak gerçekleştirilmeli ve ağaçlandırma çalışmalarında, odun üretimi ve erozyon kontrolü gibi çalışmaların yanı sıra yaban hayatını destekleyici besin kaynağı olabilecek türlerinde ekim-dikimi yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

ağaçlandırma, diyet, odunsu bitki türleri, yaban keçisi, Giresun

Teşekkür

Bu çalışmada, alanda yayılış gösteren bitkilerin tespiti konusunda vermiş olduğu desteklerinden dolayı Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Dr. Öğr. Üyesi Fergan KARAER’e çok teşekkür ederiz. Ayrıca, “Giresun İli’nin Karasal Biyolojik Çeşitlilik ve İç Su Ekosistemleri Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme İşi” planında yer alan ilgili verilerin kullanılmasından dolayı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne teşekkür ederiz.

Woody plant species in the diet of wild goat (Capra aegagrus Erxleben, 1777): The case of Giresun, Çamoluk

Öz

This study, which investigated some woody plant species in the diet of wild goats, was carried out on an area of 380 hectares in the Çamoluk District of Giresun Province. It was determined by direct observations and the camera-trap method that the wild goats feed on 16 of 27 woody plant species known to be distributed in the study area. These species consist of Juniperus communis, J. excelsa, Quercus macranthera, Q. infectoria, Q. pubescens, Pinus sylvestris, Cotoneaster nummularius, Crataegus orientalis, C. tanacetifolia, Prunus x domestica, Pyrus elaeagnifolia, Rosa canina, R. sanctus, Sorbus torminalis, Salix alba and S. caprea. It was also determined that wild goats eat the fruit, twigs, berry cones, leaves, and needles of these species throughout the year. For the sustainable management of wildlife reseources, it is suggested that forestry activities should be carried out by taking into account the ecological demands of the wild animals using the area, and in afforestation studies, besides wood production and erosion control, planting should be done in species that can be a source of food to support wildlife.

Anahtar Kelimeler

afforestation, diet, woody plant species, wild goat, Giresun

Kaynakça

• Bairlein, F., 1990. Nutrition and food selection in migratory birds. In Bird migration , Springer, Berlin, Heidelberg., 198-213,
• Bojarska, K., Selva, N., 2012. Spatial patterns in brown bear Ursus arctos diet: the role of geographical and environmental factors. Mammal Review, 42(2), 120-143. Bojarska, K., Selva, N., 2013. Correction factors for important brown bear foods in Europe. Ursus, 24(1), 13-16.
• Çanakçıoğlu, H., Mol, T., 1996. Yaban Hayvanları Bilgisi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3948, Fakülte Yayın No: 440. İstanbul, 550.
• Davis, P (1965−1985) Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh University press, Edinburgh.
• Demirsoy, A., 1992. Yaşamın Temel Kuralları-Omurgalılar (Sürgünler, Kuşlar ve Memeliler). Meteksan A.Ş., 942, Ankara.
• DKMP, 2016. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Giresun İli’nin Karasal Biyolojik Çeşitlilik ve İç Su Ekosistemleri Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme İşi, Ankara.
• Elfström, M., Zedrosser, A., Jerina, K., Støen, O. G., Kindberg, J., Budic, L., Swenson, J. E. 2014. Does despotic behavior or food search explain the occurrence of problem brown bears in Europe?. The Journal of wildlife management, 78(5), 881-893.
• Gende SM, Quinn T. P, 2004. The relative importance of prey density and social dominance in determining energy intake by bears feeding on Pacific salmon. Canadian Journal of Zoology, 82: 75– 85.
• Gündoğdu, E., 2006. Isparta Yöresinde Yaban Keçisi Capra aegagrus Erxleben 1777’nin Populasyon Ekolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Isparta.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M. T., 2012. Türkiye bitkileri listesi. Damarlı Bitkiler, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, 262.
• Halls, L. K., 1977. Southern fruit producing woody plants used by wildlife. Gen. Tech. Rep. SO-16. New Orleans, LA: US Dept of Agriculture, Forest Service, Southern Forest Experiment Station. 16, 235. Hamrick, W., Strickland, B. K., 2010. Supplemental wildlife food planting manual for the Southeast. Extension Service of Mississippi State University, cooperating with U.S. Department of Agriculture, USA.
• Huş, S., 1963. Av Hayvanları Bilgisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını 91- 300, İstanbul.
• Huş, S., 1974. Av Hayvanları ve Avcılık. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın No: 202, 406, İstanbul.
• Inslerman R. A., Baker, D. L., Cumberland, R., Doerr, P., Miller, J. E., Kennamer, J. E., Stinson, E. R., Williamson S. J., 2006. Baiting and Supplemental Feeding of Game Wildlife Species. The Wildlife Society Technical Review 06-1.
• Kavčič, I., Adamič, M., Kaczensky, P., Krofel, M., Kobal, M., Jerina, K., 2015. Fast food bears: brown bear diet in a human-dominated landscape with intensive supplemental feeding. Wildlife biology, 21(1), 1-9.
• Kence, A., Özüt, D., Balkız, Ö., 2002. Armenian Mouflon Survey in Eastern Turkey and Nakhticevan. Caprinae, 8:1-2.
• Korshunov, V, M., 1994. Ecology of the Bearded Goat Capra aegagrus Erxleben 1777 in Turkmenistan. Biogeography and Ecology of Turkmenistan, 231- 246, Netherlands.
• Martin, A. C., Zim, H. S., Nelson, A. L., 1961. American Wildlife & Plants: A Guide to Wildlife Food Habits : the Use of trees, shrubs, weeds and herbs by birds and mammals of the United States, Courier Corporation.
• McCarty, J. P., Levey, D. J., Greenberg, C. H., Sargent, S., 2002. Spatial and temporal variation in fruit use by wildlife in a forested landscape. Forest Ecology and Management, 164(1-3), 277-291.
• Morton, E. S., 1973. On the evolutionary advantages and disadvantages of fruit eating in tropical birds. The American Naturalist, 107(953), 8-22.
• OGM, 2014. Orman Genel Müdürlüğü. Yabanıl Meyveli Türler Eylem Planı (2014-2018), Ankara.
• Oğurlu, İ., 2003. Yaban Hayatında Envanter. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı Yayınları, 208, Ankara.
• Oğurlu, İ., 2008. Yaban Hayati Kaynaklarımızın Yönetimi Üzerine. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2: 35-88
• Sfougaris, A. I., Nastis, A. S., Papageorgiou, N. K., 1996. Food resources and quality for the introduced Cretan wild goat or agrimi Capra aegagrus cretica on Atalandi Island, Greece, and implications for ecosystem management. Biological Conservation, 78(3), 239-245.
• Shackleton, D.M., (ed.) 1997. Wild Sheep and Goats and their relatives: Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN/SSC Caprinae Specialist Group. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
• Siuda, A., Zurowski, W., Siuda, H., 1969. The food of the roe deer. Acta theriologica, 14 (11-19).
• Swenson, J., E, Adamič, M., Huber, D., Stokke S., 2007. Brown bear body mass and growth in northern and southern Europe. Oecologia 153: 37– 47.
• Turan, N., 1984. Türkiye’nin Av ve Yaban Hayvanları (Memeliler), Ongun Kardeşler Matbaacılık Sanayi Ankara.
• Turan, N., 1987. Antalya-Termesos Yaban Keçisi (Capra aegagrus aegagrus L.) Populasyonunun Gelişimi, Bugünkü Durumu ve Sorunları. Uluslararası Sempozyum, Türkiye ve Balkan Ülkelerinde Yaban Hayatı, 16-20 Eylül, İstanbul, 83-105, Turkey.
• URL-1, 2022. Çamoluk Kaymakamlığı, http://camoluk.gov.tr/cografya. 14 Mart 2022.
• Wunderle Jr, J. M. 1997. The role of animal seed dispersal in accelerating native forest regeneration on degraded tropical lands. Forest Ecology and Management, 99(1-2), 223-235.
• Weinberg, P., Ambarli, H. 2020. Capra aegagrus. The IUCN Red List of Threatened Species 2020, iucnredlist.org