Eucalyptus camaldulensis ve Eucalyptus grandis türleri ile melezlerinin klon denemeleri: Beşinci yaş sonuçları

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 13, 30.06.2023

Dr. Celal Taşdemir

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1073343

Öz

Bu çalışmada, Eucalyptus camaldulensis Dehn.ve Eucalyptus grandis W.Hill ex Maiden ile bunlara ait melezler; farklı yetişme ortamlarında boy, çap, hacim ve yaşama oranı açısından klonal olarak mukayese edilmiştir. Dört farklı yerde, rastlantı blokları deneme desenine göre tesis edilen deneme alanlarında klonlar, 5 blokta toplam 25 fidan ile temsil edilmiştir. Fidanlar, beş ağaçlı sıra parseli şeklinde 3,25x3,25m aralık mesafede dikilmiştir. Varyans analizi sonuçlarına göre, gelişim ve yaşama oranı açısından bütün deneme alanlarında klonlar arasında istatistiksel olarak önemli bir fark oluşmuştur. Hacim gelişimi ve yaşama oranının birlikte değerlendirilmesi sonucunda; Karabucak ve Ceyhan koşullarında G96 klonu, Kırıkhan koşullarında ise C298 klonu en yüksek değerlere sahip olmuştur. Öte yandan, daha az sayıda yaşayan klona sahip olan Kırıkhan hariç diğer üç deneme alanları arasında gelişim ve yaşama oranı açısından istatistiksel olarak fark çıkmıştır. Bu değişkenler açısından, Karabucak-111, diğer deneme alanlarına göre daha yüksek değerlere sahip olmuştur. Her üç deneme alanının birlikte değerlendirilmesi sonucunda klonlar arasında istatistiksel olarak fark olduğu; G96 klonun, özellikle hacim gelişimi bakımından en yüksek değerlere sahip olup ilk sırada yer aldığı görülmüştür. 5. yaş sonunda, bütün deneme alanlarında büyüme bakımından saf türleri geçen hiçbir melez klonun bulunmamasına rağmen başarılı klonların arasında yer alan verimli üç melez klon (M77, M85 ve M46) ümit verici görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eucalyptus sp, melez, klon, gelişim, yaşama oranı

Destekleyen Kurum

Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Numarası

20.1724/2013-2024

Teşekkür

Bu makale, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün "OKALİPTÜS MELEZ KLON (Eucalyptus camaldulensis Dehn. X E. grandis W.Hill ex Maiden) DENEMESİ" isimli projesi kapsamında hazırlanmış olup proje çalışmalarındaki destek ve katkılarından dolayı Enstitü Müdürlüğü ve personeline teşekkür ederiz.

Clone trials of Eucalyptus camaldulensis and Eucalyptus grandis and their hybrids: five-year-old results

Öz

In this study, it is aimed to compare the clones of Eucalyptus camaldulensis Dehn. and Eucalyptus grandis W.Hill ex Maiden and their hybrids in terms of growth and survival. The clones were tested at four different sites. Seedlings were planted at a spacing of 3.25x3.25m in a Randomized Block Design. Each clone was represented by a total of 25 seedlings. There were statistically significant differences between clones in terms of growth and survival in all of the trial sites. As a result of evaluating the volume growth and survival together, the G96 clone in Karabucak and Ceyhan conditions and the C298 clone in Kırıkhan conditions had the highest values. In the joint analysis of the trial sites, except for Kırıkhan which had fewer living clones, a statistically significant difference was found between the three trial sites regarding growth and survival. Concerning these variables, Karabucak-111 had higher values than the other trial sites. As a result of the evaluation of all three trial areas together, it was also found that there was a statistically significant difference between the clones, and the G96 clone, which had the highest values especially regarding growth, took in the first place. The results show that more productive industrial plantations can be achieved with the use of the outstanding clones identified for each region. Three hybrid clones (M77, M85, and M46) among the successful clones appeared promising, although no hybrid clones exceeded the pure species in terms of growth in all the trial sites at age of 5 years.

Anahtar Kelimeler

Eucalyptus sp, hybrid, clone, growth and survival

Proje Numarası

20.1724/2013-2024

Kaynakça

• Asan, Ü. 1998. Endüstriyel plantasyonlar ve Türkiye’deki uygulamalar. Hızlı gelişen türlerle yapılan ağaçlandırma çalışmalarının değerlendirilmesi ve yapılacak çalışmalar. 8-9 Aralık Ankara, Orman Bakanlığı Yayınları, No: 83, 25-37.
• Assis, T. F., 2000. Production and use of Eucalyptus hybrids for industrial purposes. In Dungey HS, Dieters MJ and Nikles DG (eds.) Hybrid breeding and genetics of forest trees: QFRI/CRC-SPF Symposium. Department of Primary Industries, Noosa, s. 63-74.
• Avcıoğlu, E., Acar, O., 1984. Eucalyptus camaldulensis Dehn. orijin mukayese araştırması. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Yıllık Bülten No. 20, s. 71-111.
• Avcıoğlu, E., Gürses, M.K., 1988. Eucalyptus grandis orijin denemesi. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No. 142, 50 s.
• Avcıoğlu, E., Gürses, M.K., Gülbaba, A.G., Genç, A., Özkurt, N., Özkurt, A., 1994. Türkiye’de okaliptüslerin yetişebileceği bölgelerde tür ve orijin seçimi üzerine araştırmalar. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No. 1, 86 s.
• Birler, A.S., 2009. Endüstriyel orman ağaçlandırmaları. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi, Yayın No: 4, 256 s.
• Boydak, M., Dirik, H., 1998. Ülkemizde hızlı gelişen türlerle bugüne kadar yapılan çalışmalarda ulaşılan aşama, uygulanan politika ve stratejiler, buna bağlı olarak uygulanabilecek strateji ve politika önerileri. Hızlı Gelişen Türlerle Yapılan Ağaçlandırma Çalışmalarının Değerlendirilmesi ve Yapılacak Çalışmalar, Workshop, 8-9 Aralık Ankara, Orman Bakanlığı Yayınları, Yayın No:83, s. 13-24.
• Brondani, G.E., Dutra, L.F., Wendling, I., Grossi, F., Hansel, F.A., Araujo, M.A., 2011. Micropropagation of an Eucalyptushybrid (Eucalyptus benthamii×Eucalyptus dunnii). Acta Sci. Agron. 2011, 33, 655–663.
• Demel, T., 2000. The ecological effects of Eucalypts: Ground for making wise and information decision. Paper presented at the workshop “The Eucalyptus Dilemma”, 15 Nov. 2000, Ghion Hotel, Addis Ababa, 45 s.
• Durand-Cresswell, R., Boulay, M., Franclet, A., 1982. Vegetative propagation of Eucalyptus, In: Bonga J.M., Durzan D.J. (eds) Tissue Culture in Forestry, Forestry Sciences, vol 5, s. 150-181.
• Engel, M.L., Higa, A.R., Andrejow, G.P., Junior, P.C.F., Soares, I.D., 2016. Genetic gain from different selection methods In Eucalyptus macarthurii progenies in different environments, CERNE, V.22, n.3, p.229-308.
• Griffin, A., Harbard, J., Centurion, C., Santini, P., 2000. Breeding Eucalyptus grandis×E.globulus and other inter-specific hybrids with high inviability-problem analysis and experience with Shell forestry projects in Uruguay and Chile. Hybrid Breeding and Genetics Symposium, 9–14 April 2000, Noosa, Queensland, Australia, s 1–13.
• Gülbaba, A.G., 1995. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Okaliptüs Islah Çalışmaları. DOA Dergisi No.1, s.12-19.
• Gülbaba, A.G., 2002. Okaliptüste (Eucalyptus camaldulensis Dehn.) genetik ıslah çalışmaları: Klon denemesinin altı yıllık sonuçları. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü DOA Dergisi (Journal of DOA), Sayı: 8, 12 s. Gülbaba, A.G., 2008. Okaliptüs (Eucalyptus camaldulensis Dehn) klon denemesinde kalıtım dereceleri ve genetik kazancın belirlenmesi. I. Ulusal Okaliptüs Sempozyumu, 15-17 Nisan 2008, Tarsus, 59-69.
• Gürses, M.K., 1990. Dünya’da ve Türkiye’de okaliptüs yetiştiriciliğinin 50.yılı. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Dergisi, Sayı 1, s.1-19.
• Kilimo, T. K., 2011. Eucalyptus hybrid clones in East Africa. Meeting the Demand for Wood through Clonal Forestry Technology. Occassional Paper No.1, 32 s.
• Kirongo, B.B., Kimani, G.K., Senelwa, K., Etiegni, L., Mbelase, A., Muchiri, M., 2010. Five year growth and survival of Eucalyptus hybrid clones in Coastal Kenya, JMHT Vol. XVI, (1): 1–9.
• Oballa, P., Odera, E.C., Wamalwa, L., Oeba, V., Mutıtu, E., Mwangı, L., 2005. The Performance of Eucalyptus hybrıd clones and local landraces in varıous agroecologıcal zones In Kenya, Tree Biotech Final Report 2004-3, 13 s.
• Oballa, P.O., Konuche, P.K.A., Muchiri, M.N., Kigomo, B.N., 2010. Facts on growıng and use of Eucalyptus In Kenya, Kenya Forestry Research Institute, 36 s.
• Pait, J. 2004. Benefits of clonal forestry. In: Li, Bailian and Steven Mckeand (ed) proceedings of IUFRO Forest Genetics Meeting, at Charleston, South Carolina, USA from Nov. 1-5, 2004. 333 s.
• Pima, N.E., Chamshama, S.A.O., Iddi, S., Maguzu, J., 2016. Growth performance of Eucalypt clones in Tanzania. Environment and Ecology Research 4(3): 146-154.
• Potts, B.M., Volker, P.W., Tilyard, P.A., Joyce, K., 2000. 'The genetics of hybridisation in the temperate eucalyptus', paper presented at the “Hybrid Breeding and Genetics of Forest Trees” Proceedings of QFRI/CRC-SPF Symposium, 9-14 April 2000, Noosa, 200-211.
• Shelbourne, C.J.A., Hong, S.O., Mcconnochıe, R., Pıerce, B., 1999. Early results from trials of interspecific hybrids of Eucalyptus grandis wıth E.nitens In New Zealand, New Zealand Journal of Forestry Science 29(2): 251-262. SPP Inc., 2008. SPSS Statistics for windows version 17, Chicago, IL.
• Şıklar, S., Öztürk, H., 2000. Türkiye milli ağaç ıslahı ve tohum üretimi programı (Özellikleri ve gerçekleştirilen çalışmalar), Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü Dergisi, Sayı 1, No: 13, 1-42.
• Turinawe, H., Mugabi, P., Tweheyo, M., 2014. Densıty, calorıfıc value and cleavage strength of selected hybrıd Eucalypts grown In Uganda, Maderas. Ciencia y tecnología 16 (1): 13-24. Varghese, M., Harwood, C.E., Hegde, R., Ravı, N., 2008. E.camaldulensis and E.tereticornis at contrasting Sites in Southern India, Silvae Genetica 57, 3, 170-179.