Determination of primary school teachers' knowledge level and awareness in education on forest fires (Case study: Bursa province)

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 224 - 234, 14.12.2023

Canberk Haznedar , Neşat Erkan , Edanur Ayhan

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1329332

Öz

Most of the social awareness is gained at the pre-school, primary school and secondary school education stage. On the other hand, the development of students’ behaviors and environmental awareness, including forestry and wildlife, is directly related to the level of consciousness and awareness of teachers. The aim of this study is to measure the knowledge level and awareness of primary school teachers about forest fires and get their opinion on the methodology of effective training to increase the students’ awareness. In the study, a survey was conducted with primary school teachers in randomly selected primary schools, taking into account their social and economic conditions in Bursa. Descriptive statistics, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test and principal component analysis were used for data analyses. As a result of the analyses, no gender and age-related differences were observed in the knowledge and awareness levels of primary teachers about forest fires. Teachers think that their level of knowledge is sufficient, but the results showed that they do not have enough knowledge about forests, the environmental effects of forests and the consequences of forest fires. Based on these results, it is recommended that teachers of primary school, who undertake an important mission such as the education of children in society, should be given effective training by the Directorate General of Forestry in coordination with the Ministry of National Education, universities, public and non-governmental organizations.

Anahtar Kelimeler

Environment, forest fire, training, student, wild fire

Proje Numarası

1919B012107841

Orman yangınları konusunda ilkokul öğretmenlerinin bilgi düzeyi ve eğitimdeki farkındalıklarının belirlenmesi (Bursa ili örneği)

Öz

Toplumsal farkındalığın birçoğu okul öncesi, ilk ve ortaokul çağlarında kazanılmaktadır. Diğer yandan öğrencilerin davranışlarının, ormancılık ve yaban hayatı dahil çevre bilinçlerinin gelişmesi, öğretmenlerin bilinç seviyesi ve farkındalığı ile doğrudan ilgilidir. Bu çalışmanın amacı, orman yangınları konusunda ilkokul öğretmenlerinin bilgi seviyesini ve farkındalığını ölçmek ve öğrencilerin etkin bir şekilde bilinçlendirilmeleri ve eğitilmeleri için nasıl bir yöntem uygulanacağı konusunda öğretmenlerin görüşlerine ulaşmaktır. Çalışmada Bursa ilinde sosyal ve ekonomik koşullar dikkate alınarak rastgele seçilen okullarda ilkokul öğretmenleri ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler başta olmak üzere temel bileşenler analizi, Mann-Whitney U testi ve Kruskal-Wallis testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda ilkokul öğretmenlerinin bilgi seviyelerinde ve farkındalık düzeylerinde cinsiyete ve yaşa bağlı farklılık görülmemiştir. Yine sonuçlara göre, öğretmenler bilgi düzeylerinin yeterli olduğunu düşünmelerine rağmen, ormanlar, ormanların çevresel etkileri ve bu bağlamda orman yangınlarının sonuçları konularında yeterli bilgiye sahip değildirler. Bu sonuçlardan hareketle, toplumda çocukların eğitimi gibi önemli misyon üstlenen öğretmenlere Orman Genel Müdürlüğü tarafından Milli Eğitim Bakanlığı, üniversiteler, kamu ve sivil toplum kuruluşları ile birliği yaparak konu ile ilgili olarak eğitimler verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, orman yangını, eğitim, öğrenci

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012107841

Kaynakça

• Anonim, 2014. OGM Algı Araştırması, Analitik-Teknik Araştırma ve Danışmanlık LTD, analitikarastirma.com.tr/wp-content/uploads/2017/pdf/ogm.pdf (ziyaret tarihi: 23.02.2023).
• Asri, G., Çorumluoğlu, Ö., Özdemir, E., 2017. CBS Destekli Orman Yangını Risk Dağılım Analizi; Antalya Örneği. 15. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
• Avcı, M., Korkmaz, M., 2021. Türkiye’de orman yangını sorunu: güncel bazı konular üzerine değerlendirmeler. Turkish Journal of Forestry, 22 (3): 229-240.
• Baş, R., 1997. Türkiye’de orman yangınları nedenleri, zararları ve yangınlara karşı alınacak önlemler. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 27(2): 52-73.
• Başaran, M. A., Sarıbaşak, H., Cengiz, Y., 2004. Yangın Söndürme Planı Temel Esaslarının Belirlenmesi (Manavgat Örneği). Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No:18, Antalya.
• Başaran, M. A., Sarıbaşak, H., Çamalan, İ., 2007. Yangın Risk ve Tehlike Sınıflarının Belirlenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemi Tekniğinin Kullanılması. Orman Kaynaklarının İşlevleri Kapsamında Darboğazlar, Çözüm Önerileri ve Öncelikler Sempozyumu, 17-19 Ekim, İstanbul.
• Bilgili, E., Sağlam, B., 2003. Fire behavior in maquis fuels in Turkey. Forest Ecology and Management, 184 (1-3): 201-207.
• Bilgili E., Durmaz, B. D., Baysal İ., Sağlam B., Küçük Ö., 2010. Doğu Karadeniz Ormanlarında Orman Yangınları. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin, 20-22 Mayıs, III. Cilt, pp. 1280-1290.
• Bursal, M. (2019). SPSS İle Temel Veri Analizleri. Anı Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
• Cordes, C., Miller, E., 2000. Fool’s Gold: A Critical Look At Computers In Childhood. Alliance for Childhood, Collage Park, MD., USA.
• Coşgun, U., Yolcu, İ., Tolunay A., Orhan H., 2010. Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde Orman Yangınlarına Neden Olan Sosyo-Ekonomik Faktörlerin Belirlenmesi. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No:40, Antalya.
• Çağlar, A., 2017. 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik algıları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017 (9): 311-320.
• Çelikkıran, A., 1997. Çevre Sorunları ve Eğitim (Çevre Konusunda Formatör Öğretmen Eğitimi Kursu Uygulama Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ersoy, A. F., Türkkan, B., 2010. İlköğretim öğrencilerinin çizdikleri karikatürlere yansıttıkları sosyal ve çevresel sorunların incelenmesi, Education and Science, 35(156); 96-109.
• Ertuğrul, M., 2005. Orman yangınlarının dünyadaki ve Türkiye’deki durumu. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 7(7): 43-50.
• Gül, S., Çobanoğlu, İ. H., Aydoğmuş, M., Türk H., 2018. Sınıf öğretmenlerinin çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi: Samsun ili örneği. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 37(2): 139-157.
• Güney, C. O., 2014. Orman yangınlarında tutuşma risk haritaları ve kullanma olanakları. Orman Mühendisliği Dergisi ,51 (4-5-6): 13-18.
• Güney, C. O., Özkan, K., Şentürk, Ö., 2016. Modelling of spatial prediction of fire ignition risk in the Antalya-Manavgat district. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 66 (2).: 459-470.
• Güney, C. O., Mert, A., Gülsoy, S., 2023. Assessing fire severity in Turkey’s forest ecosystems using spectral indices from satellite images. Journal of Forestry Research. https://doi.org/10.1007/s11676-023-01620-7.
• Hakyemez, A., 1995. Muğla Orman Bölge Müdürlüğü’nde orman yangınları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 45 (1-2): 119-126.
• IEEP., 1994. Institute for European Environmental Policy (ieep.eu), An Environmental Education Curriculum For Pre-Service Education Of Secondary Level Teacher. UNESCO-UNEP-IEEP: Environmental Education Series: 43.
• Karakaya, M., Özyaral O., Ayra F., Keskin Y., 2011. Çevre Bilinci ve Çevrenin Korunması Konusunda 5-6 Yaş Grubu Çocuklarına Yönelik Algı Değerlendirilmesi. X. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, 4-7 Ekim, Çanakkale.
• Kayacan, A., Alkan, S., Yılmaz, E., Bayir, Y., Alkan, U. M., 2020. Ormancılık çalışmalarını kamuoyuna duyuracak etkili kitle iletişim araçlarına yönelik mevcut durum analizi (Isparta OBM örneği). Ormancılık Araştırma Dergisi, 7(2): 131-146.
• Mol, T., 1993. Orman yangınları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 43(3-4): 69-78.
• OGM, 2022. Orman Genel Müdürlüğü, Ormancılık İstatistikleri, https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/resmi-istatistikler (Ziyaret tarihi: 15.11.2022).
• Oluk, S., Oluk, A. E., 2011. Yüksek Öğretimde Sürdürülebilir Çevre Eğitimi İçin Sorun Merkezli Program Tasarımları. X. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, 4-7 Ekim, Çanakkale.
• Orhunbilge, A.N., 2000. Örnekleme Yöntemleri ve Hipotez Testleri, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş İkinci Baskı, Avcıol Basım ve Yayın, İstanbul.
• Öz, A. S, Şahin, S., Korkmaz, T., 2013. İlköğretim fen bilgisi, sınıf ve okul öncesi öğretmen adaylarının çevresel tutum düzeylerinin belirlenmesi ve karşılaştırılması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(2): 248-267.
• Özden, S., Kılıç, H., Ünal H. E., Birben, Ü., 2012. Orman Yangını İnsan İlişkisi. https://www.foresteconomics.org/books/yangin_kitap.pdf. (Ziyaret tarihi: 19.12.2021).
• Sarı, A., 2022. Erken çocukluk döneminde doğa ve yaban hayatı eğitimi bakımından Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nin karşılaştırılması: Trabzon ili-Oregon Eyaleti örneği. Ormancılık Araştırma Dergisi, 9(2); 42-50.
• SPSS Inc., 2015. SPSS 22.0 Guide to Data Analysis, Published by Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, USA.
• Stankey, G. H., 1976. Wilderness Fire Policy: An İnvestigation Of Visitor Knowledge On Beliefs. Ogden, Utah, USDA Forest Service, Research Paper INT-180: 17.
• TOB, 2022. Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Yangınlarıyla Mücadelede Yenilikçi Yaklaşımlar, III. Tarım Orman Şurası, 18-21 Kasım 2019; Ankara. (www.tarimormansurasi.gov.tr; ziyaret tarihi: 6.12.2022).
• Toksöz, S., 2011. Çevre Bilinci ve Eğitim. X. Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi, 4-7 Ekim, Çanakkale.
• Turan, Ö., 2019. Orman Yangınları ve İnsan İlişkilerinin Farklı İlgi Grupları Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Artvin Çoruh Üniversitesi, Artvin.
• URL-1: Orman Genel Müdürlüğünün Görevleri, https://www.ogm.gov.tr/tr/kurulusumuz/genel-bilgiler. (Ziyaret tarihi: 23.02.2023).
• URL-2: 4004- Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Destekleme Programı Çağrı Metni, https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/13209/4004_cagri_metni_27072018.pdf
• Yardımcı, E., Kılıç, G. B., 2010. Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. Elementary Education Online, 9(3); 1122-1136.
• Yılmaz, E., Topal, A., Keleş, H., 2012. Farklı Toplum Kesimlerinin Orman Yangınları Yönetimine Yönelik Bilgi, Görüş ve Deneyimlerinin Belirlenmesi, Mersin İli Örneği. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 42, Tarsus.