Rhizophagus grandis Gyllenhal, 1827 (Coleoptera: Monotomidae)’in kitle halinde yetiştirilmesinde yeni bir yaklaşım: Giresun Yöntemi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 217 - 223, 14.12.2023

Nuray Zengin , Hazan Alkan Akıncı , Semih Batum , Kemal Özkan

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1362167

Öz

Bu çalışmada, bundan sonra Giresun Yöntemi olarak anılabilecek ve Rhizophagus grandis Gyll. (Coleoptera: Monotomidae)’in kitle halinde yetiştirilmesinde yeni bir yaklaşımı içeren yöntem tanıtılmaktadır. Doğu ladini (Picea orientalis (L.) Link.) ormanlarındaki en önemli zararlı böcek türlerinden biri olan Dendroctonus micans (Kugelann, 1794) (Coleoptera: Curculionidae) ile biyolojik mücadelede kullanılmakta olan R. grandis’in ülkemizdeki Orman Bölge Müdürlükleri bünyesinde faaliyet gösteren Biyolojik Mücadele Laboratuvarlarında en verimli bir şekilde üretilmesi çok önemlidir. Bu çalışmada ilk kez tanıtımı yapılan Giresun Yönteminde, kütükte üretim yöntemine göre yetiştirme birimi başına elde edilen ergin yırtıcı sayısı daha fazladır ve yetiştirme süresi daha kısadır. Yöntemde, yırtıcı larvalarının meydana geldiği aşamada ölmüş ya da hasta olduğu düşünülen larvaların yetiştirme sürecinden çıkarılması olanağı vardır. Giresun Yöntemi, ayrıca, yetiştirme çalışması sonunda elde edilebilecek ergin yırtıcı sayısının tahmin edilmesi olanağını da sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Biyolojik mücadele, Giresun Yöntemi, Rhizophagus grandis

Teşekkür

Giresun Yönteminin ilk fikirlerinin oluşturularak küçük ölçekli deneme çalışmalarının başlatılmasından itibaren yöntemin bilim camiasına tanıtılacak aşamaya gelmesine kadar geçen iki yıllık süreçteki desteklerinden dolayı Giresun Orman Bölge Müdürü Sayın Ahmet ULUKAN’a ve 2023 yılında Orman Zararlılarıyla Mücadele Şube Müdürlüğü görevini devralan Sayın Zeynel Başdoğan DOMAÇ’a teşekkür ederiz.

A new approach in mass rearing of Rhizophagus grandis Gyllenhal, 1827 (Coleoptera: Monotomidae): Giresun Method

Öz

In this study, a new approach in the mass rearing of Rhizophagus grandis Gyll. (Coleoptera: Monotomidae) that can be referred as Giresun Method is introduced. It is important to rear R. grandis efficiently in the Biological Control Laboratories of the Regional Forestry Directorates that is used in the biological control of Dendroctonus micans (Kugelann, 1794) (Coleoptera: Curculionidae), which is one of the most important pests of oriental spruce (Picea orientalis (L.) Link.) forests. The Giresun Method, which is introduced for the first time in this study, results in higher numbers of adult predators per rearing unit than rearing in logs and has a shorter rearing period of time. In this method, when the predator larvae develop, it is possible to discard dead or sick larvae from the rearing process just before transferring them to sand basins. Giresun Method also offers the possibility of estimating the numbers of adult predators that can be obtained at the end of the rearing study.

Anahtar Kelimeler

Biological control, Giresun Method, Rhizophagus grandis

Kaynakça

• Acatay, A., 1968. Türkiye’de yeni bir ladin tahripçisi, Dendroctonus micans Kug. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi 18 (1): 18–36
• Aksu, Y., 2011. Rhizophagus grandis Gyll. (Coleoptera: Rhizophagidae)’in Biyolojisi, Laboratuvarda Üretim Yöntemleri, Ormanlara Salınması ve Mücadele Sonuçları. Türkiye I. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, 23-25 Kasım 2011, Antalya, s. 73-79
• Aksu, Y., Dedeağaoğlu, C., Çelik, B., 2014. Dendroctonus micans (Kug) (Coleoptera: Scolytidea)’ın Mücadelesinde Kullanılan Rhizophagus grandis (Gyll) (Coleoptera: Rhizophagidae)’ın Kutu Metodu ile Üretilmesi. Türkiye II. Orman Entomolojisi ve Patolojisi Sempozyumu, 7-9 Nisan 2014, Antalya, s. 64-71
• Alkan, Ş., 1985. Şavşat İşletmesi ormanlarında Dendroctonus micans Kug. (Dev soymuk böceği). Orman Mühendisliği Dergi-si 1: 59–62.
• Alkan, Ş., 1989. Dendroctonus micans (Kug.)’la savaş (Dünü, bugünü, yarını). Orman Mühendisliği Dergisi 4: 30.
• Alkan Akinci, H., Ozcan, G.E., Eroglu, M., 2009. Impacts of site effects on losses of oriental spruce during Dendroctonus micans (Kug.) outbreaks in Turkey. African Journal of Biotechnology 8 (16): 3934–3939
• Alkan Akıncı, H., Eroğlu, M., Özcan, G.E., 2014. Attack strategy and development of Dendroctonus micans (Kug.) (Coleopte-ra: Curculionidae) on oriental spruce in Turkey. Turkish Journal of Entomology 38 (1): 31-41
• Alkan Akıncı, H., Erşen Bak, F., Çalışkan, B.A., 2018. Dendroctonus micans (Kugelann) (Coleoptera: Curculionidae, Scolyti-nae)’ın konukçu seçimini etkileyen bazı özellikler: Artvin ladin ormanlarından deneysel sonuçlar. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 19 (2): 186-193
• Carle, P., Granet, A.M., Perrot, J.P., 1979. Contribution à l’étude de la dispersion et de l’agressivité chez Dendroctonus micans Kug en France. Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft 52: 185–196
• EPPO, 2023. The European and Mediterranean Plant Protection Organization. Dendroctonus micans. EPPO datasheets on pests recommended for regulation. gd.eppo.int/taxon/DENCMI (Ziyaret tarihi: 11.07.2023)
• Eroğlu, M., 1995. Dendroctonus micans (Kug.) (Coleoptra, Scolytidae)’ın Populasyon Dinamiğine Etki Eden Faktörler Üzerine Araştırmalar. I. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Bildirileri, 23–25 Ekim 1995, Trabzon, Cilt 3: 148-159
• Fielding, N.J., Evans, H., 1997. Biological control of Dendroctonus micans (Scolytidae) in Great Britain. Biocontrol News and Information 18 (2): 51–60
• Fielding, N.J., Evans, H.F., Williams, J.M., Evans, B., 1991. Distribution and spread of the Great European Spruce Bark Beet-le, Dendroctonus micans, in Britain–1982 to 1989. Forestry 64 (4): 345–358
• Furniss, M.M., 1996. Taxonomic status of Dendroctonus punctatus and D. micans (Coleoptera: Scolytidae). Annals of the Entomological Society of America 89 (3): 328-333
• Grégoire, J.C., 1988. The Greater European Spruce Beetle. In: Dynamics of Forest Insects Populations (Berryman, A.A.: eds.). Plenum Press, New York, p. 455-478
• Grégoire, J.C., Baisier, M., Merlin, J., Naccache, Y., 1989. Interactions Between Rhizophagus grandis (Coleoptera: Rhizopha-gidae) and Dendroctonus micans (Coleoptera: Scolytidae) in The Field and The Laboratory: Their Application for The Biologi-cal Control of Dendroctonus micans in France. In: The Potential for Biological Control of Dendroctonus and Ips Bark Beetles (Kulhavy, D.L., Miller, M.C.: eds.). The Stephen Austin University Pres, Nagocdoches, USA, p. 95 – 108
• Keskinalemdar, E., Özder, Z., 1995. Doğu Karadeniz Ormanlarında Meydana Gelen Önemli Böcek Salgınları ve Yapılan Müca-deleler. I. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 23–25 Ekim 1995, Trabzon, Bildiriler Kitabı, Cilt 3: 175–181
• Khobakhidze, D.N., 1967. Der Riesenbastkäfer (Dendroctonus micans KUG.) in Georgien (UdSSR). Anz. Schaedlingsk. 40 (5): 65 – 68
• Khobakhidze, D.N., Tvaradze, M.S., Kraveishvili, I.K., 1970. Preliminary results of introduction, study of bioecology, deve-lopment of methods of artificial rearing and naturalization of the effective entomophage, Rhizophagus grandis Gyll., against the European spruce beetle, Dendroctonus micans Kugel., in spruce plantations in Georgia. Bulletin of the Academy of Sciences of the Georgian SSR 60: 205–208
• Kostak, H., 1997. Doğu Karadeniz Ladin Ormanlarında Zarar Yapan Dendroctonus micans (Kug.) Zararlısına Ait Biyolojik Mücadele Yöntemi ve Uygulamalar. Orman Genel Müdürlüğü. Balıkesir – Akçay Orman Zararlılarıyla Mücadele Eğitim Semi-neri kitapçığı
• Ozcan, G.E., M. Eroglu, H. Alkan Akinci, 2021. Assessing the laboratory mass rearing of Predator Beetle Rhizophagus gran-dis Gyll. (Coleoptera: Monotomidae). International Journal of Tropical Insect Science 41 (2): 1835-1843