Growth relationships in Turkey Oak (Quercus cerris) stands of Bursa Regional Directorate of Forestry

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: Özel Sayı - II. Uluslararası Meşe Çalıştayı, 92 - 104, 01.12.2023

Turan Sönmez , Burhan Gencal

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1302133

Cited By: 1

Öz

In Türkiye, oaks with a broad distribution necessitate species-specific information regarding growth, increment, and yield for the sustainable management and conservation of forests. These data contribute not only to determining the yield of firewood and timber, but also to obtaining valuable byproducts such as fruits, leaves, bark rich in volatile compounds, and fruit shells, which serve as animal feed. This study underscores the necessity of examining the 17 oak species in Turkey at the species level. In this research conducted within the Bursa Regional Directorate of Forestry (RDF), the relationships individual tree characteristics and stand parameters were addressed within the stands of Turkey Oak (Quercus cerris L.). When examining the relationships at the individual tree level, it has been observed that the diameter at the breast height (DBH) – stump diameter (dbh – dst) has the highest coefficient of determination (R2: 0.972), while the bark thickness – DBH (2b – dbh), tree height - DBH (h- dbh), and tree age - DBH (T -dbh) follow. In stand-based relationships, it was noted that the relationship between stand age and stand trees (T-N) has the highest coefficient of determination (R2: 0.776), followed by stand trees – quadratic mean diameter (N - dq), stand age - height of mean basal area tree (T- hg), and top height– stand age (h100-T), respectively.

Anahtar Kelimeler

Oak, Turkey Oak, single trees, stand parameters

Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Saçlı meşe (Quercus cerris) meşcerelerindeki büyüme ilişkileri

Öz

Türkiye’de geniş bir yayılışa sahip meşeler ormanların sürdürülebilir yönetimi ve korunması için tür bazında artım ve büyüme ile hasılatına dair bilgilere ihtiyaç vardır. Bu bilgiler, sadece yakacak ve yapacak odunun hasılatını belirlememizin yanında, hayvan besini olarak kullanılan meyve, yapraklar, uçucu bileşikler içeren kabuklar ve meyve kabukları gibi değerli yan ürünlerin elde edilmesine de katkı sağlamaktadır. Bu çalışma, Türkiye’deki 17 meşe türünün tür bazında incelenmesi gerekliliğini vurgulamaktadır. Bursa Orman Bölge Müdürlüğü’nde (OBM), Saçlı meşe (Quercus cerris L.) meşcerelerinde yapılan bu araştırmada, tek ağaç ve meşcere parametreleri arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Tek ağaç ilişkileri göğüs çapı ile dip çap ilişkisinin (d1.30 - d0.30) en yüksek belirtme katsayısına sahip olduğunu (R2: 0.972) göstermiştir. Bunu sırasıyla çift kabuk kalınlığı ile göğüs çapı, ağaç boyu ile göğüs çapı ve son olarak ağaç yaşı ile göğüs çapı ilişkileri izlemiştir. Meşcere bazlı ilişkilerde ise, meşcere yaşının meşcere içinde bulunan ağaç sayısı (T-N) ile ilişkisi en yüksek belirtme katsayısına (R2: 0.776) sahiptir. Bunu sırasıyla meşcere ağaç sayısı ile göğüs yüzeyi orta ağacının çapı, meşcere yaşı ile meşcere orta boyu ve meşcere üst boyu ile meşcere yaşı ilişkileri izlemiştir.

Anahtar Kelimeler

Meşe, Saçlı Meşe, tek ağaç, meşcere parametreleri.

Teşekkür

Bu çalışma Bursa Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarında yapılmıştır. Yardımcı olan tüm meslektaşlarımıza ve konumsal veri temininde yardımcı olan Orman Genel Müdürlüğüne teşekkürü borç biliriz. Çalışma yüksek lisans tezinden üretilmiş bir çalışmadır. Ayrıca çalışma II. Uluslararası Meşe Çalıştayında sunulmuştur.

Kaynakça

• Akalp, T., 1983. Değişik Yaşlı Meşcerelerde Artım ve Büyümenin Simulasyonu, İstanbul Üniversitesi Yayın No : 3051 Orman Fakültesi 327, İstanbul.
• Akben, F., 1995. Avrupa Konseyi 1995 yılını doğayı koruma yılı olarak ilan etti, Yeni Türkiye Dergisi Çevre Özel Sayısı, 1(5) : 406-409
• Akçiçek, E. ve Vural, M., 2007. Kumalar dağı (Afyonkarahisar)’ nın endemik ve nadir bitkileri. Balıkesir Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9: 78-86.
• Atay, İ., 1984. Yapraklı ağaç yetiştirme önem kazanırken silvikültürel uygulamalarda daha dikkatli olalım. Journal of The Fa-culty of Forestry Istanbul University (JFFIU), 34(2): 13‐20.
• Bonan, G. B. 2008. Forests and climate change: Forcings, Feedbacks, and the climate benefits of forests. Science, 320(5882): 1444-1449.
• Bozzano, M., ve Turok, J., 2003. Mediterranean Oaks Network: Report of the Second Meeting, 2-4 May 2002-Gozo, Malta. Bioversity International..
• Carus, S., 1998. Aynı Yaşlı Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.) Ormanlarında Artım ve Büyüme, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Çalışkan, A., 2016. Bazı Meşe Türlerinde Meyvenin Oluşum ve Gelişim Süreci. Orman Genel Müdürlüğü Marmara Ormancı-lık Araştırma Enstitüsü, Uluslararası Katılımlı Meşe Çalıştayı Bildiriler Kitabı, 13-26
• Chenchine, A., 1942. Yugoslavya’daki küçük hususî ormanlar ve amenajmanlarının ehemmiyeti (Çeviren: Fehim FIRAT), Orman ve Av, Sayı:6,7,8
• Costanza, R., de Groot, R., Sutton, P., Van der Ploeg, S., Anderson, S. J., Kubiszewski, I., Farber, S., & Turner, R. K., 2017. Changes in the global value of ecosystem services. Global Environmental Change, 26, 152-158.
• Çatal, Y., 2009. Batı Akdeniz bölgesi kızılçam (Pinus brutia Ten.) meşcerelerinde artım ve büyüme. Süleyman Demirel Üniver-sitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Isparta.
• Davis, P. H., 1971. Distribution Patterns in Anatolia with Particular Reference to Endemism. Plant Life of South-West Asia, The Botanical Society of Edinburg, Edinburg, 15-28.
• Eraslan, İ., 1954. Trakya ve Bilhassa Demirköy Mıntıkası Meşe Ormanlarının Amenajman Esasları Hakkında Araştırmalar, Orman Genel Müdürlüğü Yayın No: 132, Seri: 13, Ankara.
• Eraslan, İ., ve Evcimen, B.S., 1967. Trakya’daki Meşe Ormanlarının Hacım ve Hasılatı Hakkında Tamamlayıcı Araştırmalar, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, A(1): 31-56.
• Erkan, N., 1996. Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Meşcere Gelişmesinin Simülasyonu. Güney Doğu Anadolu Ormancılık Araş-tırma Müdürlüğü Teknik Bülten No 1,Elazığ.
• EUFORGEN, 2022. European Forest Genetic Resources Programme, Distribution Area of Turkey Oak. (euforgen.org; Ziyaret tarihi: 1 Mayıs 2022)
• FAO., 2020. Food and Agriculture Organization of the United Nations. The State of the World’s Forests 2020: Forests, Biodi-versity and People, Rome (fao.org/3/ca8642en/online/ca8642en.html, Ziyaret tarihi: 1 Mayıs 2022)
• Fırat, F., 1972. Orman Hasılat Bilgisi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1642, Orman Fakültesi Yayın No: 166, İstanbul.
• Fırat, F., 1973. Dendrometri, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1890, Orman Fakültesi Yayın No: 193, Kurtuluş Matbaası, İstan-bul.
• Gencal, B., 2019. Bursa Orman Bölge Müdürlüğü Saçlı Meşe (Quercus cerris) Meşcerelerindeki Büyüme İlişkileri. Bursa Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Bursa
• Hedge, I. C., Yaltırık, F., 1982. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburg Univ. Press,7: 659-683.
• Husch, B., 1963. Forest Mensuration and Statistics. Ronald Press, New York
• IBM Corp., 2020. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 27.0. Armonk, NY: IBM Corp
• Kalıpsız, A., 1984. Dendrometri. İstanbul Üniversitesi Yayın No:3194 Orman Fak., Yayın, (354), İstanbul
• Kalıpsız, A., 1988. Orman Hasılat Bilgisi. İstanbul Üniversitesi. Yayın No: 3516, Orman Fakültesi Yayın No: 397, İstanbul.
• Kramer, H., Akça, A., 1987: Leitfaden für Dendronetrie und Bestaudesinventur. J..D. Saurlanders Verlag. 251 Sa.
• Naslund, M. 1937. Skogsförsöksanstaltens gallringsförsök i tallskog (Forest research intitute’s thinning experiments in Scots pine forests). Meddelanden frstatens skogsförsöksanstalt Häfte 29
• Özdemir G., 2013. Trakya Meşe Ormanlarında Artım ve Büyüme İlişkileri (Doktora tezi), İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, G. ve A., Saraçoğlu, Ö., 2016. Trakya meşe ormanlarında artım ve büyüme ilişkileri. Journal of the Faculty of Fo-restry Istanbul University, 66(1), 211-243.
• Plieninger, T., Hartel, T., Martín-López, B., Beaufoy, G., Bergmeier, E., Kirby, K., & Van Uytvanck, J., 2015. Wood-pastures of Europe: Geographic coverage, social–ecological values, conservation management, and policy implications.Biological Con-servation,190, 70-79.
• Praciak, A., 2013. The CABI Encyclopedia of Forest Trees (CABI, Oxfordshire, UK).
• Saraçoğlu, Ö., 1988. Karadeniz Yöresi Göknar Meşcerelerinde Artım ve Büyüme. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitü-sü, Doktora tezi, İstanbul
• Schöpfer, W., 1969. Die 6-Baum-Stichprobe in der Forsteinrichtung. Allgemeine Forstzeischrift, 533-536.
• Şahin, A. (2016). Marmara Bölgesindeki meşe ormanlarının yayılışı, işletme amaçları ve planlanması. Orman Genel Müdürlüğü Marmara Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Uluslararası Katılımlı Meşe Çalıştayı Bildiriler Kitabı, 18-20.
• Şahin, A., 2020. Marmara Bölgesi’ndeki Sapsız Meşe (Quercus petraea (Mattuschka) Liebl.) Meşcerelerinin Hasılatı ve Ame-najman Esasları. İstanbul Universitesi-Cerrahpaşa. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, İstanbul
• Şenyurt, M., 2011. Batı Karadeniz Yöresi Sarıçam Meşcerelerinde Artım ve Büyüme. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Ensti-tüsü, Doktora tezi, İstanbul
• Usta, H. Z., 1991. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Ağaçlandırma Alanlarında Hasılat Araştırmaları, Ormancılık Araştırma Enstitü-sü, Teknik Bülten No: 219, Ankara
• Yaltırık, F., 1988. Dendroloji Ders Kitabı, II. Angiospermae (Kapalı Tohumlular), Bölüm I, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3509, Orman Fakültesi Yayın No: 390, İstanbul
• Yurukov, S. ve Zhelev, P., 2001. The Woody Flora of Bulgaria: A Review. Schweizerische Zeitschrift fur Forstwesen, 152(2), 52-60