Effects of different site preparation, spacing and sowing⁃planting methods on growth performance of Turkish Red Pine (Pinus brutia Ten.) in industrial plantations

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 26 - 36, 25.06.2024

Cemal Fidan , Neşat Erkan , Necat Demirsu , Erol Cabak

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1388566

Öz

The study was conducted to investigate the effects of site preparation, spacing and sowing-planting methods on sapling height growth (SHG) and sapling survival percentage (SSP) in Turkish Red Pine industrial plantations. The research was conducted in three locations (Balıkesir/Savaştepe, Aydın/Karacasu and Muğla/Seydikemer) according to the factorial design, in parcels divided in blocks with 3 replications. SPSS package program was used in data analysis and independent sample t-Test was applied. According to the results; While there was no difference between SSP in the saplings planted in the parcels where pit-shaped tillage (PST) and full-area tillage (FAT) were carried out in the Karacasu and Savaştepe areas, a difference was found in the Seydikemer area. SSP was found to be higher in planted areas than in cultivated areas. Among the site preparation treatments, the height growth was significantly different in the Karacasu and Seydikemer areas, but not in the Savaştepe area. In terms of height growth, FAT site preparation was more successful in the Karacasu area, PST site preparation was more successful in the Seydikemer area, and no difference was found in the Savaştepe area. At the end of the fifth year, the best sapling height growth was 3.14 m, obtained from the saplings planted in the FAT treatment plots in the Karacasu area. It can be said that when choosing the appropriate area for industrial plantation, the stoniness of the soil should be taken into consideration together with the site and slope status, and that it would be more appropriate to carry out natural regeneration instead of full-area deep soil cultivation for Turkish Red Pine industrial plantations in karst lands.

Anahtar Kelimeler

Height growth, sapling survival, planting methods, afforestation, seedling plantation.

Proje Numarası

İZT-396

Kızılçam (Pinus brutia Ten.) endüstriyel ağaçlandırmalarında farklı arazi hazırlığı, aralık-mesafe ve ekim-dikim yöntemlerinin büyüme üzerine etkileri

Öz

Çalışma, kızılçam endüstriyel ağaçlandırmalarında arazi hazırlığı, aralık-mesafe ve ekim-dikim yöntemlerinin fidan boy büyümesi (FBB) ve fidan yaşama yüzdesine (FYY) etkilerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma üç farklı yerde (Balıkesir/Savaştepe, Aydın/Karacasu ve Muğla/Seydikemer) faktöriyel deneme desenine göre, bloklarda bölünmüş parseller şeklinde ve 3 yinelemeli olarak kurulmuştur. Veri analizlerinde SPSS paket programı kullanılmış ve bağımsız örneklem t-Testi uygulanmıştır. Sonuçlara göre; çukur şeklinde toprak işleme (ÇUTİ) ve tam alan toprak işlemesi (TATİ) yapılan parsellere dikilen fidanlarda FYY arasında Karacasu ve Savaştepe deneme alanlarında fark yokken Seydikemer deneme alanında fark bulunmuştur. FYY dikim yapılan alanlarda ekimlere oranla daha yüksek bulunmuştur. Arazi hazırlık işlemleri arasında Karacasu ve Seydikemer deneme alanlarında boy gelişimleri bakımından farklılaşma önemli, Savaştepe deneme alanında ise önemsiz bulunmuştur. Boy büyümesi bakımından Karacasu deneme alanında TATİ arazi hazırlığı daha başarılı olurken, Seydikemer deneme alanında ÇUTİ arazi hazırlığı daha başarılı olmuş, Savaştepe deneme alanında ise farksız bulunmuştur. Beşinci yılın sonunda en iyi fidan boy gelişimi 3,14 m ile Karacasu deneme alanındaki TATİ işlem parsellerine dikilen fidanlardan elde edilmiştir. Endüstriyel ağaçlandırmalar için uygun alanı seçerken, özellikle toprağın bonitet ve eğim durumundan önce taşlılığına da bakılması gerektiği, karstik arazilerde tam alan derin toprak işlemesi ve kızılçam endüstriyel ağaçlandırmalar yerine, doğal gençleştirme yapmanın daha uygun olacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Boy büyümesi, yaşama yüzdesi, dikim metodu, ağaçlandırma, fidan dikimi.

Etik Beyan

Bu makale daha önce hiçbir dergide tamamen veya kısmen yayınlanmamış olup, başka bir dergiye yayımlanmak üzere sunulmamıştır.

Destekleyen Kurum

Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Numarası

İZT-396

Teşekkür

Bu makale Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü bünyesinde projeli çalışma olarak yürütülmekte olan "Kızılçam (Pinus brutia Ten.) endüstriyel ağaçlandırmalarında farklı arazi hazırlığı, aralık-mesafe ve ekim-dikim yöntemlerinin büyüme üzerine etkileri" isimli araştırma projesinin ara sonuç raporu verilerinden hazırlanmıştır. Projede danışman olarak görev alan, ancak bu aşamada çok fazla katkısı olmadığı için isminin yer almasını gerekli görmeyen değerli hocamız Prof. Dr. Bekir KAYACAN Bey ile projenin yürütülmesinde değişik dönemlerde araştırmacı olarak görev yapan fakat makalede ismi yer almayan: Dr. Selda AKGÜL, M. Mustafa GÜNER ve Süleyman MEMİŞ'e teşekkürü bir borç biliriz. Ayrıca arazi çalışmalarında katkı sağlamış olan kurumumuzdan emekli olmuş Rahim ÖNDER, Ekrem GENÇ ve halen çalışmakta olan Gürkan GÖRE'ye de teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Atalay, İ., 2008. Ekosistem Ekolojisi ve Coğrafyası. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayınları No: 327. Cilt: II, Ankara
• Boydak, M., Dirik, H., Çalıkoğlu, M., 2006. Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Biyolojisi ve Silvikültürü. OGEM-Vak. Yayınları ISBN: 97593943-4-0, Ankara
• Boydak, M. Ve Çalışkan S. 2014. Ağaçlandırma. Tohum, Ağaç Islahı, Fidanlık, Doğaya Yakın Ormancılık, Alan Hazırlığı, Ekim, Dikim, Yarı Kurak Alanlar, Endüstriyel Ağaçlandırmalar, Karstik Alanlar ve Özel Nitelikli Ağaçlandırmalar. OGEM-Vak. Yayınları, ISBN:978-975-93943-8-7, Ankara
• Cooling, E.N.G., 1977. Plantation Silviculture (Final Report), TUR-71/521 Industrial Forestry Plantations project. Turkey, W.D. 28. UNDP/FAO, Rome
• Çepel, N., Zech, W., 1993. Antalya Bölgesindeki Bazı Kızılçam Meşcerelerinin Gelişimi ile Toprak ve Reliyef Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Uluslararası Kızılçam Sempozyumu. 18-23 Ekim 1993. Marmaris, Türkiye. Orman Bakanlığı Yayını. s.129-136
• Zech, W., Çepel,, N., 1972. Güney Anadoludaki Bazı Pinus Brutia Meşcerelerinin Gelişimi ile Toprak ve Relief Özellikleri Arasındaki İlişkiler. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları. İ.Ü. Yayın No.: 1753, O.F. Yayın No.: 191. İstanbul Matbaası-İstanbul
• Erinç, S. 1969. Klimatoloji ve Metotları. İ.Ü. yayın No. : 994, Coğrafya Enstitüsü Yayın No. : 35 (XV+538). Taş Matbaası – İstanbul
• Erkan, N., Aydın, A.C., 2016. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) ile Yapılacak Endüstriyel Plantasyonlara Esas Olmak Üzere Aralık-Mesafenin Büyüme Üzerine Etkilerinin Tespiti. Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü. Yayımlanmamış Proje Ara Sonuç Raporu. Antalya
• Fidan, C., 2017. Ülkemizde Yürütülen Endüstriyel Ağaçlandırma Çalışmalarında Uygulanmakta Olan Arazi Hazırlığı ve Kültür Bakım Yöntemlerinin Değerlendirilmesi, TMMOB. Orman Mühendisleri Odası, 2023’e Doğru 4. Doğa ve Ormancılık Sempozyumu, 03-06 Aralık, Antalya
• Fidan, C., 2003. Elazığ Yöresi Potansiyel Meralarında Değişik Toprak İşleme Şekilleri ve Otlandırmanın Toprak Özellikleri ve Yüzeysel Akışa Etkileri. Orman Bakanlığı Yayın No: 195, Güneydoğu Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü. Teknik Bülten No: 8, Elazığ
• Irmak, A., 1951. Türkiye’de kuraklık meselesi ve kurak sahalarımızda yapılması gereken toprak araştırmaları. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi. B1(2): 3-7, İstanbul
• Kantarcı, M. D., 1985. Türkiye’de Arazi Hazırlığı ve Toprak İşlemesinde Uygulanan Mekanizasyonun Ekolojik Değerlendirilmesi. Ormancılıkta Mekanizasyon ve Verimliliği 1. Ulusal Sempozyumu. 8-12 Temmuz, 1985. Bolu. İstanbul Üniv. Orman Fak. O.G.M. Milli Prodüktivite Merkezi. M.P.M. Yayın No: 339. s.323-341
• MGM, 2023. Deneme alanlarına ilişkin iklim verileri Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kocaeli Meteoroloji Müdürlüğünden alınmıştır.
• OGM, 2013. Orman Genel Müdürlüğü. Endüstriyel Ağaçlandırma Çalışmaları Eylem Planı (2013-2023), Ankara
• OGM, 2019. Orman Genel Müdürlüğü Stratejik Planı, ogm.gov.tr/tr/stratejik-plan (Ziyaret tarihi: 12 Ekim 2023)
• OGM, 2022. OGM Ormancılık İstatistikleri, ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/resmi-istatistikler (Ziyaret tarihi: 20 Ağustos 2023)
• Örtel, E., Çalıkoğlu, M., Çetinay, Ş., Altun, Z.G., Cengiz, Y., Boza, A., Türker, A.H., Kahraman, T., Gökdemir, Ş., Tosun, S., Arslan, M., Özpay, Z., Karatay, H., Karzaoğlu, C. 2010. Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Orijin Denemelerinin 20.Yıl Sonuçları (Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitü Müdürlüğü, Teknik Bülten No:35).
• Özdemir, T., 1977. Antalya Bölgesi’nde kızılçam ormanlarının tabii gençleştirme olanakları üzerinde araştırmalar. İstanbul Ü. Orman Fakültesi Dergisi. A27(2): 239-293
• Özel, H.B., Kırdar, E., Demirci, A., Görmez, Y., 2012. Bazı yetişme ortamı koşulları ile kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının büyüme performansı arasındaki ilişkiler. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 26-28 Ekim 2011, K. Maraş. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, Özel Sayı: 145-155
• SPSS, 2015. SPSS Inc. SPSS 22.0 Guide to Data Analysis, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, USA
• Tolay, U., Hızal, A., Dönmez, E., 1982, Çeşitli toprak işleme yöntemlerinin Kerpe yöresindeki bozuk baltalıklarda ince tekstürlü toprakların fiziksel özellikleri ve ağaçlandırmanın başarısı üzerine etkileri. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü. Yıllık Bülten, 18: 323-392. İzmit
• Zoralioğlu, T., 1990: Eskişehir Yöresi Kurak ve Yarı-kurak Alanların Ağaçlandırılmasında Uygulanabilecek Makineli Arazi Hazırlığı Yöntemlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No: 149. İzmit