Bird species of Sera Lake Natural Park, Trabzon

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 141 - 159

Beste Çelikçi , Alptuğ Sarı

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1492772

Öz

In this study, bird species observed in Sera Lake Nature Park (SLNP), located in Trabzon province, were identified along with their seasonal status, based on a total of 53 field observations conducted between 2022 and 2023. This study spanned 12 months, employing both direct and indirect observation methods (such as identifying species based on nests, eggs, feathers, pellets, and other characteristic features). Although observations were more frequent during the spring (March-April-May) and autumn (September-October-November) migration periods, at least two observations were conducted each month throughout the study period. Thus, it was determined which species visited the research area in which month of the year. As a result of the research, it was determined that 158 bird species belonging to 47 families were observed in the area. During the study, the number of resident species observed year-round in the research area was determined to be 50. SLNP has significant habitat diversity for birds. However, the degradation of these habitats due to various impacts is the most significant factor threatening the existing bird diversity and natural life in the research area. During our studies, the main factors threatening bird species and their habitats were identified as wetland destruction, stray dogs and cats, recreational use, domestic animals, unplanned fishing activities, grazing, and urbanization.

Anahtar Kelimeler

bird species, Sera Lake, natural park, habitat, threats, Trabzon

Proje Numarası

TÜBİTAK 2209-A

Trabzon, Sera Gölü Tabiat Parkı kuş türleri

Öz

Bu çalışmada, Trabzon ili Sera Gölü Tabiat Parkı’nda (SGTP) gözlenen kuş türleri mevsimsel statüleriyle birlikte tespit edilmiş ve 2022-2023 yılları arasında toplam 53 arazi gözlemi gerçekleştirilmiştir. Toplam 12 aylık sürede tamamlanan bu çalışmada genel olarak doğrudan gözlem ve dolaylı gözlem (kuşlara ait yuva, yumurta, tüy, kusmuk, telek gibi tür belirleyici özellikler) yöntemleri kullanılmıştır. İlkbahar (mart-nisan-mayıs) ve sonbahar (eylül-ekim-kasım) göç dönemlerinde daha yoğun olmakla birlikte, çalışma süresi boyunca her ay en az 2 gözlem yapılmıştır. Böylece, yılın hangi ayında ve hangi türün araştırma alanına uğradığı ortaya konmuştur. Araştırma sonucunda 47 aileye ait 158 kuş türünün alanda görüldüğü belirlenmiştir. Çalışma süresince araştırma alanında yıl boyu görülen yerli tür sayısı 50’dir. SGTP, kuşlar açısından önemli yaşam alanı çeşitliliğine sahiptir. Ancak, çeşitli etkilerle bu yaşam alanlarının bozulması, mevcut kuş çeşitliliğini azalttığı gibi araştırma alanında doğal yaşamı tehdit eden en önemli etkendir. Çalışma sırasında kuş türlerini ve yaşam alanlarını tehdit eden başlıca unsurların sulak alanların tahribi, başıboş köpek ve kediler, rekreasyonel kullanım, evcil hayvanlar, plansız balıkçılık faaliyetleri, otlatma ve genellikle düzensiz gelişen şehirleşme olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

kuş türleri, Sera Gölü, tabiat parkı, yaşam alanı, tehditler, Trabzon

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

TÜBİTAK 2209-A

Teşekkür

Bu çalışma, TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı (2022/1) kapsamında desteklenmiş olup, maddi katkıları için Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'na (TÜBİTAK) teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Acar, B., 1972. Kuşlarımız. Redhouse Yayınevi, İstanbul
• Arpacık, A., Sari, A., Başkaya, Ş. 2017. For the future: Sustainable wildlife reserve management in Turkey. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR), 36(6): 250-261
• Başkaya, Ş., 1994. Doğu Karadeniz Bölümünde Göçmen Kuşlar Üzerine Araştırmalar. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
• Bern Convention, 2024. Appendices of the Convention and Amendments to the Appendices. Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats. https://www.coe.int/en/web/bern-convention/appendices (Ziyaret Tarihi: 01.03.2024).
• Bilgin, C., Akçakaya, H. R., 1987. Türkiye’nin Biyolojik Zenginlikleri. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yay., Ankara, s183-202
• Buruk, M., 2022. Sera Gölü Tabiat Parkı Avifaunası Üzerine Ekolojik Bir Değerlendirme., BAİBÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bolu
• CITES, 2023. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora. Appendices I, II and III. Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora. cites.org/eng/app/appendices.php (Ziyaret tarihi: 01.03.2024)
• Çavuş, A., 2014. Trabzon’da doğa turizmi açısından değerlendirilmesi gereken turistik bir alan: Sera Gölü. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 63, 43-50
• Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T., Lise, Y. (editörler), 2006. Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları, Doğa Derneği (dogadernegi.org), Ankara, I. Cilt, s224-225
• Ergene, S., 1945. Türkiye Kuşları. İstanbul Ünv. Fen Fakültesi Monografileri (4), İstanbul
• Ertan, A., Kılıç, A., Kasparek, M., 1989. Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları. Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD), İstanbul
• Gülci, S., 2011. Kuşların Trabzon Havalimanı’nın Uçuş Güvenliğine Etkileri. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
• Gündoğdu, E., Sarı, A., Arpacık, A., 2018. Nesting site selection and population numbers of the breeding bird species in Hoynat Island, Turkey. Applied Ecology and Environmental Research, 16(4): 4505-4514
• Heinzel, H., Fitter, R., Parslow, J., 1995. Türkiye ve Avrupa’nın Kuşları (Kuzey Afrika ve Ortadoğu dahil). DHKD yayını, İstanbul
• IUCN, 2024. The IUCN Red List of Threatened Species. International Union for the Conservation of Nature. iucnredlist.org/ (Ziyaret Tarihi: 01.03.2024)
• Jonsson, L., 2006. Birds of Europe: With North Africa and the Middle East, ISBN: 0-7136-5238-1, Eurolitho Spa., Italy
• Kahraman, H., Şeremet, T., Hatinoğlu, B., 2016. Doğu Karadeniz’in Kuşları. Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara
• Karahasanoğlu, S., 2019. Ülkemizde Tabiat Parklarının Korunan Alan Statüsü Olarak Önemi ve Sera Gölü (Trabzon) Örneğinde İrdelenmesi. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
• Kiziroğlu, İ., 1989. Türkiye Kuşları. Orman Genel Md. Basımevi, Ankara
• Kiziroğlu, İ., 1994. Canlıların Yok Olma Süreci ve Anadolu’da Soyu Tükenme Tehlikesi Altındaki Kuş Türleri. Tabiat ve İnsan, Sayı 3, s2-4
• Kiziroğlu, İ., 2008. Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi. Ankara
• Kiziroğlu, İ., 2009. Türkiye Kuşları Cep Kitabı, Ankabat Matbaası, Ankara
• Kumerloeve, H., 1969. Kuzeybatı Anadolu Kuş Göçleri, Türk Biyoloji Dergisi, 19: 18-32
• Martins, R.P., 1989. Turkey bird report 1982-6 – Şu eserde: D. J. Brooks (Ed.), The Ornithological Society of the Middle East. Sandgrouse, 11: 1-41
• Sarı, A., 2010. Erzurum Bataklıklarının Kuş Türleri. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
• Sarı, A., Arpacık, A., Başkaya, Ş. 2018. Bird species of Erzurum marshes in Northeastern Anatolia, Turkey. Pakistan Journal of Zoology, 50(2): 629-637
• Sarı, A., Arpacık, A., 2020. Türkiye’nin Yaban Hayatı Odaklı Turizm Potansiyeli. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 6(2): 355-364
• Sarı, A. 2022. Erken Çocukluk Döneminde Doğa ve Yaban Hayatı Eğitimi Bakımından Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Karşılaştırılması: Trabzon İli - Oregon Eyaleti Örneği. Ormancılık Araştırma Dergisi, 9(2): 42-50
• Sarı, A., Arpacık, A., Başkaya, Ş., Çelik, A., 2022a. Trabzon Havalimanında Kuş Zararlarına Karşı Biyolojik Mücadele Yöntemleri: Eğitimli Köpek Kullanımı. KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP), No: FBB-2021-9283, Trabzon
• Sarı, A., Arpacık, A., Başkaya, Ş. ve Çelik, A., 2022b. Aviation safety ranking values and bird species at Trabzon International Airport, Türkiye. Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 68(4): 375-391
• Sarı, A., Mengen, M. Y., 2022c. Trabzon Havalimanı'nda Kuşlarla Mücadele Yöntemleri. KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP), No: FSI-2021-9562, Trabzon
• T.C. Resmi Gazete. 10.08.2022 ve Sayı: 31919. Tarım ve Orman Bakanlığınca Belirlenen Yaban Hayvanları Listesi- Ek 2: Kuşlar. (resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/08/20220810-3.pdf; Ziyaret tarihi: 04.06.2024)
• T.C. Resmi Gazete. 28.07.2023. Sayı: 32262 Mükerrer. Tarım ve Orman Bk. 2023-2024 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı. (resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/07/20230728M1-2.pdf; Ziyaret tarihi: 04.06.2024)
• Turan, N., 1990. Türkiye'nin Av ve Yaban Hayvanları (Kuşlar), Orman Genel Md. Ankara
• URL-1: akcaabat.bel.tr/turizm-rehberi-detay.aspx?id=8 (Ziyaret tarihi: 20.05.2024).
• URL-2: bolge12.tarimorman.gov.tr/Menu/28/Tabiat-Parklari (Ziyaret tarihi: 20.05.2024).
• URL-3: tvk.csb.gov.tr/sera-golu-tescil-ilani-duyuru-379969 (Ziyaret tarihi: 20.05.2024).
• URL-4. Google Earth, 2024. https://earth.google.com/web/search/Sera+G%c3%b6l%c3%bc+tabiat+park%c4%b1/@40.98599452,39.609 8342,192.94587808a,2264.54732d,35y,360h,0t,0r/data=CigiJgokCUvMcEarfkRAEe2YxF2cfURAGW0pxZol0ENAITg6GsUozUNA (Ziyaret tarihi: 08.05.2024).
• URL-5: euring.org/data-and-codes/euring-codes (Ziyaret tarihi: 01.03.2024).
• URL-6: ebird.org/explore (Ziyaret tarihi: 01.03.2024).
• URL-7. TÜİK nüfus verilerini açıkladı! Doğu Karadeniz'in en kalabalık şehri Trabzon oldu. https://www.61saat.com/tuik-nufus-verilerini-acikladi-dogu-karadenizin-en-kalabalik-sehri-trabzon-oldu (Ziyaret tarihi: 08.03.2024).
• Vielliard, J., 1968. Türkiye’de Ornitolojik Gezinin Neticeleri. İstanbul Üniv. Fen Fakültesi Mecmuası, 33: 67-170