Assessment of Representational Fairness in Alternative Electoral System Parameters: The Case of the May 14, 2023, General Elections

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 3, 864 - 886

Seyfullah Yürük , Türkmen Göksel

Öz

The study examines the extent to which the proportional representation system used in Türkiye provides proportional representation. In the first stage of the study, election results were simulated using four different seat allocation methods, including the d'Hondt method used in the 2023 general elections, as well as the Sainte-Laguë, Scandinavian Sainte-Laguë, Hare, and Droop methods. In the second stage, the impact of district magnitude on proportional representation was examined. For this purpose, four different scenarios were created in addition to the current size of electoral districts, including Narrowed-5, Narrowed-7, NUTS-1, and NUTS-2. Indices of disproportionality were used to evaluate both stages. After concluding that the current system in Türkiye is insufficient for providing proportional representation, alternatives such as replacing the current method with more equitable methods or expanding electoral districts were proposed.

Anahtar Kelimeler

electoral system, seat allocation methods, district magnitude, Turkish elections, disproportionality indices

Alternatif Seçim Sistemi Parametrelerinde Temsilde Adalet Değerlendirmesi: 14 Mayıs 2023 Genel Seçimleri Örneği

Öz

Bu çalışma, Türkiye'de kullanılan nispi temsil sisteminin temsilde adaleti ne ölçüde sağladığını incelemektedir. Çalışmanın ilk aşamasında, 2023 genel seçimlerinde kullanılan d'Hondt yönteminin yanı sıra, Sainte-Laguë, İskandinav tipi Sainte-Laguë, Hare ve Droop olmak üzere dört farklı sandalye dağıtım yöntemi kullanılarak seçim sonuçları simüle edilmiştir. İkinci aşamada ise, seçim çevresi büyüklüğünün temsilde adalete etkisi incelenmiştir. Bu amaçla, mevcut seçim çevresi büyüklüğüne ek olarak, Daraltılmış-5, Daraltılmış-7, İBBS-1 ve İBBS-2 olmak üzere dört farklı senaryo oluşturulmuştur. Her iki aşamanın değerlendirilmesine orantısızlık endeksleri kullanılmıştır. Türkiye'de mevcut sistemin temsilde adaleti sağlamada yetersiz kaldığı sonucuna varıldıktan sonra, mevcut yöntemin daha adil yöntemlerle değiştirilmesi veya seçim çevrelerinin genişletilmesi gibi alternatifler önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

seçim sistemi, sandalye dağıtım mekanizmaları, seçim çevresi büyüklüğü, Türkiye seçimleri, orantısızlık endeksleri

Kaynakça

• “Comparative Data”, https://aceproject.org/epic-en, (Erişim: 27.02.2024).
• “District Magnitude”, https://aceproject.org/main/english/es/esg04.htm, (Erişim: 27.02.2024).
• “YSK Web Portal”, https://www.ysk.gov.tr/tr/14-mayis-2023-secimleri/82491, (Erişim: 27.02.2024).
• 2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu, Mad. 4.
• 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, Mad. 3.
• Akarca, A. T. (2009). "A Prediction for AKP’s Nationwide Vote Share in the 29 March 2009 Turkish Local Elections". İktisat İşletme ve Finans, C. 24, S. 276: 7-22.
• Aleskerov, F.; Platanov V. (2006), "Measuring Disproportionality in PR Systems", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 60, S. 4: 23-34.
• Balinski, M. L.; Young, H. P. (2010), Fair Representation: Meeting the Ideal of One Man - One Vote, Washington: Brookings Institution Press.
• Becker, B. W. (2016), “Modelling Elections - Submission to Erre: Special Committee on Electoral Reform”, https://www.ourcommons.ca/Content/Committee/421/ERRE/Brief/BR8454480/br-external/BeckerByronWeber-e.pdf, (Erişim: 27.02.2024).
• Chessa, M.; Fragnelli, V. (2012), "A Note on 'Measurement of Disproportionality in Proportional Representation Systems'", Mathematical and Computer Modelling, C. 55, S. 3-4: 1655-1660.
• Çoker, F. (1995), Türk Parlamento Tarihi: Millî Mücadele ve TBMM I. Dönem (1919-1923), C. 1, Ankara: TBMM Vakfı Yayınları.
• Gallagher, M. (1991), "Proportionality, Disproportionality and Electoral Systems", Electoral Studies, C. 10, S. 1: 33-51.
• Gallagher, M.; Mitchell, P. (2005), The Politics of Electoral Systems, New York: Oxford University Press.
• Göksel, T.; Çınar, Y. (2017), Yeni Anayasal Sistemde Seçim Sistemleri Simülasyonları, Ankara: TEPAV.
• Gürsel, S. (1996), Seçim Sistemi Tartışması ve İki Turlu Sistem, İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• Gürsel, S. (1998), Siyasal İstikrar ve İki Turlu Dar Bölge Seçim Sistemi Simülasyon Modeli, İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• Karpov, A. (2008), "Measurement of Disproportionality in Proportional Representation Systems", Mathematical and Computer Modelling, C. 48, S. 9-10: 1421-1438.
• Küçük, A.; Aydoğdu, Y. (2018), "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Milletvekili Seçim Sistemi Önerileri", Liberal Düşünce Dergisi, C. 23, S. 90: 7-33.
• Lijphart, A. (1985), "The Field of Electoral Systems Research: A Critical Survey", Electoral Studies, C. 4, S.1: 3-14.
• Lijphart, A. (1994), Electoral Systems and Party Systems: A Study of Twenty-Seven Democracies (1945-1990), New York: Oxford University Press.
• Lijphart, A. (1997), "The Difficult Science of Electoral Systems: A Commentary on the Critique by Alberto Penadés", Electoral Studies, C. 16, S. 1: 73-77.
• Loosemore, J.; Hanby, V. J. (1971), "The Theoretical Limits of Maximum Distortion: Some Analytic Expressions for Electoral Systems", British Journal of Political Science, C. 1, S. 4: 467-477.
• Olgun, K. (2011), "Türkiye’de Cumhuriyetin İlanından 1950’ye Genel Seçim Uygulamaları", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. 27, S. 79: 1-36.
• Özbudun, E. (1995), "Seçim Sistemleri ve Türkiye", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 44, S. 1: 521-539.
• Sabuncu, Y. (2006), "Seçim Barajları ve Siyasal Sonuçları", Anayasa Yargısı, C. 22, S. 1: 191-197.
• Sertel, M. R.; Kalaycıoğlu, E. (1995), Türkiye İçin Yeni Bir Seçim Yöntemi Tasarımına Doğru, İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
• T.C. Anayasası, Mad. 67.
• Taagepera, R.; Shugart, M. S. (1993), "Predicting the Number of Parties: A Quantitative Model of Duverger's Mechanical Effect", American Political Science Review, C. 87, S. 2: 455-464.
• Terzioğlu, T.; Kalaycıoğlu, E. (t.y.), "Türkiye İçin Bir Seçim Sistemi", https://digital.sabanciuniv.edu/elitfulltext/3011800000063.pdf, (Erişim: 27.02.2024).
• Tuncer, E.; Danacı, N. (2003), Çok Partili Dönemde Seçimler ve Seçim Sistemleri, Ankara: TESAV Yayınları.
• TÜİK (2012), Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011. Ankara: TÜİK Matbaası.
• Türk, H. S. (1994), "Electoral Systems and Turkish Experience", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 43, S. 1: 15-22.
• Türk, H. S. (2006), "Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercih", Anayasa Yargısı, C. 22, S.1: 75-113.