DÜNYA BARİT MADENCİLİĞİNİN DURUMU VE PİYASALARDA REKABET DÜZEYİNİN GELİŞİMİ

Yıl 2021, , 210 - 223, 31.08.2021

Hakan Ak , Mehmet Aksoy , Adnan Konuk

https://doi.org/10.31796/ogummf.934462

Öz

Barit başta petrol, doğal gaz ve kaya gazı aramaları olmak üzere birçok sektörde kullanım alanı bulunan kritik bir hammaddedir. Dünyada 2020 yılı itibariyle mevcut 300 milyon ton barit rezervlerinin yaklaşık %79’unun dört ülkede yoğunlaşması, mevcut üretim kapasitesi ile yeni rezervler keşfedilmediği sürece 30 yıllık ömrünün kalması ve yıllık %3,8 ile %7,3 arası talep artışının beklenmesi nedenleriyle, barit piyasasında yoğunlaşma ve rekabet edilebilirlik büyük önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, öncelikle dünya ve Türkiye’nin barit rezervleri ve üretimi incelenmiştir. Dünya barit ihracat ve ithalat piyasalarının 2010-2019 yılları arası gelişimi incelenerek bu piyasadaki yoğunlaşma ve rekabet durumları çeşitli yoğunlaşma indeksleri kullanılarak analiz edilmiştir. Yoğunlaşma indeksleri genel olarak değerlendirildiğinde, barit ihracat piyasasına 2013 yılı sonrasında yeni ülkelerin girmesiyle yoğunlaşmanın azalmaya ve rekabetin artmaya başladığı, ithalat piyasasında ise 2014 yılı sonrasında mevcut ithalatçı ülkelerin talebindeki artışla birlikte yoğunlaşmanın artmaya ve rekabetin azalmaya başladığı tespit edilmiştir. Barit piyasasında ihracatçı bir ülke olan Türkiye’nin dünya rezervlerinin %11,67’sine sahip olmasına ve son yıllarda dünya barit ihracatındaki payının %5’leri geçmesine rağmen, henüz ihracatta rekabet ortamının bulunduğu bir ortamda, dünya ihracatından yeterli bir pay alamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Barit, Yoğunlaşma, Rekabet, Yoğunlaşma İndeksleri

Kaynakça

• Ayan, M. (1979). Dünyada barit ve geleceği. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 3(1), 47-64.
• BaritMaden. (2021). Sektörlere göre barit kullanımı. Retrieved from http://baritmaden.com/urun/barit/
• Bikker, J. A., ve Haaf, K. (2002). Measures of competition and concentration in the banking industry: A review of the literature. Economic & Financial Modelling, 9(2), 53-98.
• Brown, T. (2018). Measurement of mineral supply diversity and its importance in assessing risk and criticality. Resources Policy, 58, 202-218.
• Craig A. Johnson, N. M. P., M. Michael Miller. (2017). Barite (barium), professional paper 1802–d. In J. H. D. Klaus J. Schulz, Jr., Robert R. Seal II, Dwight C. Bradley (Ed.), Critical mineral resources of the united states—economic and environmental geology and prospects for future supply (pp. 18): U.S. Department of the Interior, U.S. Geological Survey.
• EC. (2017). Study on the review of the list of critical raw materials non-critical raw materials factsheets isbn: 978-92-79-72118-2. Erişim adresi: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/6f1e28a7-98fb-11e7-b92d-01aa75ed71a1/language-en
• EC. (2020). Study on the eu’s list of critical raw materials (2020), factsheets on non-critical raw materials. Erişim adresi:
• Ediz, Y., ve Önder, K. (2019). İçecek İmalatı sektörünün piyasa yapısı ve yoğunlaşma düzeyi: Türkiye'nin İlk 1000 sanayi kuruluşu üzerine bir uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi/Journal of Social Sciences(60).
• Ginevičius, R., ve Čirba, S. (2007). Determining market concentration. Journal of Business Economics and Management, 8(1), 3-10. doi:https://doi.org/10.1080/16111699.2007.9636147
• Ildırar, M., ve Kıral, E. (2018). Piyasa yapısı ve yoğunlaşma: Türk otomotiv sektörü üzerine bir analiz. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 93-117.
• Kostakoğlu, S. F. (2015). Internet servis sağlayicilari piyasasina yönelik yoğunlaşma analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(25), 129-140.
• Kurşun, G. B. (2017). Antalya gazipaşa baritlerinin jeolojik jeokimyasal ve kökensel İncelemesi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi,
• Latreille, P. L., ve Mackley, J. (2011). Using excel to illustrate hannah and kay’s concentration axioms. International Review of Economics Education, 10(1), 117-127.
• Meilak, C. (2008). Measuring export concentration: The implications for small states. Bank of Valletta Review, 37, 35-48.
• MTA-b. (2021). Maden yataklari. Retrieved from https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/maden-yataklari
• MTA. (2021). Barit. Retrieved from https://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi/barit
• Reichl, C., ve Schatz, M. (2020). World mining data 2020. Federal Ministry of Agriculture, Regions and Tourism: Vienna, Austria, 35, 265.
• Reichl, C., Schatz, M., ve Zsak, G. (2016). World mining data 2016. Austrian Federal Ministry of Sustainability and Tourism: Vienna, Austria, 31, 255.
• Reichl, C., Schatz, M., ve Zsak, G. (2018). World mining data 2018. Austrian Federal Ministry of Sustainability and Tourism: Vienna, Austria, 33, 263.
• Tatlı, H. (2018). Piyasa yoğunluğunun ölçülmesi: Beyaz eşya sektörü üzerine bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(1), 64-84.
• TrendEconomy. (2021). 2511. Natural barium sulphate (barytes); natural barium carbonate (witherite), whether or not calcined, other than barium oxide of heading 28.16.| imports and exports Retrieved from https://trendeconomy.com/data/commodity_h2?commodity=2511
• USGS. (2010). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 196).
• USGS. (2011). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 24-25).
• USGS. (2012). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 201).
• USGS. (2013). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 201).
• USGS. (2014). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 24-25).
• USGS. (2015). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 199).
• USGS. (2016). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 205).
• USGS. (2017a). Critical mineral resources of the united states—economic and environmental geology and prospects for future supply: U.S. Geological survey professional paper 1802: U.S. Department of the Interior, U.S. Geological Survey. .
• USGS. (2017b). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 30-31).
• USGS. (2018). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 204).
• USGS. (2019). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 204).
• USGS. (2020). Mineral commodity summaries. In United States Geological Survey (pp. 204).