Bor Madeni İşletmeciliğinde Verimlilik Ve Karlılık

Yıl 2008, Cilt: 21 Sayı: 1, 87 - 101, 30.06.2008

Adnan Konuk Seyhan Önder

Öz

Bor mineralleri, endustrinin hemen hemen her alanında yaygın olarak kullanılan onemli bir hammaddedir. Turkiye, bu piyasada rekabet ettiği ülkelerle karsılastırıldığında bor mineral rezervi ve nitelikleri acısından onemli bir potansiyele sahiptir. Ulke ekonomisi icin son derece onemli olan bor madeninin daha verimli değerlendirilmesi gerekmektedir. Sektorde karlılığın yuksek olması verimlilikle ilgili calısmaların goz ardı edilmesine neden olmustur. Ancak, bor pazarının yapısı ve urun grubunun birbirini ikame edebilme ozelliğinden dolayı, ileride yasanabilecek fiyat dususleri verimlilik olcme ve değerlendirme calısmalarını on plana getirecektir. Bu calısmada, bor madeni isletmeciliğinde verimlilik acısından bulunulan noktayı tespit etmek ve verimliliği artırmak icin hangi noktalara odaklanmak gerektiğini belirlemek amacıyla, AIPR modeli kullanılarak bir bor madeni isletmesi icin 1999-2003 yılları arasında verimlilik ve karlılığın olcumu ve değerlendirmesi yapılmıstır. Calısmanın sonucunda, verimliliğin 1999 yılına gore sonraki yıllarda azaldığı tespit edilmistir.

Anahtar Kelimeler

Bor madeni, Verimlilik ölçümü, AIPR modeli

Productivity And Rentability At The Boron Mine Enterprıce

Öz

Boron minerals are an important raw material with a very extensive

use nearly in all areas of industry. Turkey, when compared with the other

competitives, has a very big potential with respect to reserves and quality. The

production of boron which is considerably important issue for the country’s

economy should be more efficient. Studies related to productivity are not considered

enough due to the high profits. However, the foreseen price decreases, which are

because of the boron market and the available substitution of the products, will turn

out the productivity measurement studies and evaluations. In this study, the

measurement and the evaluation of the productivity and the rentability between the

years 1999-2003 of a boron enterprise is carried out by using the AIPR model. The

study is carried out for both determining the level about the productivity in boron

mining operations, and also for finding out the points to focus on increasing the

productivity. As a result, it was found that the productivity has decreased in the

following years relative to 1999. 1

Anahtar Kelimeler

Boron mine, Productivity measurement, AIPR Model

Kaynakça

• [1] http://www.etimaden.gov.tr, Eti Maden Đsletmeleri Genel Müdürlüğü Web Sayfası
• [2] S.D. Sink, “Productivity Management: Planning, Measurement and Evaluation, Control and Improvement” John Wiley&Sons, New York, 1985.
• [3] A.B. Szwilski, “Significance and Measurement of Coal Mine Productivity”, Mining Science and Technology, Vol. 6, pp. 221-231, 1988.
• [4] E.J. Flynn, “Impact of Technological Change and Productivity on the Coal Market”, Energy Information Administration, Issues in Midterm Analysis and Forecasting, 10 p, 2000.
• [5] A. Konuk ve H. Ankara, “Türkiye Kömür Madenciliğinde Ekonometrik Verimlilik”, Türkiye 7. Kömür Kongresi Bildiriler Kitabı, s.161-176, 1990.
• [6] A. Konuk ve N. Kocaağa, “Türkiye Kömür Madenciliği Kârlılık-Girdi Verimliliğinde Đsgücünün Etkenliği”, Verimlilik Dergisi, 1993/3, s.25-40, 1993.
• [7] J. Darmstadter, “Productivity Change in U.S. Coal Mining”, Resources For The Future, Discussion Paper 97-40, 1997.
• [8] M. Kulshreshtha and J.K. Parikh, "A study of productivity in the Indian coal sector”, Energy Policy, Vol: 29, pp. 701-713, 2001.
• [9] J. Asafu-Adjaye and R. Mahadevan, “How cost efficient are Australia’s mining industries?”, Energy Economics, Vol:25, pp. 315-329, 2003.
• [10] C. Atayeter ve B. Baki, “Đsletmelerde Bir Verimlilik Ölçme Aracı Olarak Kullanılan Sumanth Modeli Uygulamasının Avantaj ve Dezavantajları”, 3.Verimlilik Kongresi, 14-16 Mayıs 1997, Ankara, MPM Yayınları: 599, s. 71- 85, 1997.
• [11] K. Kurosawa, “Productivity Measurement and Management at the Company Level: The Japanese Experience”, Elsevier Science Publishing Company, 581 p, 1991.
• [12] K. Köroğlu, “Verimlilik Yönetimine Japon Yaklasımı ve Kazukiyo Kurosawa Modeli”, MPM Yay.No.507, Ankara, 272 s, 1993.
• [13] I. Bernolak, “Effective measurement and successful elements of company productivity: The basis of competitiveness and world prosperity”, International Journal of Production Economics, Vol: 52, pp. 203-213, 1997.
• [14] Đ.M. Bas ve A. Artar, “Đsletmelerde Verimlilik Denetimi Ölçme ve Değerlendirme Modelleri”, MPM Yay. No:435, Ankara, 423 s, 1991.