Coğrafi Bilgi Sistemi Programlarının Temel Zemininin Jeo-Mühendislik Özelliklerinin Belirlenmesinde Kullanımı: Eskişehir Örneği

Yıl 2007, Cilt: 20 Sayı: 2, 43 - 64, 31.12.2007

Hasan Tosun , Ahmet Orhan

Öz

Son yıllarda mühendislik jeolojisi uygulamalarında Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) programları yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Böyle bir çalışma Eskişehir yerleşim alanının yer aldığı, yaklaşık 30 km2’lik bir alanda uygulanmış olup, temel zemin özelliklerinin ortaya konulması amacıyla jeo-mühendislik haritaları oluşturulmuştur. Genel olarak zemin profilinin çok değişken olmayan bir yayılım gösterdiği ve yüzeyden itibaren ince taneli zeminden iri taneli zemine geçiş yaptığı gözlenmiştir. İnce taneli zeminler, şehir merkezine doğru yüksek plastisiteli zeminden düşük plastisiteli zemine dönüşmekte, silt miktarı artmakta ve alttaki iri taneli zemine dereceli olarak geçiş yapmaktadır. Yine şehir merkezine yakın olan kesimlerde Standart Penetrasyon Testi (SPT) sayılarının düştüğü gözlenmiştir. Bu çalışma ile bölge için geliştirilmiş bir jeo-mühendislik model esasında ön bilgi amaçlı haritalar ve kesitler oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eskişehir, Coğrafi Bilgi Sistemi, Jeo-Mühendislik Haritalar, SPT, Zon Haritaları. .

Use Of Programs Of Geographıc Informatıon System In Determınatıon Of Geo-Engıneerıng Propertıes Of Settlement Area: A Case Study

Öz

Recently, Geographic Information System (GIS) Programs are widely used in Engineering Geology applications. Such a study was performed in the Eskişehir urban area of about 30 km2, to predict the properties of foundation soil on the geo-engineering maps. The soil profile generally, exhibits a constant spreading and it starts with fine grained soils near the surface where the grain size gradually increases downward. The plasticity of fine grained soils decreases to Eskişehir Centrum and silt content increases and they gradually change to underlying coarse grained soils. In addition the Standard Penetration Test (SPT) counts decrease toward the Centrum of Eskişehir city. In this respect, useful preliminary maps and cross-sections were formed for this area to be used in further studies. 

Anahtar Kelimeler

Eskişehir, Geographic Information System, Geo-Engineering Maps, SPT, Zone Maps. .

Kaynakça

• [1] Dai, F.C., Lee, C.F. and Zhang, X.H., “GIS-based geo-environmental evaluation for urban land-use planning: A case study”, Engineering Geology, Vol. 61, pp. 257-271, 2001.
• [2] Rackwitz, R., “Reviewing probabilistic soils modelling”, Computers and Geotechnics, Vol. 26, pp. 199-223, 2000.
• [3] Wikle, T.A., “Computers, maps and geographic information systems”, National Forum, Summer91, Vol. 71, Iss. 3, pp. 37-39.
• [4] Gözler, M.Z., Cevher, F., Ergül, E. ve Asutay, H.J., “Orta Sakarya ve güneyinin jeolojisi”, MTA Rapor No: 9973, 87 s., 1996.
• [5] Şengör, A.M.C. ve Yılmaz, Y., “Türkiye' de Tetis' in evrimi: Levha tektoniği açısından bir yaklaşım”, Türkiye Jeoloji Kurumu Yerbilimleri Özel Dizisi No: 1, 75 s., 1983.
• [6] Altunel, E. ve Barka, A., “Eskişehir Fay Zonu' nun İnönü-Sultandere arasındaki neotektonik aktivitesi”, Türkiye Jeoloji Bülteni, C. 41, No. 2, ss. 41-52, 1998.
• [7] Tosun, H., Türköz, M., Orhan, A.ve Çamdalı, B., “Meşelik Killerinin geoteknik özellikleri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Fonu Raporu No: 1999-15015, Eskişehir, 2001.
• [8] Tosun, H., Türköz, M., Orhan, A. ve Çamdalı, B., “Eskişehir-Meşelik Killerinin geoteknik özellikleri ve yerleşime uygunluğu”, Zemin Mekaniği
• ve Temel Mühendisliği Dokuzuncu Ulusal Kongresi, 21-22 Ekim 2002, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, ss. 53-62.
• [9] DSİ, “Eskişehir Odunpazarı Belediyesi jeofizik rezistivite etüt raporu”, DSİ III. Bölge Müdürlüğü (yayınlanmamış), Eskişehir, 2001.
• [10] DSİ, “Eskişehir Tepebaşı Belediyesi jeofizik rezistivite etüt raporu”, DSİ III. Bölge Müdürlüğü (yayınlanmamış), Eskişehir, 2001.
• [11] Esen, E., Yakal, M. ve Gökçen, M., “Eskişehir ve İnönü Ovaları hidrojeolojik etüt raporu”, DSI III. Bölge Müdürlüğü, Jeoteknik Hizmetleri ve YAS Dairesi, 49 s., Eskişehir (yayınlanmamış), 1975.
• [12] Kaçaroğlu, F., “Eskişehir Ovası yeraltısuyu kirliliği incelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 340 s., Ankara, 1991.
• [13] Koçyiğit, A., “Türkiye ve yakın çevresinin neotektonik bölümlenmesi: Güneybatı Türkiye’de neotektonik rejimin gelişim tarihçesi, çok yönlü genişleme ve deprem tehlikesi”, Eskişehir Fay Zonu ve İlişkili Sistemlerin Depremselliği Çalıştayı, Genişletilmiş Bildiri Özleri Kitabı, 28-30 Nisan 2005, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, ss. 1-2.