Panel Data Analysis of Factors Affecting Agricultural Value Added in Azerbaijan and Other Selected CIS Member Countries

Yıl 2024, , 454 - 467, 01.07.2024

Mehriban Heydarova , Cem Saatçioğlu

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1482137

Öz

The aim of this study is to examine the factors that are thought to affect agricultural added value in Azerbaijan and other selected CIS member countries (Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Moldova, Russia, Tajikistan) between 2005-2022, using the panel data analysis method. As a result of the analysis, it was determined that the coefficients of fixed capital investments (SS), urbanization rate (KO) and the constant of the model in the model were insignificant at the 95% confidence level. According to the analysis results within the scope of the panel data method, it was found that there is a positive and significant relationship between the dependent variable, agricultural added value, and the independent variables, agricultural labor force rate (TİO), share of agriculture in government expenditures (TDH) and agricultural credit (TK).

Anahtar Kelimeler

Agricultural Value Added, CIS, Panel Data Analysis

Azerbaycan ve Seçilmiş Diğer BDT Üyesi Ülkelerde Tarımsal Katma Değeri Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2005-2022 yılları arasında Azerbaycan ve seçilmiş diğer BDT üyesi ülkelerde (Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Rusya, Tacikistan) tarımsal katma değeri etkileyeceği düşünülen faktörlerin panel veri analiz yöntemi kullanılarak incelenmesidir. Analiz sonucunda modelde yer alan sabit sermaye yatırımları (SS), kentleşme oranı (KO) ve modelin sabitine ait katsayıların %95 güven düzeyinde anlamsız olduğu tespit edilmiştir. Panel veri yöntemi kapsamındaki analiz sonuçlarına göre bağımlı değişken olan tarımsal katma değer ile bağımsız değişkenler olan tarımsal işgücü oranı (TİO), tarımın devlet harcamalarındaki payı (TDH) ve tarımsal kredi (TK) değişkenleri arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Katma Değer, BDT, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Akyol, M. (2018). Tarımsal teşviklerle tarımsal katma değer arasındaki ilişkinin incelenmesi: Yeni endüstrileşen ülkeler için panel eşanlı denklemler sistemi analizi. The Journal of International Scientific Researches,3(3), 226-236. doi:10.23834/isrjournal.456791.
• Aktaş, E., Altıok, M. ve Songur, M. (2015). Farklı ülkelerdeki tarımsal destekleme politikalarının tarımsal üretim üzerine etkisinin karşılaştırılmalı analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 55-74.
• Ali, S. Mustafa, M. Q., Shahbazi, I. A. (2013). Agriculture value added and ıncome inequality in Pakistan: a time series analysis. http://www.journals.cz. 8(2), 25-33.
• Asteriou, D. ve Hall, S. G. (2007). Applied econometrics, a modern approach. Palgrave Macmillan, New York.
• Bashir, A., Susetyo, D. Suhel., Azwardi. (2018). The relationship between economic growth, human capital, and agriculture sector: empirical evidence from Indonesia. International Journal of Food and Agricultural Economics. 6(4). 35-52.
• Ceylan, R. F., Özkan, B. (2013). Agricultural value added and economic growth in the European Union accession process. A Mediterranean Journal Of Economics. 4, 62-71.
• Çuhadar, P. (2020). Gelişmekte olan ülkelerde politik ekonomi, iklim değişikliği ve tarım ilişkisinin dinamik panel veri analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 26(1), 41-50. doi:10.24181/tarekoder.697179.
• Destek, M. A., Okumuş, İ. & Yıldırım, A. (2017). Tarımsal katma değer üzerinde Hollanda Hastalığı etkileri: Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan için bulgular. Bilig, Avrasya'nın Siyasal İktisadı Özel Sayısı, 225-239. Retrieved from ttps://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue /42612/519384.
• Doğan, Z., Arslan, S. & Berkman, A. (2015). Türkiye’de tarım sektörünün iktisadi gelişimi ve sorunları: tarihsel bir bakış. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 29-41. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/niguiibfd/issue/19757/211513.
• Erdik, S. Ş., & Temurlenk, M. (2023). İklim Değişikliğinin Gelişmişlik ve Bölgesel Farklılıklar Bağlamında Tarımsal Katma Değer Üzerine Etkisi: Akdeniz Ülkeleri Üzerine Bir Panel Veri Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 227-240. https://doi.org/10.37880/cumuiibf. 1231640.
• Erdinç, Z. Ve Aydınbaş, G. (2021). Tarımsal katma değer belirleyicilerinin panel veri analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 213-232.
• FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations). 2024. FAO-STAT-Value of Agricultural Production, Erişim linki: https://www.fao.org/faostat/en/ #data/QV, Erişim tarihi: 14.04.2024.
• Gardner, B. (2003). Causes of rural economic development. Durban, South Africa: Document Transfer Technologies.
• Hayaloğlu, P. (2019). İklim değişikliğinin tarım sektörü ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(25), 51-62.
• Lambert, D.K., S.H. Lim, K. Tweeten, F.L. Leistritz, W.W. Wilson, G.J.McKee, W.E., Ngange, C.S. DeVuyst & D.M. Saxowsky. (2006). An overview of agricultural value added in agricultural value added: Prospects for North Dakota. Available in: http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/23652 /1/ae060008.pdf (25.10.2022).
• Lu, R. & Dudensing, R. (2015). What do we mean by value-added agriculture?. Choices, Agricultural & Applied Economics Association (30) 4: 1-8.
• Nugroho A.D., Bhagat P.R., Magda R., Lakner, Z. 2021. The impacts of economic globalization on agricultural value added in developing countries. PLoS ONE 16(11): e0260043. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0260043
• Odero, E. E. 2017. Analysing the causal relationship between agricultural value addition and economic growth in Namibia. European Journal of Basic and Applied Sciences, 4(2): 1-8.
• Özşahin, Ş., & Güven, C. (2023). Tarım destekleri ve hükümet istikrarının tarımsal katma değer üzerine etkisi: Gelişmekte olan ülkeler için panel veri analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10(4), 791-805. https://doi.org/10.30910/turkjans.1272944.
• Soyyiğit, S., Yavuzaslan, K. (2019). Tarımsal katma değeri etkileyen faktörler üzerine bir inceleme: E7 ülkeleri örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 10(19), 403-429.
• Tatoğlu, Yerdelen, F. (2016). Panel Veri Ekonometrisi, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım, ISBN: 978-605-333-729-4.
• Tatoğlu Yerdelen, F. (2018). Panel veri ekonometrisi, Stata uygulamalı. Beta Basım Yayım Dağıtım, 4. Baskı, İstanbul.
• WB-WDI 2022. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators, Erişim tarihi: 09.03.2024