TÜRKİYE’DE ÖĞRENCİLERİNİN ÜNİVERSİTE SEÇİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRMESİ: BİR AHP UYGULAMASI

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 91 - 98, 30.12.2021

Adem Babacan

Öz

Meslek seçimi; bireyin, değişik meslekler içinden en iyi yapabileceğini tasarladığı faaliyetleri içeren ve bireyin en fazla seviyede tatmin sağlayacağını düşündüğü bir mesleğe yönelmesidir. Önlisans ve Lisans seviyesinde meslek belirleyen üniversite eğitimi ve buna bağlı olarak üniversite seçimi bu bakımdan önem kazanmaktadır. Avrupa Birliği Eğitim ve Öğretim 2010 çalışma programından güncellenen ve geliştirilen Eğitim ve Öğretim 2020 programına göre; “2020'ye kadarki dönemde Avrupa iş birliğinin birincil hedefleri: (a) tüm vatandaşlarının kişisel, sosyal ve mesleki başarı ve memnuniyetlerini, (b) demokratik değerleri, sosyal uyumu, aktif vatandaşlığı ve kültürlerarası diyalogu sağlamayı amaçlayarak üye ülkelerin eğitim ve öğretim sistemlerinin gelişimini desteklemek olarak belirlenmiştir”. Bu bakış açısı gelişen toplumlarda bireylerin en önemli vazifelerinden biri mesleğini ve mesleği için eğitim alacağı üniversiteyi seçmesidir. Araştırma, öğrencilerin üniversite seçimlerini sistemli olarak yaptıklarını kabul etmektedir. Böylece üniversite tercihlerini etkileyen faktörlerin önem seviyelerinin belirlenmesi önem taşımaktadır. Bu önem kıt kaynaklar göz önüne alındığında daha da belirgin hale gelir. Bu doğrultuda üniversiteler ayrılan bütçe paylarının planlanmasına olanak tanır.
Bireyin kendi kişiliği ile örtüşen bir mesleği seçmesi, gelecekte bireyin hem iş hem de hususi yaşamında iyi bir kariyer elde etmesini sağlayacaktır. Hedefleri doğrultusunda bir fakülte seçmiş bireylerin işlerini memnuniyetle yerine getirdiğini, çalışma hayatlarında daha çabuk yükseldiklerini, böylece daha mutlu ve daha verimli yaşamlarını devam ettirdiklerini görülmektedir.
Bu çalışmada Cumhuriyet Üniversitesi ve Gazi Üniversitesinde 400 kişilik son sınıf öğrencilerine uygulanacak anketi ile öğrencilerin tercih kriterleri Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile üniversite seçimini belirleyen kriterler ağırlıklandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üniversite Seçimi,, Çok Kriterli Karar Verme., Analitik Hiyerarşi Prosesi, AHP

PROFESSIONAL SELECTION EVALUATION OF UNIVERSITY LAST YEAR STUDENTS: APPLICATION OF AN AHP

Öz

Career choice; It is an individual's inclination to a profession that includes activities designed to do the best from different professions and that the individual thinks will provide the highest level of satisfaction. University education, which determines the profession at the undergraduate level, gains importance in this regard. According to the Education and Training 2020 program, which was updated and developed from the European Union Education and Training 2010 study program; Birincil The primary objectives of European cooperation up to 2020 are to: (a) promote the personal and social and professional achievement and satisfaction of all its citizens, (b) promote democratic values, social cohesion, active citizenship and intercultural dialogue, and promote the development of the education and training systems of the Member States. ”. This perspective is one of the most important duties of individuals in developing societies is to choose their profession and university for their profession. The research acknowledges that students make their systematic choices. Thus, it is important to determine the weight of the factors affecting university preferences. This importance becomes even more pronounced when scarce resources are considered. In this direction, universities allow the planning of the allocated budget shares.

Choosing a profession that matches the individual's own personality will enable him / her to have a good career both in business and private life in the future. We see that individuals who have chosen a faculty in line with their goals are happy to carry out their work, rise faster in their working lives and thus continue their happier and more productive lives.
In this study, occupational choice questionnaire which will be applied to 400 senior students in Cumhuriyet University and Gazi University has been weighted with Analytical Hierarchy Process (AHP) method. Thus, the criteria that determine the selection of the university to be determined were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Analytic Hierarchy Process,, AHP, , University Selection,

Kaynakça

• Ataünal A., (1993). Cumhuriyet Döneminde YÜkseköğretimdeki Gelişmeler, Ankara. DA YM Matbaası
• Babacan A.,(2017). Analitik Hiyerarşi Süreci ve Bir Uygulama: Konut Seçimi, V. Türk Dünyası Araştırmaları, IJOPEC Publication Limited, p.174-185.
• Babacan A., Z. G. Göktolga. S Sağır (2018). Car Selection Using AHP and Topsis Method. 1st International Conference on New Approaches in Social Science and Humanities April 20-22, Antalya, Turkey
• Babacan A., N. Alp Erilli., M.B. Delibaş. 2018. Mobile Phone Selection Using AHP And Promethee Method. 5th International Conference on Social Sciences and Education Research April 20-22, Antalya-TURKEY
• Erinci F., Harun Sulak. (2014). Analitik Hiyerarşi Proses ile Akıllı Telefon Seçimi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi C.19, S.4, s.225-239.
• Figuera J., S. Greco, M. Ehrgott (2005). Multiple Criteria Decision Analysis, State of the Art Surveys, Springer, New York
• Günden C. Miran Bülent. (2008). ''Çiftçilerin Temel İşletmecilik Kararlarının Öncelik Ve Destek Alma Açısından Analizi'', Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2), 67-80.
• Güner, Hacer (2005). Bulanık Ahp Ve Bir İsletme İçin Tedarikçi Seçimi Problemine Uygulanması, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Güngör İ., Didar Büyüker İşler (2005). ''Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı İle Otomobil Seçimi'', ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, Sayı:2, 21-33
• Göktolga Z. G., Burcu Gökalp. (2012). İş Seçimini Etkileyen Kriterlerin Ve Alternatiflerin Ahp Metodu İle Belirlenmesi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 71-86
• Göktolga Z. G., Engin Karakış. (2018). Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Finansal Performanslarının Bulanık AHP ve VIKOR Yöntemi ile Analizi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 19, Sayı 1, 92-108
• Göksu, Ali (2008). Bulanık Analitik Hiyerarsik Proses Ve Üniversite Tercih Sıralamasında Uygulanması, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Isparta.
• Keçek G. Esra Yıldırım. (2010). ''Kurumsal Kaynak Planlama (Erp) Sisteminin Analitik Hiyerarģi Süreci (Ahp) İle Seçimi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama'', Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:15, S:1, 193-211. 196
• Ömürbek, N. S Üstündağ, Ö.C HELVACIOĞLU. (2013) Kuruluş yeri seçiminde analitik hiyerarşi süreci (AHP) kullanımı: Isparta bölgesinde bir uygulama. Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 11, Sayı 21, S 101-116.
• Saaty, L.Thomas (1980), The Analytic Hierarchy Process, Mcgraw-Hill Comp. U.S.A.
• Saaty, L. T. (1982) Decision Making for Leaders; The Analytical Hierarchy Process for Decisions in a Complex World, Belmont, CA:
• Saaty, L. Thomas (1990). ''How To Make A Decision. The Analytic Hierarchy Prosess'', European Journal Of Operational Research, Cilt 48, Sayı 1, 1-26.
• Sarıçiçek İ, M. Dağdeviren, N. Yüzügüllü (2001). “Bir İsletmede Tedarikçi Seçimine Yönelik Bir Model Ve Uygulaması”, Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, S.1- 18, 2001
• Tekeli, İ. (2010). Tarihsel bağlam içinde YÖK ve Yükseköğretimin tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.