FRAM ile Fizik Tedavi Hastanelerinde Psikososyal ve Ergonomik Risklerin Analizi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 165 - 174, 31.12.2022

Şeyhmus Aydın , Emine Can , Murat Ramazan İltar , Hüseyin Enis Kara

https://doi.org/10.38213/ohsacademy.1215904

Cited By: 1

Öz

Öz- Çalışma yaşamı sırasında iş çevresinin oluşturduğu çalışma ortamının çalışanın bedeni üzerine etkisi iş sağlığının temel etkenidir. Ergonomik risk faktörlerine maruz kalan çalışanların, fiziksel sağlıklarının korunabilmesi beden ve ruh sağlığının da korunabilmesi açısından önem arz eder. Psikososyal risk etmenleri ile fiziksel ve ergonomik etmenlerin kas ve iskelet sisteminin hem anatomisine hem da fizyolojisine doğrudan olumsuz bir etkisinin olduğu bilinmektedir. Kas ve iskelet sistemindeki fonksiyon bozukluklarının ortaya çıkışında ergonomik risk faktörlerinin yanı sıra psikososyal risklerin de etki ettiği yadsınamaz bir gerçektir. En az fiziksel, kimyasal, biyolojik ve ergonomik riskler için alınan sağlık ve güvenlik önlemleri kadar, buna bağlı olarak ortaya çıkan iş kazası ve meslek hastalıkları le alınırken psikososyal risk etmenleri de hesaba katılmalıdır. Alınacak ergonomik ve psikososyal önlemlerin sağlık sisteminin ana bileşenlerinden olan fizik tedavi hizmeti sunan personelin iş doyumunu ve iş yapma kapasitesini arttıracağı düşünülmektedir. Bu çalışma için Anadolu’ da bulunan bir fizik tedavi ve araştırma hastanesi ile İstanbul’da bulunan özel bir fizik tedavi ve cerrahi tıp merkezindeki iş akışı süreçlerinde görev alan toplam 43 sağlık çalışanı ile yüz yüze yapılan görüşmelerden elde edilen veriler kullanılmıştır. Fizik tedavi hastanesi çalışanlarının çalışma süreçlerinde karşılaştığı zorlukların Fonksiyonel Rezonans Analiz Yöntemi (FRAM) ile analiz edilmesi ve süreçleri en uygun şekline getirmeye engel olan aşamaların tespiti ile hem iş akış süreçlerinin geliştirilmesine hem de süreçteki psikososyal risklerin azaltılmasına yönelik önerilerde bulunmak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fizik tedavi 1, Fizyoterapist 2, Fonksiyonel Rezonans Analiz Yöntemi 3, İş doyumu 4, Psikososyal ve Ergonomi Riskler 5

Kaynakça

• Aksüt, G., Tamer, E., Tüfekçi, M. (2020). Ergonomik Risk Faktörlerinin Sınıflandırılması: Bir Literatür Taraması. Ergonomi, 3(3), 169-192.
• Akyalçın, L. (2016). İş Kazası ve Meslek Hastalığının Getirdiği Maliyetler, İşveren ve İşveren Vekilinin İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 3231.
• Aydın, İ. (2008) İş Hayatında Stres (3. Baskı), Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2008, ss. 41-68.
• Bilici, S. (2012). Gazi Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme Ve Diyetetik Bölümü Toplu Beslenme Sistemleri Çalışanları İçin Hijyen El Kitabi, Ankara 2012.
• Burgard SA, Kalousova L, Seefeldt KS. (2012). Perceived Job Insecurity and Health: The Michigan Recession and Recovery Study. J Occup Environ Med.;54(9): 1101-6.
• Çağlayan, Ç., Karaca, E. (2016). ERGONOMİ VE KADIN İŞÇİLER. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 15(57).
• Hollnagel E, Goteman O. (2004). The functional resonance accident model. Proceedings of cognitive system engineering in process plant. 2004; 155-161.
• Hollnagel, E. (2004) Engeller ve kaza önleme. Aldershot, Birleşik Krallık: Ashgate Publishing Limited.
• Hollnagel, E. (2008). The Changing Nature of Risk E. Hollnagel Ergonomics Australia Journal 22, 1-2, 33-46"
• Hollnagel E. FRAM: the functional resonance analysis method: modelling complex socio-technical systems. Ashgate Publishing Ltd, 2012.
• ILO (2001). Definition of occupational health adopted by the Joint ILO/WHO Committee on Occupational Health. http : // www.ilo.org / safework_bookshelf / english ? content ve nd = 857170174 Erişim Tarihi: 15 Ocak 2015.
• İlgar, Ö. (2001). Örgütsel Stresin Çalışan Kadınlar Üzerindeki Etkileri ve Streste Başa Çıkma Yolları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2001, s. 27.
• Kim IH, Muntaner C, Khang YH, Paek D, Cho SI. (2006). The relationship between nonstandard working and mental health in a representative sample of the South Korean population. Soc Sci Med.;63(3):566-74. 26.
• Kandemir, M. (2017). İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Boyutuyla Psikososyal Riskler, İstanbul, Legal Yayınları.
• Kocabaş, F., Aydın, U., Özgüler, V. C., İlhan M. N., Demirkaya, S., Ak, N., Özbaş, C. (2016). Çalışma Ortamında Psikososyal Risk Etmenlerinin İş Kazası, Meslek Hastalıkları Ve İşle İlgili Hastalıklarla İlişkisi, Sosyal Güvenlik Uzmanları Derneği Sosyal Güvence Dergisi / Yıl: 7 / Sayı: 14
• Lindsay, R., Hanson, L., Taylor, M., McBurney, H. (2008). Workplace stressors experienced by physiotherapists working in regional public hospitals. Australian Journal of Rural Health, 16(4), 194-200.
• Moustaka-Theodoros, E., Constantinidis, C. (2010). Sources and effects of Work-related stress in nursing, Health Science Journal, Vol 4, No 4, 2010, pp. 210-221.
• Nouvel, D.; Travadel, S., Hollnagel, E. (2007). Introduction of the concept of functional resonance in the analysis of a near-accident in aviation. Ispra, Italy, November 2007, 33rd ESReDA Seminar: Future challenges of accident investigation.
• Ocaktan, E. (2014). Meslek Hastalıkları. Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi ve Çalıştayı. 02-05 Aralık. Ankara. Örnek, A.Ş., Aydın, Ş. (2008). Kriz ve Stres Yönetimi (2. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara, ss. 150-196.
• Özay, M.E., Tarakçı, E., Sakallı, AE., Can, E. (2020). Understanding Covid-19 Management Process in Health CareFacilities Using Functional Resonance Analysis Method, Journal of Health, Medicine and Nursing www.iiste.org ISSN 2422-8419 An International Peer-reviewed Journal Vol.80, 2020
• Özay, M.E., Koruklu, M.S. (2021). Bir Alışveriş Merkezinin Deprem Sonrası Müdahale Aşamasının Fonksiyonel Rezonans Analiz Metodu ile Analizi, Int. J. Pure Appl. Sci. 7(1):63-77 (2021), DOI: 10.29132/ijpas.896371
• Patriarca, R. (2017). Defining the Functional Resonance Analysis space: combining Abstraction Hierarchy and FRAM, Volume 165, 2017, Pages 34-46, ISSN 0951-8320, https://doi.org/10.1016/j.ress.2017.03.032.
• Patriarca, R., Di Gravio, G., Woltjer, R., Costantino, F., Praetorius, G., Ferreira, P., Hollnagel, E. (2020). Framing the FRAM: A literature review on the functional resonance analysis method. Safety science, 129, 104827.
• Salt, E. (2016) Effectiveness of Musculoskeletal Emergency Physiotherapy Practitioners Open Journal of Therapy and Rehabilitation >Vol.4 No.3, August 2016
• Sawaragi, T.; Horiguchi, Y., Hina, A. (2006). Safety analysis of systemic accidents triggered by performance deviation. Bexco, Busan, South Korea, October 18-21. SICE-ICASE International Joint Conference 2006.
• Tian, W., Caponecchia, C. (2020). Using the Functional Resonance Analysis Method (FRAM) in Aviation Safety: A Systematic Review. Journal of Advanced Transportation, 2020.
• Tomas, K. (2013). İş Güvenliği. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler İçin İş Sağlığı ve Güvenliği İşçi Eğitimi Programı, Eğitici El Kitabı (İş ve Sağlık Haklar ve Ödevler İş Güvenliği Meslek Hastalıkları). ÇASGEM, 168-232.
• Vlad, A. D., Doru Costin, D. (2021). Considerations on Ergonomic Issues in Physiotherapy Activity. In (Vol. 343). Les Ulis: EDP Sciences.