HASILAT YARATAN İŞLEMLERİN MUHASEBELEŞTİRİLME İLKELERİNİN TÜRK VERGİ MEVZUATI VE TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTALARI KAPSAMINDA İNCELENMESİ: MUHASEBE MESLEK MENSUPLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 4, 143 - 164, 31.10.2016

İncilay Erduru , Seyfi Yılıkmaz Ali Deran

Öz

Hasılat kavramının Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ile Türk Vergi Mevzuatında (TVM) farklı şekillerde tanımlanması, uygulamada hasılat ile ilgili yapılacak işlemlerde bazı farklılıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı TMS’de yer alan hasılatın muhasebeleştirilmesine ilişkin esasları mevcut durumda esas alınan vergi kanunlarındaki hükümlerle karşılaştırarak, TMS’lerin getirdiği yenilikleri ortaya koymak ve her iki uygulama konusunda muhasebe meslek mensuplarının bilgi düzeylerini belirlemektir.

Çalışma kapsamında TMS’nin hasılatın muhasebeleştirilmesine ilişkin getirdiği yenilikler tespit edilmiştir, ardından bu yeniliklerin muhasebe meslek mensupları tarafından ne derece bilindiğine ilişkin anket çalışması yapılmıştır.

Sonuç olarak hasılatın muhasebeleştirilmesine ilişkin Türkiye Muhasebe Standartları ile Türk Vergi Mevzuatı’nın belirlediği ilkelerin birçok noktada farklılık gösterdiği ve bu farklılıklar konusunda muhasebe meslek mensupların bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Hasılat, TMS 18,  Türkiye Muhasebe Standartları.

Jel Kodları: M40, M49.

Kaynakça

• Aktürk, A.& Acar, D. (2012). Muhasebede ihtiyatlılık kavramı ve temelleri. Mali Çözüm Dergisi, 113, 17-38.
• Argün, D. (2002). İhracat işlemleri sonucunda oluşan kur farklarının muhasebeleştirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, 6, 1-8.
• Ataman, B., Çakıcı, C., & Gökçen, G. (2011). Türkiye finansal raporlama standartları uygulamaları. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Badem, C. (2012). TMS 18 hasılat standardı kapsamında senetsiz vadeli satışlar ve ertelenmiş vergi etkisi; TMSUGT ile karşılaştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 36, 61-82.
• İbiş, C., Selvi Y., Yılmaz, F., Sipahi, B., Demir, V.,& Sarıoğlu K. (2008). Seçilmiş Türkiye finansal raporlama standartları açıklamalar ve uygulamalar. İstanbul: İSMMMO Yayınları.
• Kalmış, H., Dereköy, F. (2010). TMS 18’e göre hasılatın muhasebeleştirilmesi ve tekdüzen muhasebe sistemi ile karşılaştırılması, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1,5,123-145.
• Karapınar, S. (2011). Türkiye’de hasılat ölçümü ve raporlanmasında sorunlar ve çözüm önerileri. Bursa: Ekin Yayıncılık.
• KGK, Türkiye muhasebe standardı 11inşaat sözleşmeleri, 16 Ocak 2016’da indirildi web: https://www.kgk.gov.tr/contents/files/TFRS_2013/TMS/TMS11.pdf
• KGK, Türkiye muhasebe standardı 17 kiralama işlemleri, 18 Aralık 2015’de indirildi web: http://kgk.gov.tr/contents/files/TMS17.pdf
• KGK, Türkiye muhasebe standardı 18 hasılat, 22 Ocak 2015’te indirildi web: http://kgk.gov.tr/contents/files/TMS18.pdf
• Küçük, M. (2012). Kiralama işlemleri vergi uygulaması ve muhasebe standardı karşılaştırması. Yaklaşım Dergisi, 239.
• Nakip, M. (2008). Pazarlama araştırmalarına giriş. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Özkan, S. (2005). UMS – 18 hasılat standardı ve ABD düzenlemeleri ışığında mal satış hasılatının kaydedilmesinde sahiplikle ilgili risk ve getirilerin alıcıya nakledilmesi koşuluna ilişkin açıklama ve örnekler. Mali Çözüm Dergisi, 72, 66-85.
• Sağlam, N.,& Şengel, S. (2007). Türkiye muhasebe standartları uygulamaları. Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları.
• Türkiye Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği.
• Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği.
• Yıldırım, H. (2012). Tahakkuk ilkesinin Türkiye muhasebe standartları ile vergi mevzuatı açısından içeriği ve aralarındaki farklılık. Yaklaşım Dergisi, 234.