BİLGİ FELSEFESİ TEMELİNDE MUHASEBE ARAŞTIRMALARININ YÖNELİMİ: 2006-2012 YILLARI ARASINDA TÜRKİYE’DE YAPILAN DOKTORA TEZLERİNİN ANALİZİ

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 4, 165 - 187, 31.10.2016

Kemal Nalçın , Ahmet Vecdi Can

Öz

Her disiplin bilimsel meşruiyetini kazanması için bağlı olduğu yöntem, kuram ve varsayımlar açısından net olması beklenir. Tüm bilgi alanlarında olduğu gibi, muhasebe disiplini açısından da muhasebe araştırmalarının yöntemini, kuramını ve varsayımlarını sorgulamak muhasebe alanında çalışmalar yapan akademisyenler için bir uğraştır. Bu uğraşın temelinde yatan bir unsur olarak çalışmaların dayandığı varsayımlar ve bu varsayımların neticesinde ortaya çıkan farklı epistemolojik yaklaşımlar bu makalenin çıkış noktasıdır.

Yirminci yüzyıl muhasebe uygulamalarının bilimsel bir temele dayanması için farklı muhasebe teorilerinin inşa edildiği bir dönem olarak ifade edilebilir. Bu dönemde ortaya çıkan farklı epistemolojik yönelimlerden muhasebe düşünü de payını almıştır. Literatür incelendiğinde muhasebe araştırmalarını yönlendiren iki ana akımdan bahsetmek mümkündür. Bunlar: normatif muhasebe teorileri ve pozitif muhasebe teorileridir. Normatif önermelerle oluşturulan teoriler ilke temelli olup muhasebe uygulamalarının ne olması gerektiğiyle ilgilenirler. Pozitif önermelerle oluşturulan teoriler ise muhasebe uygulamalarının ne olduğuyla ilgilenen açıklayıcı ve kestirimci bir yapıya sahiptirler.

Çalışmada ilk olarak Türkiye’de 2006-2012 yıllarında muhasebe alanında yazılmış doktora tezleri konularına göre tasnif edilmiştir. Böylelikle doktora tezlerinin konular açısından genel bir görünümü ortaya konmuştur. Daha sonra muhasebe araştırmalarını normatif ve pozitif önermelerle ele alan iki akımdan yola çıkılarak analize alınan doktora tezlerinin epistemolojik karakteristiği tespit edilmeye çalışılmıştır.