Evaluation of Foreign Exchange Reserve Proficiency for Turkey

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 413 - 425, 15.07.2020

Yusuf Demir

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.619249

Öz

International reserves are assets that are controlled by the monetary authorities of countries and can be converted to each other, are accepted as international payment instruments, ready for use at any time. The level of this payment instrument is also important for countries. In this study, in order to determine the optimal level of reserves, the ratio of reserves to imported goods and services, to short-term external debt and to money supply between the years 2003-2018 were evaluated for Turkey. As a result, every year in this period, average of the ratio of reserves to imported goods and services is 1.87 % and this rate exceeds the “1” value, which is considered to be ideal. The ratio of reserves to short-term external debt is 1.20 on average; however, in 2013, 2014, 2017 and 2018, the reserves were not able to meet short-term external debt and fell below the ideal value of “1”. Considering that the ratio of reserves to money supply should be more than 20 percent, this ratio is sufficient every year in the examined period and the average is 27 percent. In general, it can be said that foreign reserves are sufficient to imports, short-term debts, money supply.

Anahtar Kelimeler

Foreign Reserves, Central Bank, Turkey

Türkiye İçin Döviz Rezerv Yeterlilik Göstergelerinin Değerlendirilmesi

Öz

Her an kullanıma hazır bulunma özelliğine sahip uluslararası
rezervler, uluslar arası ödeme aracı olarak kabul görmektedirler. Birbirlerine
çevrilebilme özelliğine sahip olan bu rezervleri kontrol etme yetkisi ülkelerin
para otoritelerindedir. Bu ödeme aracının hangi düzeyde tutulacağı da ülkeler
için önem arz etmektedir. Bu çalışmada da, Türkiye’de, optimal rezerv
seviyesinin belirlenmesi amacıyla 2003-2018 döneminde, rezervlerin ithal edilen
mal ve hizmetlere oranı, rezervlerin kısa vadeli dış borçlara oranı ve rezervlerin
para arzına oranı göstergeleri değerlendirilmiştir. Sonuçta, incelenen her yıl,
ideal olarak kabul edilen “1” değerini aşan ve 1,87 oranında ortalama
rezervlerin ithalatı karşılama oranı bulunmaktadır. Rezervlerin kısa vadeli dış
borçları karşılama oranı da bu dönemde ortalama 1,20 olarak bulunmuştur; ancak
2013, 2014, 2017 ve 2018 yıllarında rezervlerin kısa vadeli dış borçları
karşılayamadığı ve ideal olarak kabul edilen “1” değerinin altına düştüğü
görülmüştür. Rezervlerin para arzına oranının yüzde 20’sinden fazla olması
gerektiği göz önüne alınırsa,  bu oran
incelenen dönemde her yıl yeterli düzeydedir ve ortalaması yüzde 27 olarak
gerçekleşmiştir. Genel olarak bakıldığında, döviz rezervlerinin incelenen
dönemde, ithalatı, kısa vadeli borçları ve para arzını karşılamada yeterli
olduğu söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Döviz Rezervi, Merkez Bankası, Türkiye

Kaynakça

• Aslan N. & Terzi, N. (2013). Küresel Finans, İstanbul: Türkmen Kitabevi.Calvo, G., Leiderman, L. & Reinhart, C. (1994). The Capital Inflows Problem: Concepts and Issues, Contemporary E conomic Policy, 12(3). 54-66.Cinel, E. A. (2015). Türkiye’de Döviz Rezervleri Yeterli mi?. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), 131-144. Çıtak, O. S. (2016a). Finansal Yatırım Analizi. 1. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Eğilmez, M. (2017). Kendime Yazılar: Merkez Bankası Rezervleri Yeterli mi? http://www.mahfiegilmez.com/2017/04/merkez-bankas-rezervleri-yeterli-mi.html, (Erişim Tarihi: 02.07.2019).Evlimoğlu, U. & Bozdağlıoğlu, Y. (2014). Küresel Kriz Sonrası Uluslararası Para Birimi Olarak Euro ve Geleceği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı 23. https://www.imf.org/external/pubs/ft/ar/2017/eng/index.htm (Erişim Tarihi: 02.07.2019). Greenspan, A. (1999a). Currency Reserves and Debt. Remark before the Wolrd Bank Conference on Recent Trends in Reserve Management, Washington DC.Guidotti, P. E. (2000). Toward a Liquidity Risk Management and Collective Action Clause. içinde Reforming the International Monetary and Financial System, Editör: P. Kenen & A. Swoboda, IMF, Washington DC.IMF. (1993). International Monetary Fund: Balance of Payments Manual. https://www.imf.org/external/pubs/ft/bopman/bopman.pdf (01 Şubat 2017). Mishkin, F. S. (2014). Para Politikası Stratejisi. Ö. F. Çolak ve A. Zengin (çev.). Ankara: Efil Yayınevi (orijinal baskı tarihi 2007). Mulder, C. & Bussıere, M. (1999). External Vulnerability in Emerging Market Economies: How High Liquidity Can Offset Weak Fundamentals and the Effects of Contagion. International Monetary Fund Working Paper, 1-40.Pınar, A. ve B. Erdal (2011). Para-Banka Mali Kuruluşlar ve Uluslararası Mali Sistem. 2. Baskı. Ankara: Turhan Kitabevi. Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası Finans. 4. Baskı. İstanbul: Güzem Can Yayınları. Syzdykova, A. & Abubakirova, A. (2018). Döviz Rezerv Yeterlilik Göstergelerinin Değerlendirilmesi: Kazakistan Örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(9). 119-130. Şişman, M. (2011). Uluslararası Paranın Ekonomi Politiği ve Kriz. 1. Baskı. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık. TCMB. (2011). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Rezerv ve Risk Yönetimi. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/4925cf22-00ff-415e-84ea-04d861c1315e/117.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-4925cf22-00ff-415e-84ea-04d861c1315e-m3fB7Ju (02 Temmuz 2019). Wijnholds, J. O. D. B. & Kapteyn, A. (2001) Reserve Adequacy in Emerging Market Economies, IMF Working Paper, 1-49.Yalçıner, K. (2012). Uluslararası Finansman, Ankara: Detay Yayıncılık. Yaman, B. (2003). Uluslararası Rezervler, Türkiye İçin Rezerv Yeterliliği ve Optimum Rezerv Seviyesi Uygulaması. Uzmanlık Yeterlik Tezi. Ankara: Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğü.