İdari ve adli para cezalarının karşılaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 4, 792 - 808, 01.10.2020

İbrahim Organ , Tülay Baran

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.733602

Cited By: 2

Öz

Para cezası bir suç veya kabahat karşılığında belirli makamlar tarafından verilen ve kişilerin malvarlığından alınan parasal tutardır. Bu tutarlar bazen sadece para olarak bazen de hürriyeti kısıtlayan yaptırımların karşılığı olarak belirlenmektedir. İdarenin kendi bünyesinde verdiği cezalar idari para cezaları olup bu cezalar yargı organına taşınmadan idare tarafından verilmektedirler. Adli para cezaları ise bir yargı organı tarafından ve kanunda belirtilen sınırlar dahilinde verilmektedir. İdari ve adli para cezaları karşılaştırılmasında farklılıklar olmasının yanı sıra benzerlik görülen durumlar da vardır. Ceza türünün belirlenmesi açısından kabahat ve suç oluşturan fiillerin ilgili kanunlarda açıkça hükme bağlanması esastır. Meydana getirilen fiiller kapsamında verilecek cezalara bazı şartların oluşmasına bağlı olarak karar verilmektedir. İdari para cezasında genellikle kabahati işleyen kişinin kusuru ve ekonomik durumu belirleyici olurken adli para cezalarında suçun işlenmesi sürecinde yer alan faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir. Tahsil edilen cezalar ise türüne göre farklı bütçelere aktarılmaktadır. Diğer taraftan verilen cezalara itiraz süreci de değişiklik göstermektedir. Kendi kanunlarının yanı sıra vergi kanunları kapsamında da idari ve adli para cezası uygulaması söz konusu olabilmektedir. Bu çalışmada öncelikle idari ve adli para cezalarının temel kanunlarındaki hükümleri açıklanarak benzer ve farklı özellikleri ortaya konulacaktır. Akabinde ise vergi kanunlarında yer alan idari ve adli para cezalarının işleyişi açıklanıp yaptırım hükümleri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ceza, İdari Para Cezası, Adli para cezası

Administrative and forensic money penalties

Öz

A fine is the monetary amount issued by certain authorities in exchange for a crime or misdemeanor and received from persons' assets. These amounts are sometimes determined only as money and sometimes as the equivalent of sanctions restricting freedom. The penalties imposed by the administration within their own are administrative fines and these penalties are issued by the administration without moving to the judicial body. Judicial fines are imposed by a judicial body and within the limits indicated by law. In addition to the differences in the comparison of administrative and judicial fines, there are also similar situations. In terms of determining the type of punishment, it is essential that the misdemeanor and criminal verbs are explicitly ruled in the relevant laws. The penalties to be given within the scope of the verbs are decided depending on the formation of some conditions. In administrative fines, the fault and economic situation of the person who committed the offense are generally determinant, while in judicial fines, the factors involved in the commission of the crime should be taken into account. The penalties collected are transferred to different budgets depending on the type. On the other hand, the process of appealing the sentences changes. Administrative and judicial fines may be enforced under their own laws as well as tax laws. In this study, similar and different characteristics will be revealed by explaining the provisions of the basic laws of administrative and judicial fines. Subsequently, the administrative and judicial fines contained in the tax laws will be explained and the sanctions provisions will be examined.

Anahtar Kelimeler

Punishment, Administrative Fine, Judicial Fine

Kaynakça

• Armağan, R. (2009).Vergi Uyuşmazlıklarının Yargı Sürecinde Çözümü: Isparta İli Özelinde Bir Değerlendirme. Maliye Dergisi, 156, 199-21, https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/12.Ramazan.ARMAgAN.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2020).
• Arslaner, H. (2010). 6183 sayılı Kanun Kapsamında Kamu Alacaklarının Haciz Yolu İle Tahsili. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Ay, H. (2019). Kamu Maliyesi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çolak. H & Altun, U. (2006). Kısa Süreli Hapis Cezaları, Seçenekli Yaptırımlar ve İnfaz Rejimleri. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 67- 163-229, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2006-67-276 (Erişim Tarihi: 11.04.2020).
• Çolak. H & Altun, U. (2007). Bir Yaptırım Türü Olarak Para Cezalarının Teori ve Uygulamadaki Analizi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 69, 241-337, http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2007-69-306, (Erişim Tarihi: 22.12.2019).
• Ekinci, M. (2017). Ceza Hukuku İlkeleri Açısından İdari Yaptırımlar. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Faültesi Dergisi, 1, 19-54, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/270847, (Erişim Tarihi: 28.12.2019).
• Erol, A. (2011). Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kullanılan Kavramların Hukuki Boyutu. Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, 91, 28-29.
• Eşitli, A. E. (2016). Kısa Süreli Hapis Cezası ve Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 65(1), 63-100.
• Gürbüz, M & Erin, A. (2008). Değişen Mevzuat Çerçevesinde İdari Para Cezaları: Uygulama Esas ve Usulleri. Türk İdare Dergisi, (4), 175-201, www.tid.gov.tr › Makaleler › abdullaherin461, (Erişim Tarihi: 22.12.2019). Kabahatler Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu, https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss840m.htm, (Erişim Tarihi: 23.12.2019).
• Karakoç, Y. (2015). Vergi Cezası Anlaşmazlıklarının Çözüm Yollarından Cezalarda İndirim Müessesesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16, 3637-3739. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/756180 (Erişim Tarihi: 02.02.2020).
• Özay, İ. (1985). İdari Yaptırımlar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Şenyüz, D. (2017). Vergi Ceza Hukuku. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Şenyüz, D., Gerçek, A. ve Yüce, M. (2019). Vergi Hukuku Genel Hükümler. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Taşkın, Ş.C. (2010). Adli Para Cezası. Bahçeşehir Üniversitesi Kazancı Hukuk Dergisi, 72, 53-99.
• Tombaloğlu, M.L. (2011). Amme Alacaklarının Takip ve Tahsil Usulü. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Torunoğlu, T. (2010). Vergi Ziyaı Kabhati. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, 477-544.https://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/dergimiz-12-ozel/1-mali/14-tahsintorunoglu.pdf (Erişim Tarihi: 05.01.2020).
• Tosun, N. A. (2017).Türk Vergi Ceza Hukukunda Ne Bis In Idem İlkesi: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Verdiği Kararlardan Lucky Dev Davası. Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 95-104, http://www.hukukdergi.hacettepe.edu.tr/dergi/C7S2makale5.pdf (Erişim Tarihi:28.12.2020)
• Tosuner, M ve Arıkan, Z. (2011). Vergi Usul Hukuku. İzmir: Kanyılmaz Matbaacılık.
• Türk Ceza Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d22/c059/tbmm22059119ss0664.pdf, (Erişim Tarihi: 25.12.2019).
• Türk Dil Kurumu. www.tdk.gov.tr › guid=TDK.GTS.5a50716c5b3912.77725773, (Erişim Tarihi: 22.12.2019).
• Uğur, H. (2009). Kabahatler Kanunu ve 5252 Sayılı Kanun’a göre İdari Para Cezası ve Yargıtay Uygulaması. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 85, 189-219.
• Yılmazoğlu, Y.E. (2016). Vergi Yargısı Uygulamasında Kabahatler Kanunu’na Alternatif Bir Bakış Ve Vergi Ziyaı Doğuran Fiillere İştirake İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararına Dair Bir İrdeleme. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 124, 323-356. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2016-124-1577 (Erişim Tarihi:05.01.2020)
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf (Erişim tarihi: 25.12.2019).
• 5326 sayılı Kabahatler Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5326.pdf (Erişim tarihi: 22.12.2019).
• 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.6183.pdf (Erişim tarihi: 12.12.2019).