Karayolu yük ve yolcu taşımacılığının çevresel sürdürülebilirlik bakımından değerlendirilmesi ve Konya ili sera gazı emisyonunun hesaplanması

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 317 - 334, 08.01.2021

Abdullah Oktay Dündar , Arzu Kolay

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.786463

Cited By: 6

Öz

Küreselleşme ve sanayileşme sonucu artan ticaret hacmi ve insan hareketliliğinin sebep olduğu taşımacılık faaliyeti, ekonomik ve sosyal açıdan toplumların gelişmesine katkı sağlamakta, bununla birlikte çevresel bakımdan dünya ekosistemini tehdit eden sera gazı emisyonlarına kaynaklık etmektedir. Bu çalışmada, sera gazı emisyonlarının dünyada ve Türkiye’deki durumu değerlendirilerek, karayolu yük ve yolcu taşımacılığının söz konusu emisyonlar üzerindeki etkisi ve yıllar itibariyle seyri ortaya konulmuştur. Sonrasında ise daha mikro ölçekte Konya ilinin 2010-2018 dönemi karayolu yük ve yolcu taşımacılığından kaynaklı sera gazı emisyonu IPCC tarafından önerilen hesaplama yöntemlerinden Tier 1 kullanılarak hesaplanmıştır. Söz konusu hesaplama yöntemi için gerekli yakıt tüketim miktarları EPDK tarafından yayınlanan yıllık sektör raporlarından elde edilmiştir. Yapılan hesaplamalar, il bazındaki karayolu yük ve yolcu taşımacılığından kaynaklı sera gazı emisyonunun toplamda 2010 yılından 2018 yılına kadar %87, kişi başına düşen emisyon oranının ise %70 arttığını ve sadece 2014 yılında bir önceki yıla göre azalış, diğer tüm yıllarda ise bir artış olduğunu göstermektedir. Dünya ülkelerinin önceliğine aldığı konuların başında yer alan iklim değişikliği ve küresel ısınma ile mücadele kapsamında, karayolu yük ve yolcu taşımacılığının çevresel etkilerini azaltıcı tedbirler bu çalışmada belirtilmiş ve Konya ilinde bu kapsamda yürütülmekte olan çalışmalara ve önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karayolu, Ulaştırma, Taşımacılık, Sürdürülebilirlik, İklim Değişikliği, Küresel Isınma, Sera Gazı Emisyonu

Evaluation of road transportation in terms of environmental sustainability and calculation of Konya province greenhouse gas emission

Öz

Transportation activity caused by increasing commercial volume and human mobility as a result of globalization and industrialization provides the economic and social development of societies. The situation of greenhouse gas emissions in the world and in Turkey is evaluated and the effect of road transportation on these emissions and its course over the years have been represented with this study. Then, on a more microscale, the greenhouse gas emission in Konya province from road transportation was calculated using Tier 1, which is one of the calculation methods proposed by IPCC in 2010-2018 period. The required fuel consumption amounts for the calculation method have been obtained from the annual sector reports published by EMRA. The calculations show that the greenhouse gas emissions from road transport on the provincial basis increased by 87% from 2010 to 2018, and the emission rate per capita increased by 70% and in all the calculation period, except 2014 this rate has been increased. Within the scope of combating climate change and global warming, which is one of the top priority issues of the world countries, measures to reduce the environmental impacts of road transportation are stated in this study and the activities carried out in this context in Konya province and suggestions are also included.

Anahtar Kelimeler

Road Transport, Sustainability, Climate Change

Kaynakça

• Bıyık, Y.,(2018). Isparta İlinde Karayolu Kaynaklı Karbon Ayak İzinin Hesaplanması, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Bıyık, Y. ve Civelekoğlu, G., (2018). Ulaşım Sektöründen Kaynaklı Karbon Ayak İzi Değişiminin İncelenmesi. Bilge International Journal of Science and Technology Research, 2 (2), 157-166. DOI: 10.30516/bilgesci.427359
• Dünya Bankası (2020), CO2 Emissions (kt) Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator /EN.ATM.CO2E.KT, Erişim Tarihi: 22.05.2020
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) (2019a), Petrol Piyasası Sektör Raporu 2018, Erişim Adresi: https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/3-0-107/yillik-sektor-raporu. Erişim Tarihi: 17.05.2020
• Holmberg, J. ve Sandbrook, R. (1992). Sustainable Development: What Is to Be Done? Making Development Sustainable: Redefining Institutions, Policy, and Economics. (Ed. J. Holmberg).,International Institute for Environment and Development, s. 19-38, Island Press, Washington D.C.
• International EnergyAgency (IEA) (2020), Data and Statistics, Erişim Adresi: https://www.iea.org/data-and-statistics?country=WORLD&fuel=CO2%20emissions&indicator=CO2%20emissions%20by%20sector, Erişim Tarihi: 22.05.2020
• International Panel on Climate Change (IPCC) (2006). 2006 Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories.
• Krstanoski, N. (2006), Defining The Policy For Reduction Of CO2 Emissions From The Road Transport Sector in Republic Of Macedonia, Conference on Applied Infrastructure Research (InfraDay)/ BELEC. Erişim Adresi: https://www.infraday.tu-berlin.de/fileadmin/fg280/veranstaltungen/infraday/conference_2006/papers_presentations/paper---krstanoski.pdf
• McKinnon, A.C. (2010). CO2 Emissions from Freight Transport: An Analysis of UK Data. Logistics Research Centre, Heriot-Watt University, Edinburgh.
• McKinnon, A.C. (2011). Developing a Decarbonisation Strategy For Logistics. Proceedings of the 16th Annual Logistics Research Network Conference, University of Southampton, 7-9 September.
• National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) (2020), Global Time Series, Erişim Adresi:https://www.ncdc.noaa.gov/cag/global/time-series/globe/land_ocean/ytd/12/1900-2019, Erişim Tarihi: 22.05.2020
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2020), Greenhouse gas emission, Erişim Adresi: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=AIR_EMISSIONS#, Erişim Tarihi: 23.05.2020