Reel döviz kuru ve turizm geliri ilişkisi: Yapısal kırılmalı VAR analizi

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 413 - 431, 12.04.2021

Gökhan Akar , Mehmet Özcan

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.705341

Cited By: 1

Öz

Döviz kurları ve turizm arasındaki ilişki, ziyaret edilecek ülkenin ulusal para biriminin değer kaybetmesi (kazanması) sonucunda yabancı ziyaretçilerin seyahatlerinin daha ucuz (pahalı) hale gelmesinden dolayı ortaya çıkmaktadır. Çünkü turistlerin seyahat maliyetlerini hesaplaması açısından döviz kuru seviyesi önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de reel döviz kuru ve turizm gelirleri arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bu amaçla 2012-2019 dönemi aylık veriler kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada serilerde gözlenen yapısal kırılmalara yoğunlaşmak amaçlandığından, durağanlık analizi aşamasında yapısal kırılmayı dikkate alan birim kök testlerinden faydalanılmıştır. VAR modeli için her iki seriye yönelik iki farklı kukla değişken tanımlanmıştır. Bunun sonucunda da standart bir VAR modeli yerine yapısal VAR modeli oluşturulmuş ve tahmin yöntemi olarak Genelleştirilmiş En Küçük Kareler yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgulardan hareketle Türkiye'de belirtilen dönem için döviz kuru ve turizm gelirleri değişkenlerinde yaşanılan değişime karşı verdikleri tepki önemsenmeyecek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Varyans ayrıştırması sonucunda elde edilen bulgular bu durumu destekler niteliktedir. Bu doğrultuda turizm gelirleri ve döviz kuru değişkenlerinin incelenen dönem için birbirleri üzerinde dikkat değer bir etkilerinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm Gelirleri, Reel Döviz Kuru, Yapısal Kırılma

Relationship between real exchange rate and tourism receipts: A VAR analysis with structural break

Öz

The relationship between exchange rates and tourism arises because the travel cost become cheaper (expensive) due to the depreciation (appreciation) of the home currency. It is known that exchange rate plays an important role in terms of tourists calculating travel costs. The aim of this study is to investigate the relationship between real exchange rate and tourism receipts for Turkey. To achieve this purpose, 2012-2019 period has been examined by using monthly data. Since the study aimed to concentrate on the structural breaks observed in the time series, unit root tests which consider the structural break are used for the stationary analysis phase. Two different dummy variables for series are defined for the VAR model. As a result, instead of a standard VAR model, a structural VAR model is estimated with Generalized Least Squares method. Based on the findings, it is concluded that impulse-response values of exchange rate and tourism receipts variables for the specified period in Turkey is negligible. Variance decomposition results support this situation. Accordingly, it is concluded that the tourism receipts and exchange rate variables do not have a remarkable effect on each other for the period studied.

Anahtar Kelimeler

Tourism receipts, Real Exchange Rate, Structural Break

Kaynakça

• Akdi, Yılmaz (2010). Zaman Serileri Analizi (2. Baskı) Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aktaş, A.R. Özkan, B., Kaplan, F., Brumfield, R.G. (2014). Exchange Rate Volatility: Effect on Turkish Tourism Incomes. Management Studies, 2(8),493-499.
• Albayrak, Ş.G. (2017). Türkiye’de Reel Döviz Kurunun Turizm Gelirleri Üzerine Etkisi: 2010-2017 Dönemleri İçin Ampirik Bir Uygulama. Journal of Recreation and Tourism Research, 4 (4), 134-147.
• Banerjee, A., Lumsdaine, R. L., andStock, J.H. (1992). RecursiveandSequentialTests of theUnitRootand Trend-Break Hypothesis: Theoryand International Evidence, Journal of Business andEconomicStatistics,10, 271-287.
• Belloumi, M. (2010). The relationship Betweentourism Receipts, Real Effective Exchange Rate And Economic Growth in Tunisia. International journal of tourism research,12, 550-560.
• Cheng Ka Ming, K.; Hyeongwoo H., Thompson. (2013). “The Real Exchange Rate and the Balance of Trade in US Tourism”, International Review of Economicsand Finance, 25, 122–128.
• Christiano, L. J. (1992). Searchingfor a Break in GNP. Journal of Business and Economic Statistics, 10,237-249.
• Crouch, G. I. (1994). “The Study of International Tourism Demand: A Review of Findings”, Journal of Travel Research,12-23.
• De Vita, G., and Kyaw, K. S. (2013). Role of the Exchange Rate in Tourism Demand. Annals of Tourism Research, 43, 624-627.
• Dickey, D. ve Fuller, W. (1979). Distribution of theEstimatorsforAutoregressive Time Series with a UnitRoot. Journal of theAmerican Statistical Association,74,427-431.
• Dickey, D.A. ve Fuller, W.A. (1981). "LikelihoodRatioStatisticsforAutoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica,49,1057-1072.
• Dritsakis, N. (2004). “Tourism as a Long-run Economic Growth Factor: An Empirical Investigation for Greece using Causality Analysis”. Tourism Economics, 10, 305-316.
• Enders, W. (2010). Applied Econometric Time Series (3. Baskı) New York: John Wiley ve SonsInc.
• Erkan B., O. Kara ve M. Harbalıoğlu (2013). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Belirleyicileri”. Akademik Bakış Dergisi,39, 1-20.
• Irandoust, M (2019). On the relation between exchange rates and tourism demand: A nonlinear and asymmetric analysis. The Journal of Economic Asymmetries, 20,1-10.
• Kara, Oğuz, İ. Çomlekci, V. Kaya (2012). “Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergelerle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011)”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1),75-100.
• Mahmoudinia D., E. S. Soderjani, F. Pourshahabi (2011), “Economic Growth, Tourism Receipts and Exchange Rate in MENA Zone: Using Panel Causality Technique”, Iranian Economic Review, vol. 15, no.29, 129-146.
• Öncel, Y , İnal, A , Torusdağ, A . (2016). Türkiyede Reel Döviz Kuru-Turizm Gelirleri İlişkisi: 2003-2015 Dönemi İçin Ampirik Bir Uygulama. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , (2) , 125-142.
• Pekmezci, A , Bozkurt, K . (2016). Döviz Kuru Ve Ekonomik Büyüme: Türk Turizm Sektörü İçin Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (24) , 97-110.
• Perron, P. (1989). The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis. Econometrica, 57,1361-1401.
• Perron, P. (1997). Further Evidence on Breaking Trend Functions in Macroeconomic Variables. Journal of Econometrics, 80 (2),355-385.
• Perron, P. and Vogelsang, T. J. (1992). Nonstationarityand Level Shiftswith an Application to Purchasing Power Parity. Journal of Business and Economic Statistics,10,301–320.
• Sharma, C., & Pal, D. (2019). Exchange Rate Volatility and Tourism Demand in India: Unraveling the Asymmetric Relationship. Journal of Travel Research, 1-16.
• Sims, C. (1980). “Macroeconomics and Reality”. Econometrica, Vol.48,1-48.
• Şen A. ve M. Şit (2015). “Reel Döviz Kurunun Türkiye’nin Turizm Gelirleri Üzerindeki Etksinin Amprik Analizi”. Journal of Yasar University, 10(40), 6752-6762.
• Vogt, M. G. ve Wittayakorn, C. (1998). Determinants Of The Demand For Thailand's Exports Of Tourism. Applied Economics, 30:6, 711-715.
• Yurdakul, F. (1999). Hendry ve Sims Yöntemlerinin Teorik Olarak Karşılaştırılması. Ekonometrik Yaklaşım, 10,(33),81-91.
• Zivot, E. ve Andrews, D. (1992). FurtherEvidence on the Great Crash, the Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10, 251–270.
• Webber, A. (2001). “Exchange Rate Votality and Coentegration in Tourism Demand”. Journal of Travel Research, 39, 398-405.