Maddi olmayan duran varlıklar ve varlıklarda değer düşüklüğü standartlarının kilit denetim konularına yansıması

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 4, 1109 - 1125, 13.10.2021

Burcu İşgüden Kılıç , Mavera Demirkan , Ahmet Nazır

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.773540

Cited By: 1

Öz

Kilit denetim konularının raporlanması, denetçinin mesleki muhakemesini ön planda tutar ve işletmelerin raporlama dönemi finansal tablolarının denetiminde önemli görülmüş konuları finansal tablo kullanıcılarının dikkatine sunmaktadır. Kilit denetim konularının bildirilmesi ile finansal tablo kullanıcılarının bilgi ihtiyacı karşılanmıştır. Ayrıca denetçinin makul güvence sağlayarak bağımsız denetim faaliyetini gerçekleştirmesinden kaynaklanan ve denetçi ile finansal tablo kullanıcıları arasında beklenti farklılığı yaratan durumlar önlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, bağımsız denetime tabi işletmelerin maddi olmayan duran varlıklarının ve duran varlıklarındaki değer düşüklüklerinin muhasebeleştirilmesinde, ölçülmesinde ve finansal raporlarda açıklanmasında uyum göstermek zorunda oldukları Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardı (TMS 38) ve Varlıklarda Değer Düşüklüğü Standardı’nın (TMS 36) kilit denetim konularına ne ölçüde yansıdığının ve denetimde nasıl ele alındığının belirlenmesidir. Bu kapsamda; TMS 38 ve TMS 36’nın kilit denetim konularına yansıması, BIST 30 endeksindeki işletmelerin 2017, 2018 ve 2019 faaliyet yılları bağımsız denetçi raporları kullanılarak içerik analizi ve tanımlayıcı istatistiklerle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, TMS 38 kapsamında en çok aktifleştirilmiş geliştirme maliyetleri ve TMS 36 kapsamında en fazla sınırsız ömre sahip maddi olmayan duran varlıkların (marka, şerefiye, vb.) değer düşüklüğü testi, kilit denetim konularına yansımaktadır. Ayrıca, bağımsız denetçi raporlarında bu konuların denetimde nasıl ele alındığına dair açıklamalarda standartlaşmış ifadelere rastlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maddi olmayan duran varlıklar, Varlıklarda değer düşüklüğü, Kilit Denetim Konuları, Bağımsız Denetçi Raporu

Teşekkür

Değerlendirme sürecinde katkı sağlayan tim editör ve hakemlere teşekkür ederiz.

Reflection of standards about intangible assets and impairment of assets on key audit matters

Öz

Reporting of key audit matters prioritizes the professional judgment of the auditor and brings the subjects that are considered important in the audit of the financial statements of the companies to the attention of the users. With the reporting of key audit matters, the information needs of the users of the financial statements were met. In addition, it has been tried to prevent situations arising from the fact that the auditor performs the independent audit activity by providing reasonable assurance and creates an expectation gap between the auditor and users of the financial statements.The aim of the study is to determine the extent to which “Intangible Assets Standart” (IAS 38) and “Impairment of Assets Standart" (IAS 36) are reflected in key audit matters that the companies subject to independent audit have to comply within accounting, measurement and disclosure of their intangible assets and impairment in fixed assets. In addition, how these key audit matters were handled in the audit was also examined. For this purpose, the reflection of the independent auditor reports, IAS 38 and IAS 36 on key audit subjects of BIST 30 indexes in 2017, 2018 and 2019 were analyzed with content analysis and descriptive statistics.In line with the findings obtained, "activated development costs" under IAS 38 and "impairment test of intangible assets (brand, goodwill, etc.) with unlimited lifetime" are reflected in key audit issues. In addition, standardized statements were found in the independent auditor reports in the explanations of how these issues were handled in the audit.

Anahtar Kelimeler

Intangible assets, Impairment of assets, Key audit matters, Independent auditor reports.

Kaynakça

• Akgün, A. İ. (2009). Türkiye finansal raporlama standartları açısından varlıklarda değer düşüklüğü ve şerefiyenin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 1 – 34.
• Akpınar, A. (2017). BİST 100 ve 30 endeksindeki firmaların amortismana tabi duran varlıkların son dokuz yıllık dönemde TMS 36 varlıklarda değer düşüklüğü standardı çerçevesinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 64, Güz, 1628 – 1640.
• Altunışık, R., R. Çoşkun, S. Bayraktaroğlu & E. Yıldırım. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri spss uygulamalı. Geliştirilmiş 3. Baskı, Sakarya Kitabevi: Sakarya.
• Atalay, B., Gökten, P.O. & Gökten, S. (2018). Maddi olmayan duran varlıkların değerlemesi ve raporlanması üzerine eleştirel ve kuramsal tartışmaların değerlendirilmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Özel Sayı; 20, 923 – 936.
• Ateş, K. (2016). İleri Düzey Muhasebe Rehberi. Ankara: Muhasebe Kitapları İnternet Yayıncılık.
• Bingöl, E. (2016). Maddi olmayan duran varlıkların muhasebeleştirilmesi ve halka açık şirkette uygulaması. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi,43.
• Çağıran, F. K. & Varıcı, İ. (2019). Bağımsız denetim standardı (BDS) 701 çerçevesinde kilit denetim konuları: borsa istanbul imalat sanayi sektöründeki işletmelerin denetim raporları üzerine bir analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 22, 193 – 208.
• Demir, V. & Oğuzhan, B. (2008). UFRS/TFRS kapsamında işletme birleşmeleri ve konsolidasyon açıklamalar ve uygulamalar. 1.Baskı., Ankara: Nobel Yayın.
• Deran, A. & Savaş, İ. (2013). Maddi olmayan duran varlıkların değerleme ve finansal tablolarda sunum esasları. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (2), 73 – 95.
• Deran, A., Özulucan, A. & Arslan, S. (2017). Araştırma ve geliştirme giderlerinin vergi mevzuatı, ar-ge ile ilgili yasal düzenlemeler; tekdüzen muhasebe sistemi ve 38 no’lu türkiye muhasebe standardına göre muhasebeleştirilmesi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5 (4), 27 – 43.
• Dursun, N.N. & Kurt, G. (2008). Varlıklarda değer düşüklüğü standardı ve İMKB’de işlem gören şirketlerde uygulanmasında karşılaşılan sorunlar. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 1 (1), 95 – 113.
• Gökçen, G., Ataman, B. & Çakıcı, C. (2011). Türkiye Finansal Raporlama Standartları Uygulamaları. İstanbul: Türkmen Yayınevi. Güleç, Ö. F. (2020). Muhasebe meslek mensupları perspektifinden bağımsız denetimde kilit denetim konuları. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 59, 253 – 274.
• İşseveroğlu, G. (2019). Bağımsız denetim raporunda kilit denetim konuları: bist sigorta şirketlerinin 2017-2018 yılları analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 84, 49 – 64.
• Kamu Gözetim Kurumu (2019) TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, 30656 sayılı T.C. Resmi Gazete’de (Mükerrer).
• Kamu Gözetim Kurumu (2017) TMS 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü, 30275 sayılı T.C. Resmi Gazete’de (Mükerrer).
• Kamu Gözetim Kurumu (2017). BDS 701 Kilit Denetim Konularının Bağımsız Denetçi Raporunda Bildirilmesi, T.C. Resmi Gazete No: 30002.
• Karacan, S. & Uygun, R. (2018). Kilit denetim konularının bağımsız denetçi raporunda bildirilmesi - BDS 701. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (57), 632 – 649.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1 (1).
• Kavut, L. (2010). Kurumsal yönetim, kurumsal sosyal sorumluluk ve çevresel raporlama: İMKB 100 şirketlerinin çevresel açıklamalarının incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitü Dergisi, 66.
• Kızıl, A., Fidan, M., Kızıl, C. & Keskin, İ. (2013). TMS – TFRS Türkiye muhasebe ve finansal raporlama standartları. İstanbul: Der Yayınları, 187.
• Örten, R., Kaval, H. & Karapınar, A. (2019). Türkiye muhasebe – finansal raporlama standartları uygulama ve yorumları. Gözden geçirilmiş 12. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sarısoy, Ö. & Kepçe, N. (2019). Bağımsız denetim raporunda kilit denetim konularına yer verilmesi ve beklenti farkları, Mali Çözüm Dergisi, 29 (153), 39 – 66.
• Sipahi, B. (2009). Seçilmiş Türkiye Finansal Raporlama Standartları: TMS-38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar. İstanbul: İSMMMO Yayınları.
• Sipahi, B. & Öğüz, A. A. (2010). TMS 36 çerçevesinde maddi duran varlıklarda değer düşüklüğünün ölçülmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 45, 253 – 262.
• Şamil, S. & Esmeray, M. (2016). TMS 36 varlıklarda değer düşüklüğü standardı: BİST 100’de bir araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 48, 175 – 198.
• Uzay, Ş. & Köylü, Ç. (2018). Kilit denetim konuları: borsa istanbul üzerine bir araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 52, 47 – 70.
• Yardımcıoğlu, M., Ay, H., Bilginer, M., Günay, Y. & Avcı, T. (2015). Maddi olmayan duran varlıkların muhasebe, vergi düzenlemeleri ve TFRS kapsamında analizi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (1), 173 – 184.
• Yıldırım, A. & H. Şimşek. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.