Avrasya Ekonomik Birliği: Oluşum, potansiyel ve sınırlılıklar

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 4, 1468 - 1485, 13.10.2021

Fatma Şura Bahsi Koçer , Kerem Gökten

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.932656

Cited By: 2

Öz

Batılı devletler Coğrafi Keşifler ile başlayan süreçte kendi dışındaki toplumları kontrol etme uğraşısı içinde olmuştur. Batı devletlerinin bu doğrultudaki çabaları el koyarak birikimden emperyalizme varan bir çeşitlilik sergilemiştir. II. Dünya Savaşı’nın bitmesi ile ABD ve Sovyetler Birliği iki büyük güç olarak öne çıkarak kendi stratejik çıkar ve ideolojileri doğrultusunda uluslararası politikayı şekillendirmişlerdir. ABD, Batı Avrupa başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesine müdahale ederken Sovyetler Birliği de Doğu Avrupa ve Orta Asya devletlerini yeniden yapılandırmıştır. Böylece iki karşıt gücün öncülüğünde iki bloklu bir dünya düzeni oluşmuştur. 1990’lara gelindiğinde ise uluslararası sistem Sovyetler Birliği’nin dağılması ile iki kutupludan tek kutuplu hale dönüşmüştür. Eski Sovyet coğrafyasında ortaya çıkan boşluğu doldurmaya yönelik bazı girişimler ortaya çıkmıştır. Bu oluşumlardan birisi de 2014’te kurulan Avrasya Ekonomik Birliği’dir (AEB). Küreselleşme uluslararası ticarette rekabeti arttırırken gelişmekte olan ülkeler bölgesel entegrasyon girişimlerinde daha fazla yer almıştır. Bu çalışma AEB’nin doğuşu ve amaçları üzerine yoğunlaşırken üye ülkelerin ekonomik potansiyeli ve Birliğin geleceğine de projeksiyon tutmaktadır. Çalışma, AEB’nin üye devletlerin ekonomik kalkınma ve kültürel farklılıkları sebebiyle yakın gelecekte güçlü bir örgüt olmasının beklenmediği ancak gelecekte yeni iktisadi işbirliği alanları yaratabileceğini savlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Avrasya, Avrasya Ekonomik Birliği, Ekonomik Entegrasyon Hareketleri, Uluslararası Ticaret

Eurasian Economic Union: Formation, potential and limitations

Öz

In the process that started with geographical explorations, Western states have been trying to control other societies. The efforts of the Western states in this direction have exhibited a variety ranging from accumulation by dispossession to imperialism. With the end of World War II, the USA and the Soviet Union came to the fore as two great powers and shaped international politics in line with their own strategic interests and ideologies. While the USA intervened in many regions of the world, especially in Western Europe, the Soviet Union restructured the Eastern European and Central Asian states. Thus, bipolar world order was formed under the leadership of two opposing powers. In the 1990s, the international system changed from bipolar to unipolar with the collapse of the Soviet Union. There have been some attempts to fill the gap that emerged in the former Soviet geography. One of these formations is the Eurasian Economic Union (EAEU), which was established in 2014. While globalization has increased competition in international trade, developing countries have been more involved in regional integration initiatives. This study focuses on the birth and aims of the EEU, it also projects the economic potential of the member countries and the future of the Union. The study argues that the EEU is not expected to be a powerful organization in the near future due to the economic development and cultural differences of the member states, but it can create new areas of economic cooperation in the future.

Anahtar Kelimeler

Eurasia, Eurasian Economic Union, Economic Integration Movements, International Trade

Kaynakça

• Ağır, O., Ağır, Ö. (2017). Avrupa Birliği ve Avrasya Ekonomik Birliği Kuruluş Süreçlerinin Karşılaştırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(1), 103-128.
• Aksoy, N. (2017). Belarus Yabancı Yatırım Mevzuatı Çerçevesinde Türk Kobilerinin Belarus Serbest Ekonomik Bölgelerinden Yararlanma İmkanları. Avrasya Etüdleri, 51(1), 177- 213.
• Avcu, S.A. (2014). Avrasya Gümrük Birliği ve Kırgızistan: Avantajları ve Dezavantajları. Avrasya Etüdleri, 45(1), 269- 297.
• Balassa, B.A. (1961). The Theory of Economic Integration, California: R.D. Irwin.
• BP (2020). Statistical Review of World Energy 2020, London: BP.
• Brzezinski, Z. (2010). Büyük Satranç Tahtası: Amerika’nın Küresel Üstünlüğü ve Bunun Jeostratejik Gereklilikleri, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Cohn, T.H. (2000). Global Political Economy Theory and Practice, New York: Pearson Education.
• Duran, H. ve Yılmaz, K.K. (2020). Özbekistan’da Avrasya Ekonomik Birliği Tartışmaları. Uluslararası Afro- Avrasya Araştırmaları Dergisi, 5(9), 35- 48.
• EAEU (2021). About the Union, Retrieved 08 March 2021 from http://www.eaeunion.org/?lang=en#about.
• EEC (2020). About the Eurasian Economic Commission, Retrieved 17 December 2020 from http://www.eurasiancommission.org/en/Pages/about.aspx.
• Elbir, H.Z. (2017). Ermenistan’ın Denge Siyaseti. AVİM, https://avim.org.tr/tr/Yorum/ERMENISTAN-IN-DENGE-SIYASETI adresinden 25.10.2020 tarihinde edinilmiştir.
• Gazigil, O. (2012). Avrasya Bölgesinde Rusya Öncülüğünde Kurulan Uluslararası Örgütler, Yurtdışı Türkler ve Akrabalar Toplulukları Başkanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• İsmayıl, E. (2016). Rusya’nın Avrasya Birliği Politikası. Avrasya Etüdleri, 49 (1), 125- 151.
• İşcan, İ.H. ve Hatipoğlu, Y.Z. (2011). Rusya’da Serbest Piyasa Ekonomisine Geçiş Süreci ve 2008 Küresel Krizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61 (1), 177-237.
• İşyar, Ö.G. (2018). Avrasya ve Avrasyacılık, Bursa: Dora Yayınları.
• Kirkham K. (2016). The formation of the Eurasian Economic Union: How Successful Is The Russian Regional Hegemony? Journal of Eurasian Studies, 7, 111–128.
• Mammadov R. (2020). Belarus’s Role in East European Energy Geopolitics. The Jamestown Foundation, Jan 31.
• Merdić A ve Mahmutović H. (2017). Some Theoretical Aspects of Economic Integration. Human Journal for Interdisciplinary Studies, 7(2):97-105. doi:10.21554/hrr.091711.
• Mostafa G. ve Mahmood M. (2018). Eurasian Economic Union: Evolution, Challenges and Possible Future Directions. Journal of Eurasian Studies, 9, 163–172.
• Murrell P. (1993). What is Shock Therapy? What Did it Do in Poland and Russia?. Post-Soviet Affairs, 9(2) 111-140.
• OECD (2017). OECD Investment Policy Reviews: Kazakhstan 2017, Paris, OECD.
• Omonkulov, O. (2018). Orta Asya Ülkelerinin Avrasya Ekonomik Birliği Projesine Yaklaşımı. Uluslararası X. Uludağ Uluslararası İlişkiler Kongresi Bildiriler Kitabı İçinde (s.505- 550), Bursa.
• Pashalieva, M. ve Kahriman, H. (2016). Bir Geçiş Ekonomisi Olarak Kırgızistan’da Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Orta Asya Ülkeleri ile Kıyaslanması. Yönetim ve Ekonomi, 23(1), 163- 188.
• Peck, A. (2002). Industrial Privatization in Kazakhstan: The Results of Government Sales of the Principal Enterprises to Foreign Investors. Russian & East European Finance and Trade, 38(1), 31-58.
• Pirimbayev, C. ve Ganiyev,C. (2010). Avrasya Ekonomik Topluluğu: Bir İktisadi İşbirliği Alternatifi. International Conference on Eurasian Economies (s. 82- 85), İstanbul.
• Pomfret, R. (2005). Kazakhstan's Economy since Independence: Does the Oil Boom offer a Second Chance for Sustainable Development? Europe-Asia Studies, 57(6), 859-876.
• Raikhan, S. (2013). Eurasian Idea of N.A. Nazarbayev as the Basis of Modern Integration. Social and Behavioral Sciences, 89, 377 – 386.
• Satke, R. (2014). Russia tightens hold on Kyrgyzstan, NikkeiAsia, Retrieved 05 February 2021 from https://asia.nikkei.com/Economy/Russia-tightens-hold-on-Kyrgyzstan.
• Satke, R.(2015). Kyrgyzstan and the Eurasian Economic Union: The View from Bishkek. The European Council on Foreign Relations, Retrieved 29 October 2020 from http://www.ecfr.eu/article/commentary_kyrgyztan_and_the_eurasian_union the _view_from_bis3022.
• Ter-Matevosyan, V., Drnoian, A., Mkrtchyan, N. ve Yepremyan, T. (2017). Armenia in the Eurasian Economic Union: Reasons for Joining and its Consequences. Eurasian Geography and Economics, 58(3), 340–360.
• The World Bank (2009). Doing Business 2010: Reforming Through Difficult Times, Washington DC: The World Bank.
• The World Bank (2014). Doing Business 2015: Going Beyonf Efficiency, Washington DC: The World Bank.
• The World Bank (2018). The EAEU 2025 Digital Agenda: Prospects and Recommendations, Washington DC: The World Bank.
• The World Bank (2020). Database. Retrieved 18 October 2020 from https://data.worldbank.org/.
• The World Bank (2021) Doing Business Database. Retrieved 10 January 2021 from https://www.doingbusiness.org/en/rankings.
• Trade Map, (2020). Retrieved 15 January 2021 from https://www.trademap.org/Index.aspx.
• Tüymebayev, C. (2015) Avrasya Ekonomik Birliği ve Üye Ülkelere Katkıları. EkoAvrasya, 30, 26-28.
• Tüysüzoğlu, G. (2019). Avrasya’da Bir Güvenlik Topluluğu İnşası Girişimi: Avrasya Ekonomik Birliği. Karadeniz Araştırmaları, 16 (62), 239- 259.
• UNCTAD (2020). World Investment Report 2020. Geneva:UN. UNDP (2015). Towards Human Resilience: Sustaining MDG Progress in an Age of Economic Uncertainty. New York: UNDP. Vinokurov E. (2017). Eurasian Economic Union: Current state and preliminary results. Russian Journal of Economics, 3, 54–70.
• Wallace W. (1999). Europe after the Cold War: Interstate Order or Post-Sovereign Regional System?, Review of International Studies, 25 , 201-223.
• Yılmaz, S. (2016). Kazakistan’ın Türkiye Politikası: İç Yapı, Söylem, Dış Politika ve Lider Etkeni, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2017). The Eurasian Economic Union and Turkey: New Aspirations in a Globalized World, Eurasian Politics and Society: Issues and Challenges içinde, Tüfekçi Ö. vd. (eds), UK: Cambridge Scholar Publishing, 177-187.