Türk imalat sanayinin genel görünümü ve seçilmiş ülkelerle karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 2, 311 - 327, 30.04.2022

Fikret Bostan , Metin Karadağ

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.947659

Cited By: 1

Öz

Teknolojik yeniliklerin gerçekleştirilerek yüksek katma değerli ürünlerin elde edilmesinde ve böylece pazar payının artırılarak rekabetçi bir avantaj sağlanmasında ülkelerin imalat sanayi hayati bir öneme sahiptir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı Türk imalat sanayinin doğrudan yabancı yatırımlar (DYY), ihracat ve teknoloji transferi gibi uluslararası yayılma kanalları ekseninde yenilik göstergeleriyle genel görünümünü ortaya koymak ve seçilmiş dünya ülkeleri ile karşılaştırmalı analizini yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda, 2009-2016 döneminde faaliyet gösteren firmalara ait mikro düzeyde veriler Türkiye İstatistik Kurumu’ndan, seçilmiş ülkelere ait tarihsel süreç içinde ele alınan veriler ise Dünya Bankası’ndan elde edilmiştir. Çalışma sonucunda, yerli firmaların ağırlıklı olarak düşük ve orta-düşük teknoloji yoğun endüstrilerde; yabancı firmaların ise, orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğun endüstrilerde yoğunlaştığı görülmektedir. Bunun doğal bir sonucu olarak, Türk imalat sanayinde yenilik faaliyetleri yerli firmalardan ziyade, daha çok yabancı firmalar ekseninde ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, DYY girişleri ve yurtiçi Ar-Ge harcamaları da yeterli düzeyde olmayıp, gelişmekte olan ülkeler ve dünya ortalama değerlerinin gerisinde kalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, İhracat, Teknoloji Transferi, Ar-Ge Harcamaları, Türk İmalat Sanayi

Overview of Turkish manufacturing industry and comparison with selected countries

Öz

The manufacturing industry of the countries has a vital importance in achieving high value-added products by realizing technological innovations and thus providing a competitive advantage by increasing the market share. In this context, the aim of the study is to reveal the general view of the Turkish manufacturing industry with innovation indicators in the axis of international technology spillovers channels such as foreign direct investments (FDI), export and technology transfer, and to make a comparative analysis with selected world countries. For this purpose, micro level data of companies operating and data of selected countries within the historical process were obtained from Turkish Statistical Institute and the World Bank, respectively for the time period 2009-2016. The results show that domestic companies are predominantly in low and medium-low technology intensive industries, while foreign companies are concentrated in medium-high and high technology intensive industries. Hence, innovation activities in the Turkish manufacturing industry occur mostly in the axis of foreign companies rather than domestic companies. In addition, FDI inflows and domestic R&D expenditures are not at the sufficient level in Turkey and they fall behind the average values of developing countries and the world.

Anahtar Kelimeler

Foreing Direct Investment, Export, Technology Transfer, R&D Expenditures, Turkish Manufacturing Industry

Kaynakça

• Avcı, M., Uysal, S., & Taşcı, R. (2016). Türk imalat sanayinin teknolojik yapısı üzerine bir değerlendirme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(37), 49–66.
• Azman-Saini, W., Farhan, M., Tee, C. L. & Tun, Y. L. (2018). FDI inflows and R&D activity in developing countries. Int. Journal of Economics and Management, 12(2) , 509–521.
• Blomstrom, M. & Kokko, A. (1995). Policies to encourage inflows of technology through foreign multinationals. World Development, 23(3), 459–468.
• Branstetter, L. (2006). Is foreign direct investment a channel of knowledge spillovers? Evidence from Japan’s FDI in theUnited States. Journal of International Economics, 68(4), 325–344.
• Chen, J. R. & Yang, C. H. (2005). Technological knowledge, spillover and productivity: evidence from taiwanese firm level panel data. Journal of Appiled Economics, 37(20), 2361–2371.
• Cohen, W. M. & Levinthal, D. A. (1990). Absorptive capacity: A new perspective on learning and innovation. Administrative Science Quarterly, 35(1), 128–152. Escribano, A., Fosfuri, A. & Tribo, J. A. (2005). Managing knowledge spillovers:the impact of absorptive capacity on innovation performance. Working Papers, EARIE Conference, Porto, 1–30.
• Eşiyok, A. (2013). Türkiye imalat sanayinin teknolojik yapısı: sürdürülebilir mi? İktisat ve Toplum Dergisi, 1(31), 1–9.
• Girgin, C. & Arıoğlu, E. (2001). Ar-Ge göstergeleri üzerinde uluslararası karşılaştırmalı istatistiksel bir inceleme. İktisat İşletme ve Finans, 16(188), 71–87.
• Grossman, G. M. & Helpman, E. (1991). Trade, knowledge spillovers, and growth. European Economic Review, 35(3), 517–526.
• Gürlesel, C. F. (2009). Global sanayi eğilimleri ve türkiye için değerlendirme. İstanbul Sanayi Odası Yayınları, No:2009/2, 1–199.
• Hsu, J. & Chuang, Y. P. (2014). International technology spillovers and innovation: Evidence from Taiwanese high-tech firms. The Journal of International Trade & Economic Development, 23 (3), 387–401.
• Koldor, N. (1966). Causes of the slow rate of economic growth of the United Kingdom. Cambridge: Cambridge University Press, UK.
• Korkmaz,E. (2020). Türkiye’de erken sanayisizleşme. https://www.esfenderkorkmaz.com/turkiye-de-erken-sanayisizlesme/16.03.2021 tarihinde alındı.
• Küçükkiremitçi, O. (2011). Türkiye sanayi stratejisi belgesi temelinde imalat sanayinin yapısal analizi. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, 1(5), 53–94.
• Lenger, A. & Taymaz, E. (2006). To Innovate or to Transfer? A study on spillovers and foreign firms in Turkey. J Evol Econ, 16(1), 137–153.
• Li, X. (2011). Sources of external technology, absorptive capacity, and innovation capability in Chinese state-owned high-tech enterprises. World Development, 39(7), 1240–1248.
• Liu, X. & Buck, T. (2007). Innovation performance and channels for international technology spillovers: evidence from Chinese high-tech industries. Research Policy, 36(1), 355–366.
• McGregor, N. F., Pösch, J. & Stehre, R. (2017). The importance of absorptive capacities: productivity effects of international R&D spillovers through intermediate inputs. Economics of Innovation and New Technology, 26(8), 719–733.
• Naude, W. & Szirmai, A. (2012, April 1). The importance of manufacturing in economic development: past, present and future perspectives. Maastricht Economic and social Research Institute on Innovation and Technology, UNU-MERIT, 1–67.
• Özçelik, E. & Taymaz, E. (2004). Does innovativeness matter for international competitiveness in developing countries? The case of Turkish manufacturing industries . Research Policy, 33(5) , 409–424.
• Özdil, B. (2014). Tersine mühendislik nedir? 28.10.2019 tarihinde Tekyaz Software for Machinery:http://destek.tekyaz.com/index.php?/Knowledgebase/Article/View/1194/86/tersine-muhendislik-nedir adresinden alındı.
• Özen, A. E. (2015). Seçilmiş göstergelerle Türkiye imalat sanayinin analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 1(5), 140–162.
• Pamuk, Ş. (2019). Türkiye'nin 200 yıllık iktisadi tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Türkiye. Perçin, S., Karakaya, A. & Ağazade, Ş. (2017). Türk imalat sanayinde ihracat ve inovasyon arasındaki ilişki. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(2), 85–103.
• Polat, H. (2011). Türkiye ekonomisinde imalat sanayi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 24–39.
• Rodrik, D. (2006). Industrıal development: stylized facts and policies. U. D. publication içinde, Industrial Development forthe 21st Century (1–33). Cambridge: Harvard University, John F. Kennedy School of Government. http://www.ksg.harvard.edu/rodrik/.
• Salomon, R. M. & Shaver, M. J. (2005). Learning by exporting: new insights from examining firm innovation. Journal of Economics and Management Strategy, 14(2), 431–460.
• Seyidoğlu, H. (1998). Uluslararası iktisat, teori, politika ve uygulama. İstanbul: Güzem Yayınları No:14, Türkiye.
• Szirmai, A. (2009). Industrialisation as an engine of growth in developing countries, 1950-2005 . UNU-MERIT Working Papers , 1–50.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2014). İmalat sanayinde dönüşüm. Ankara: Onuncu Kalkınma Planı, Özel İhtisas Komisyon Raporu.
• Taymaz, E. (2001). Ulusal Yenilik Sistemi: Türkiye imalat sanayiinde teknolojik değişim ve yenilik süreçleri. Ankara: TÜBİTAK/TTGV/DİE.
• Taymaz, E. & Suiçmez, H. (2005). Türkiye’de verimlilik, büyüme ve kriz. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Verimlilik Raporu, Nisan 2005.
• TÜİK. (2017). Sanayi ve hizmet istatistikleri anketi/ar-ge anketi/yenilik anketi. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜSİAD. (2008). Türkiye sanayine sektörel bakış. İstanbul: Yayın No. TÜSİAD-T/2008 - 05/466.
• Üçdoğruk, Y. (2010 ). Modelling R&D investment decision of ISE listed firms: A sample selection approach. İktisat İşletme ve Finans, 25(289), 29–45.
• Ülkü, H. & Pamukçu, M. T. (2015). The impact of R&D and knowledge diffusion on the productivity of manufacturing firms in Turkey. Journal of Productivity Analysis, 44(1), 79–95.
• Uzay, N., Demir, M. & Yıldırım, E. (2012). İhracat performansı açısından teknolojik yeniliğin önemi: Türkiye İmalat Sanayi Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 147–160.
• Wang, J. Y. & Blomström, M. (1992). Foreign investment and technology transfer: A simple model. European Economic Review, 6(1), 137–155.
• Wang, Y. & Li-Ying, J. (2015). Licensing foreign technology and the moderating role of local r&d collaboration: extending the relational view. J Prod Innov Manag, 32(6), 997–1013.
• WDI.(2018). World Development Indicator. 15.08.2018 tarihinde World Bank: www.worldbank.com adresinden alındı.
• Weiss, J. (1988). Industry in developing countries, theory, policy and evidence, handbook on development policy and management. London: Routledge Publishing, UK.