Anadolu'da tarih öncesi dönemdeki sosyoekonomik faaliyetlerin pazarlama tarihi açısından önemi

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 4, 783 - 800, 25.10.2022

Esra Demirbaş

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1078799

Öz

Anadolu çağlar boyunca Asya ve Avrupa kıtaları arasında köprü vazifesi görmüştür. Yarım milyon yıldan daha uzun süren Buzul Çağı’nın sona ermesiyle birlikte; Anadolu’da yaşayan insanların, 15-20 kişilik küçük gruplar halinde avcılık ve toplayıcılıkla yaşamlarını sürdürdükleri, günlük fiziksel ve güvenlik ihtiyaçlarını karşılayabilme ve hayatta kalabilme çabası içinde oldukları Paleolitik ve Mezolitik Çağlardaki yaşam tarzlarının ardından, M.Ö. 10500 den itibaren yerleşik düzene geçilmeye başlanmıştır.
Daha çok su kenarlarına yakın bölgelerde kurdukları köylerde yerleşik düzende yaşamaya başlayan insanlar, tarım ve hayvancılıkla ilgilenmeye ve üreticiliğe başlamış, temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra artan ürünlerini de biriktirerek, kendilerinde olmayan eksik ürünle değiştirmek üzere mübadele, paylaşım ve dağıtım esaslı diğer topluluklarla ilişki kurmuşlar ve bu kurdukları ilişkilerle de o dönemlerde, iktisadi faaliyetlerin temelini oluşturmuşlardır.
Geçmiş çalışmalarda, genellikle Anadolu’daki pazarlama faaliyetlerine yönelik daha çok tarih sonrası dönemler ele alındığından, gerçekleştirilen bu multidisipliner kavramsal çalışmada; mübadele ile başlayan ilk ticaret izlerinin, pazarlamaya yönelik faaaliyetler için de bir iz taşıyabileceği düşüncesi ile, ticaretin ve mübadelenin başladığı tarih öncesi dönemlere ait geçmiş çalışmalardaki ticari faaliyetlere yönelik bulgular pazarlama gözüyle incelenip, yorumlanmış ve bu sayede tarih öncesi dönemlerdeki ticari faaliyetlerin pazarlama için ne anlam taşıdığı yönünde literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Orta ve Geç Tunç ve Demir Çağları yazının bulunduğu dolayısıyla tarihin başladığı dönemin başlarına denk geldiğinden, çalışmada tarih öncesi olarak Paleolitik Dönem ile Erken Tunç Çağı arasındaki aralık ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

prehistorya, Anadolu, ticaret, pazarlama

The importance of socioeconomic activities in the prehistorical Anatolia for the marketing history

Öz

Studies in the history of marketing are categorized as marketing history and the history of marketing thoughts. Alderson’s efforts to define the scientific theoretical framework of marketing, that have been started in the middle of the last century, have not been completed yet. Meanwhile, there is no common determination for the beginning of the marketing history, yet. These uncompleted and undetermined situations lead marketing people to continue looking for the history of marketing. The objective of this conceptual study is to contribute to the literature on the marketing history by reviewing previous studies on socioeconomic activities that occurred in Anatolia during the prehistorical period and to try finding out traces to be served in the history of marketing. Moreover, to contribute to a few studies on the history of marketing in Ancient Anatolia. At the end of the Ice Age which lasted more than half a million years and in which people had survived by hunting and gathering, the Neolithic age began and people passed to settled life. Those people started to live in villages nearby a river or a lake and deal with agriculture and taming animals to use them in their daily life and they became productive. Finally, they found out to exchange their excess products with other producers who have what they need and meanwhile request their products. They presented the first attempts at economic transactions by exchanging, sharing, and distributing their products and goods. European marketing school accepts the ancient greek period for the beginning of marketing history. However, this conceptual study will provide evidence-based on previous written archeological sources about prehistorical Anatolia to date earlier the beginning of the marketing history than ancient Greek through the Bronze Age, considering the advanced commercial activities of Assyrian trading colonies.

Anahtar Kelimeler

Prehistorical periods, Anatolia, Trade, Marketing

Kaynakça

• Akın, E. & Başaran, C. (2019). Güneydoğu Anadolu’nun ticaret yolları: Neolitik dönemden Roma dönemine. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.123-134). Ankara: Bilgin Yayın.
• Aksoy, Belgin. (2019). Geç Prehistorik dönemde nüfus, üretim ve bölgeler arası ilişkiler üzerine bir değerlendirme: Bursa örneği. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.17-44). Ankara: Bilgin Yayın.
• Akurgal, E. (2020). Anadolu uygarlıkları, 3. Baskı. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Başak, O.(2008). Taş Çağı’ndan Tunç Çağı’na Anadolu’da maden sanatın gelişimi ve kullanımı. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitü Dergisi, (21),15-33.
• Gökçek, L.G. & Abacı, O. (2019). Anadolu’nun Eskiçağ tarihi. İstanbul: Değişim Yayınları.
• Gölbaş, A. (2016). Türk arkeolojisinin kuramı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 302-316.
• Gür, B. (2019). Miken ve Minos kültürlerinde zeytinyağı üretimi ve ticareti. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.165-176). Ankara: Bilgin Yayın.
• İleri, O. (2019). Antik Çağ’da Akdeniz kıyılarında zeytinyağı üretimi. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.533-542). Ankara: Bilgin Yayın.
• Kılıç,Y.(2009). Eski Ön Asya toplumları arasında yazı ve dil etkileşimi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 122-151.
• Memiş, E. (2019). Ticari ilişkiler bağlamında Troya savaşlarına yeni bir bakış. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.213-228). Ankara: Bilgin Yayın.
• Murat, L. (2019). Hitit döneminde bir Anadolu halkı Kasklar’da üretim ve ticaret. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.177-192). Ankara: Bilgin Yayın. Narçın, A. (2020a). Unutulmuş krallık Frigler: Masallar ülkesi, İstanbul: Edduba Yayınları.
• Narçın, A. (2020b). Unutulmuş krallık Lidyalılar: Paranın mucitleri, İstanbul: Edduba Yayınları.
• Özbilen, S. (2020). Arkeoloji; Geçmiş, zaman ve kuram. Uluslararası Eskiçağ tarihi araştırmaları dergisi, 2(1), 41 - 65.
• Özdilek, B. (2019). Letoon teras kazılarından ele geçen amphoralar ışığında Akdeniz ticareti. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.349-386). Ankara: Bilgin Yayın.
• Ringold, D.J. & Weitz, B. (2007). The American marketing association's definition of marketing: Moving from lagging to a leading indicator. Journal of Public Policy & Marketing, 26(2), 251-260.
• Sıddıq.A.B. (2019). Epipaleotik-Neolitik dönem Anadolu toplumlarinin üretim ve ticari faaliyetleri. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.69-94). Ankara: Bilgin Yayın.
• Thomas, J. (2020, Ocak). Marketing concept: Examining AMA definitions, evolution, influences. 17. AIMS Uluslararası Yönetim Konferansında sunulan bildiri, Kerala,Hindistan. 957-964. Erişim adresi: http://www.aims-international.org/aims17/17ACD/PDF/A370-Final.pdf
• Uygun, Ç. & Özdemir, B.Ş. (2019). Trade in Tlos and its territories as seen in Its amphorae and workshops. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.325-348). Ankara: Bilgin Yayın.
• Yaman, İ.D. (2019). Paleolitik Çağ’da yontmataş alet üretimi. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.45-68). Ankara: Bilgin Yayın.
• Yıldız,S.(2019). Anadolu ve Tarih Öncesi Çağlar. Ankara:İksad Yayınları.
• Yılmaz, D. (2019). Erken Tunç Çağı’nda Anadolu’da ticaret. O.Dumankaya(Ed.), Çağlar boyunca üretim ve ticaret kitabı içinde (s.193-212). Ankara: Bilgin Yayın.
• Bakır(Kalkolitik) Çağı. (10 Mayıs 2021). Erişim adresi: http:// www.tarihiolaylar.com/tarihiolaylar/bakir-cagi-kalkolitik-cag.
• Maden Çağı.(20Şubat 2022). Erişim adresi: https://tarihoncesiicaglarr.weebly.com/maden-ccedila287305.html.
• Sümerler’in yazıyı icat etmesi insanlık tarihinde ne gibi değişikliklere neden olmuştur? (2 Mayıs 2021). Erişim adresi: https://www.egitimsistem.com/yazinin-icadi-insanlarin-yasamina-hangi-alanlarda-katki-saglamistir-79134h.htm.
• Tarihi çağlar nelerdir? (17 Ocak 2022). Erişim adresi: http:// www.derstarih.com /tarihi-caglar.
• Tarih öncesi dönemlendirme. (25 Ocak 2022). http:// www.tarihportali.net/tarih-oncesi-donemlendirme-maddeler-halinde.
• Ticaret nedir?( 30 Nisan 2021). Erişim adresi: http://www.sozluk.gov.tr/ticaret.