Use of digital applications in terms of protection of cultural heritage in the context of human rights

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 4, 1143 - 1157, 29.10.2023

Pelin Babaoğlu , Çiğdem Akman

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1333873

Öz

İnsan hakları bağlamında kültürel mirasın korunması açısından dijital uygulamaların kullanımı

Öz

İnsan hakları sadece insan olmaktan kaynaklı olarak tüm insanların sahip olduğu hakları tanımlar. Dokunulmaz, devredilemez ve bölünemez olarak tanımlanan bu haklar tarihsel, toplumsal ve ekonomik konjonktüre göre günümüze dek gelişerek değişmiştir. Kültürün bir insan hakkı olarak tanınması 2. Kuşak İnsan Haklarıyla gündeme gelmiş ve 3. Kuşak İnsan Haklarıyla kurumsal bir kimliğe kavuşmuştur. Günümüzde kültürün insan haklarıyla ilişkisi çok daha açık bir biçimde tanımlanmaktadır. Hem ulusal hem de uluslararası düzlemde kültürün bir insan hakkı kabulü devletlere kültürel mirasın korunması, yurttaşların kültürel hayata katılımı ve kültürden her türlü istifadesinin mümkün kılınmasını güvence altına alma sorumluluğu yüklemektedir. Çağımızda birçok alanda olduğu gibi gelişen teknolojiler devletin bu sorumluluğunu yerine getirme, bireylerin dijital teknolojiler aracılığı ile kültürel hayata katkı sunma ve istifade etme hakkını kullanmasına aracılık etmektedir. Bu kapsamda Türkiye’de toplumsal kültürün geliştirilmesi ve kültürel mirasın korunmasına ilişkin en yetkili kurum olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sorumluluklarının gerçekleştirilmesi noktasında çağın gerekliliklerine uygun şekilde yararlandığı dijital teknolojilerin panoramik bir görünümünü ortaya konmaya çalışılmıştır. Özellikle 2000’li yıllardan itibaren bakanlık bünyesinde ve bağlı genel müdürlüklerinde hızlı bir şekilde kültürel mirasın korunması ve toplumsal kültürün geliştirilmesine yönelik dijital tabanlı teknolojilerden imkanlar ölçüsünde faydalanıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İnsan Hakları, Kültürel Miras, Dijitalleşme

Kaynakça

• Arslanoğlu, İ. (2000). Kültür ve medeniyet kavramları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2000.
• Asatekin, N. G. (2004). Kültür ve doğa varlıklarımız: neyi, niçin, nasıl korumalıyız?. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
• Aykan, B. (2018). Kültürel miras hakkı: kültürel mirasa insan hakları temelli güncel yaklaşımlar, Alternatif Politika, 10(2), s.231-252.
• Biçici, G., & Kaya, E. (2021). Türkiye’de e-devlet uygulamaları: kültür ve turizm bakanlığı Öörneği. Anlambilim MTÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(1), 40-54.
• Blake, J. (2011). Taking a human rights approach to cultural heritage protection, heritage & society, 4:2, 199-238, DOI: 10.1179/hso.2011.4.2.199
• Bozkuş, Ş. (2014). “Kültür ve sanat iletişimi çerçevesinde türkiye'de sanal müzelerin gelişimi”. The Journal of Academic Social Science Studies, 26(2), s.329-344
• Committee on Economic, Social and Cultural Rights, General Comment N° 21: The Right of Everyone to Take Part in Cultural Life (art. 15, para. 1 (a), E/C.12/GC/21 (adopted November2009), § 13.
• Çakırca, D. (2015, Nisan). “Savaşın savunmasız düşmanı-kültürel miras”, iç. "Savaşta sınır ve kültürel miras", 9. Uluslararası Sinan Sempozyumu, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Çiftçi, G. ve Çakır, G.A. (2016). Politik krizlerin kültürel miras üzerindeki etkileri: türkiye örneği, Journal of Tourism Theory and Research, 2(2), s. 89-97. DOI: 10.24288/jttr.279181
• Çüçen, A. K. (2005). Kültür, uygarlık, evrensellik ve çok-kültürlülük. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 4, 111-115.
• Coşkun, B. & Kurt, H. (2021). Türkiye’de kültürel mirasın korunması: tarihsel gelişim ve yerel yönetimlerin rolü. Türk İdare Dergisi, 81.
• Donders, Y. (2020). Cultural heritage and human rights. published in: Oxford Handbook on International Cultural Heritage Law, Amsterdam Law School Research Paper, s.37-66.
• Engin, Z. Ü. (2014). Birey kavramının gelişimi ve insan hakları. Journal of Istanbul University Law Faculty, 72(1), 201-217.
• Eryazıcıoğlu, E., & Cengiz, H. (2018). İnsan Hakları Odaklı Bir Kültürel Miras Sistemi İçin Değerlendirme Modeli. Megaron, 13(4), 636-650.
• Gümüşçü, O. (2018). Tarihi coğrafya ve kültürel miras, ERDEM, Aralık; 75, s. 99-120. Günel, G., & Dişli, G. (2015). Vakıf kültür varlıkları envanter sistemi. TMMOB, 5, 171-186.