COVID-19 PANDEMİ SÜRECİNİN LOJİSTİK İŞLETMELERİNİN FAALİYETLERİ VE MALİYETLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 4, 752 - 765, 10.10.2024

Fatih Ekinler , Şükran Güngör Tanç

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1415174

Öz

Pandemi sürecinde kritik işlev üstlendiklerinden yatırımcıların ilgisini çeken lojistik işletmelerinin faaliyetleri ve maliyetleri ile ilgili sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu nedenle çalışma muhasebe literatüründe lojistik işletmelerinin faaliyetleri ve maliyetlerine dair bulgu eksikliğini gidermeye odaklanmaktadır. Çalışmanın amacı, pandemi sürecinde lojistik işletmelerine dair alınan önlemler, lojistik işletmelerinin faaliyetleri ve maliyetlerine dair ölçek geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda literatürden yararlanılarak lojistik işletmeleri ile ilgili pandemide alınan önlemler, pandemide lojistik faaliyetler ve pandemide lojistik faaliyetlerinin maliyetleri ölçekleri geliştirilmiştir. Tasarlanan ölçekler için önce lojistik sektöründe 30 işletme sahibi ve yönetici üzerinde pilot çalışma yapılmıştır. Bu pilot çalışmanın bulgularına göre üç ölçekte ifadeler arasındaki düşük korelasyona sahip ifadeler ölçeklerden çıkarılmıştır. Daha sonra nihai ölçekler için uzman görüşüne başvurulmuş ve dilsel geçerlik sağlanmıştır. Bu ölçeklerden oluşan anket Şırnak ilinde faaliyet gösteren 231 lojistik işletmesinin sahip veya yöneticisine uygulanmıştır. Veri analizinde ölçeklerin geçerliliğini ve güvenilirliğini test etmek için Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre her üç ölçeğin yakınsak geçerlik, ayırt edici geçerlik ve yapı geçerliliği sağlanmıştır. Ayrıca her üç ölçeğin güvenilir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır. Son olarak çalışmanın bazı kısıtlarına, araştırma bulgularına ilişkin teorik ve pratik çıkarımlar ve gelecekte yapılacak araştırma önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Pandemisi, Lojistik İşletme Faaliyetleri, Lojistik İşletme Maliyetleri

Etik Beyan

Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara uyulduğunu yazarlar beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde ÖHÜİİBF Dergisinin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk çalışmanın yazar(lar)ına aittir.

Teşekkür

Yayın sürecinde katkısı olan hakemlere ve editör kuruluna teşekkür ederiz.

SCALE DEVELOPMENT STUDY TO DETERMINE THE IMPACT OF THE COVID-19 PANDEMIC PROCESS ON THE ACTIVITIES AND COSTS OF LOGISTICS COMPANIES

Öz

There are a limited number of studies on the activities and costs of logistics companies that attract the attention of investors as they perform a critical function during the pandemic process. For this reason, the study focuses on addressing the lack of evidence on the activities and costs of logistics companies in the accounting literature. The aim of the study is to develop a scale that records the measures taken by logistics companies during the pandemic process, the activities and costs of logistics companies. For this purpose, scales for measures during the pandemic, logistics activities during the pandemic and costs of logistics activities during the pandemic were developed based on the literature. A pilot study was first carried out with 30 entrepreneurs and managers from the logistics sector for the designed scales. According to the results of this pilot study, statements with low correlations between the statements in the three scales were removed from the scales. An expert opinion was then obtained for the final scales and linguistic validity was ensured. The survey consisting of these scales was conducted among the owners or managers of 231 logistics companies operating in the province of Şırnak. In the data analysis, confirmatory factor analysis (CFA) was applied to test the reliability and validity of the scales. According to the research results, the convergent validity, discriminant validity and construct validity of all three scales were achieved. It was also found that all three scales are reliable. Finally, theoretical and practical implications regarding some limitations of the study, research findings and suggestions for future research are presented.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 Pandemic, Logistics Operations, Logistics Operations Costs

Kaynakça

• Aslan, N. (2010). Araştırmacılar için ekonomi biliminin incelikleri. İstanbul: İkinci Sayfa Yayınevi.
• Ateş Aslantaş, B. (2016). Kripto para birimleri, bitcoin ve muhasebesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi, 7(1), 349–366.
• Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3),411–423.
• Butt, A. S. (2021). Strategies to mitigate the impact of covid-19 on supply chain disruptions: a multiple case analysis of buyers and distributors. The International Journal of Logistics Management. https://www.emerald.com/insight/0957-4093.htm
• Byrne, B. M. (2001). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Cho HS (2014) Determinants and effects of logistics costs in container ports: The transaction cost economics perspective. The Asian journal of Shipping and Logistics 30(2): 193-215.
• Cochran, W. G. (1977). Sampling techniques, Third edition, New York: John Wiley & Sons.
• Deran, A., Arslan, S., & Köksal, A. G. (2014). İşletmelerde lojistik maliyetlerin hesaplanması: Maden işletmesinde uygulama örneği. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Ercan, C. (2018). Lojistik maliyetler ve muhasebeleştirilmesi. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2(2): 86-95.
• Farooq, M. U., Hussain, A., Masood, T., & Habib, M. S. (2021). Supply chain operations management in pandemics: a state-of-the-art review inspired by covid-19. Sustainability, 13(5): 2504-2536.
• Fornell, C. R., & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research 18(2): 39-50.
• Ivanov, D. (2020). Predicting the impacts of epidemic outbreaks on global supply chains: A simulation-based analysis on the coronavirus outbreak (Covid-19/Sars-CoV-2) case. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review 136: 1-14.
• Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: Guilford Pres.
• Koban, E., & Yıldırır Keser, H. (2013). Dış ticarette lojistik. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Küçük, O. (2014). Lojistik ilkeleri ve yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. Second edition. New York: McGraw Hill Inc.
• Porter, M. (1995). Competitive advantage: Creating and Sustaining Superior performance. New York: Free Press.
• Sarkis, J. (2020). Supply chain sustainability: learning from the covid-19 pandemic. International Journal of Operations & Production Management 41(1): 63-73.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online 8(2): 23-74.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginner's guide to structural equation modeling. New York: Taylor & Francis Group.
• Tanyaş, M. (2011). Lojistik yönetimi. M. Tanyaş, & K. Hazır (Ed.), Lojistik temel kavramlar lojistiğe giriş kitabı içinde (s. 1-22) Tarsus: Çağ Üniversitesi Yayınları.
• Tanyaş, M. (2011). Lojistik Yönetimi. M. Tanyaş, & K. Hazır (Ed.) Lojistik temel kavramlar lojistiğe giriş kitabı içinde (s. 1-22) Tarsus: Çağ Üniversitesi Yayınları.
• TÜBA (2020). Covid-19 pandemi değerlendirme raporu. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Qiu, W., Rutherford, S., Mao, A., & Chu, C. (2017). The pandemic and its impacts. Health, Culture and Society 9: 1-11.
• World Health Organization (2018). A checklist for pandemic influenza risk and impact management: building capacity for pandemic response. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/ 259884/9789241513623-eng.pdf
• Xu, Y., Li, J. P., Chu, C. C., & Dinca, G. (2021). Impact of covid-19 on transportation and logistics: A case of China. Economic Research-Ekonomska Istrazivanja 1-19.