DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE NİĞDE’NİN İDARİ TAKSİMATI’NIN DEĞERLENDİRİLMESİ (1950-1960)

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 4, 1060 - 1072, 10.10.2024

Fatih Aydemir

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1558294

Öz

DP, 7 Ocak 1946 tarihinde kurulmuş olan ve kuruluşundan itibaren de Türk Siyasi hayatında önemli bir yer edinen bir siyasi parti olmuştur. DP, girmiş olduğu 1950 genel seçimleri neticesinde ise 27 yıllık CHP, iktidarına son vermiş ve Türk siyasi hayatındaki 10 yıllık iktidar serüveni böylece başlamıştır. 14 Mayıs 1950 Genel Seçimi neticesinde iktidar olan DP, 1954 ve 1957 seçimleri neticesinde de bu başarısını yenilemiş ve yeniden halkın teveccühüne layık görülerek iktidarda kalmayı başarmıştır. DP’nin iktidarda olduğu 1950-1960, yılları arasında ise genelde ve yerelde idari taksimatta önemli değişim ve gelişmelerin olduğu gözlemlenmiştir. Bu değişim ve gelişimler noktasında ise idari taksimat değişiklikleri büyük önem arz etmiştir. Çalışmanın konusu DP’nin iktidarda olduğu 1950-1960 yılları arasında Niğde yerelinde yaşanılan idari taksimat değişimlerini içermektedir. Çalışmanın temel kaynaklarını ise TÜİK verileri, il yıllıkları, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri belgeleri başta olmak üzere konuyla ilgili olan telif ve tetkik eserler oluşturmuştur. Elde edilen bilgi ve belgeler neticesinde DP döneminde Niğde’nin idari taksimatı değerlendirilip, analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Niğde, Sınır, Seçim, Taksimat

EVALUATION OF THE ADMINISTRATIVE DIVISION OF NIGDE DURING THE DEMOCRATIC PARTY PERIOD (1950-1960)

Öz

DP was founded on January 7, 1946 and has been an important political party in Turkish political life since its foundation. As a result of the 1950 general elections, the DP put an end to the 27-year rule of the CHP and thus began its 10-year ruling adventure in Turkish political life. As a result of the May 14, 1950 General Election, the DP came to power, renewed this success in the 1954 and 1957 elections and succeeded in staying in power by being deemed worthy of the public's trust again. Between 1950 and 1960, when the DP was in power, significant changes and developments were observed in the administrative division in general and locally. At the point of these changes and developments, administrative division changes were of great importance. The subject of the study includes the administrative division changes in Niğde between 1950-1960, when the DP was in power. The main sources of the study are TÜİK data, provincial yearbooks, documents of the State Archives of the Presidency of the Republic of Turkey, as well as copyright and research works on the subject. As a result of the information and documents obtained, the administrative division of Niğde during the DP period was evaluated and analyzed.

Anahtar Kelimeler

Niğde, Border, Election, Division

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA), 30.11.1.0/199.19.17/18 Temmuz 1948.
• Akşin, S. (1996). Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi, Ankara: İmaj Yayıncılık.
• Altınay, A.R. (2005). Damat İbrahim Paşa Döneminde Ürgüp ve Nevşehir, Ankara: Ürgüp Belediyesi Kültür Yayınları.
• Arslan, Z. (2011). DP Döneminde Trabzon (1950-1960), (Doktora Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Cumhuriyetin 75. Yılında Niğde. (1998). Hazırlayan İl Kurulu (Kenan Göze-Hilmi Atabay), Niğde Valiliği Yayınları.
• Çelebi, E. (1986). Seyahatname (Sadeleştiren Tevfik Temelkuran & Necati Aktaş), Cilt.3, İstanbul.
• Karal, E. Z. (1943). Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, T.C. Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, Ankara.
• Karal, E. Z. (1988). Osmanlı Tarihi, C.VI, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Karpat, K. (1985). Ottoman Population 1830-1914 Demographic and Social Characteristics, Wisconsin, London.
• Oflaz, M. (1992). 16. Yüzyılda Niğde Sancağı (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, İ. (2008). Niğde Sancağı (İdari ve Demografik Yapı) 1868-1923, Konya: Kömen Yayınları.
• Şaşmaz, M. (2014). Türkiye’nin İdari Taksimatı 1920-2013, Cilt. XII, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Tönük, V. (1945). Türkiye’de İdare Teşkilatı’nın Tarihi Gelişimi ve Bugünkü Durumu, Ankara: Kanaat Kitabevi.
• Tuncer, E. (2003). Osmanlıdan Günümüze Seçimler (1877-2002), Ankara: TESAV Yayınları.
• Tuncer, E. (2008). 1946 Seçimleri, Ankara: TESAV Yayınları.
• Yaman, T. M. (1939). Osmanlı İmparatorluğu Mülki İdaresinde Avrupalılaşma, Türkiye İdare Dergisi, S.141.
• Yılmaz, E. (2019). Demokrat Parti ve Yerel Seçimler, (ss. 324-329), TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi, Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, Cilt 11, 2019.
• Resmi Gazete, 18 Haziran 1949.
• 1967 Niğde İl Yıllığı
• 1973 Niğde İl Yıllığı
• TÜİK, Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011, Yayın No: 3685, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara, 2012.
• İGM, 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı (Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler İtibarıyla Nüfus), Neşriyat No: 359, Ankara,1951.
• İGM, 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı, (Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler İtibarıyla Nüfus), Yayın No: 412, Ankara, 1961.
• İGM, 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı, (İl, İlçe, Bucak ve Köyler İtibarıyla Nüfus), Yayın No: 444, Ankara, 1963.
• İGM, 22 Ekim 1950 Genel Nüfus Sayımı, Yayın No: 410, İstanbul, 1961.
• İGM, 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı, Yayın No: 399, İstanbul, 1961.
• İGM, 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı, Yayın No: 452, Ankara, 1964.