Ergenlerde Sanal Zorbalık ve Mağduriyetin Cinsiyet, Sınıf, Okul Değişkenleri ve Kişilik Özellikleriyle İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 2, 14 - 34, 30.12.2016

Alaattin Ciminli , Mücahit Kağan

Öz

Çağımızın en hızlı gelişim gösterdiği alanların başında internet ve bilgisayar gelmektedir. Bu gelişim internet ve bilgisayara farklı işlevler yüklemektedir. Teknolojinin baş döndürücü gelişimi insan hayatını daha yaşanabilir seviyelere çıkarmasının yanında çeşitli olumsuzlukları da beraberinde getirmiştir. Teknolojik değişimlerle gelişmekte olan dünyada iletişim teknolojilerinin günlük yaşama girmesi insanların yaşantılarını değiştirmektedir. Gündelik yaşamda insanların sıklıkla başvurduğu internet ve iletişim araçları kullanım süreleri aşıldığında çeşitli sorunlar ortaya çıkarmaktadır. İnsanların bir kısmı interneti ve diğer iletişim araçlarını sadece gerektiğinde kullanırken diğer bir kısmı ise eğlenmek ve zaman geçirmek için kullanmaktadırlar. Bu aşırı kullanım kişinin birçok olumsuzlukla karşılaşmasına neden olmaktadır. Son zamanlarda teknolojinin hayatımızda vazgeçilmez bir şekilde yer edinmesi insanların zihninde sanal bir yaşam alanı oluşturmakta ve böylelikle zorbalık davranışı da nefes alabileceği, kendini var edebileceği yeni alanlar bulmaktadır. Çocukluk ve ergenlik dönemlerindeki bireylerin sıkça karşılaştıkları bir sorun olan zorbalık davranışı sadece zorba ve mağduru değil zorbalık davranışına şahit olan diğer kişileri de olumsuz olarak etkilemektedir. Bu bağlamda zorbalık olayına bir şekilde dâhil olabilecek öğrencilerin öğretmenler tarafından önceden tespit edilebilmesi onların kişilik özelliklerinin bilinmesiyle mümkün olacaktır. Araştırma Erzincan İlinde bulunan beş farklı ortaöğretim kurumunda öğrenim görmekte olan 489 öğrenci üzerinde gerçekleşmiştir. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Sanal Zorbalık Ölçeği, Sanal Mağduriyet Ölçeği ve Eysenck Kişilik Envanteri kullanılmıştır. Araştırma kişilik özelliklerinin sanal zorbalık ve sanal mağduriyet üzerinde etkili olduğunu ortaya koymuştur. Kişilik özelliklerinden dışadönüklük boyutu sanal zorbalığı ve mağduriyeti negatif, nevrotizm boyutu ise pozitif bir etkiyle yordamaktadır. Kişilik özelliklerinden dışadönüklük boyutunun puan ortalamaları düştükçe sanal zorbalık ve mağduriyet puan ortalamaları artarken nevrotizm boyutunun puan ortalamaları arttığında sanal zorbalık ve mağduriyet puan ortalamaları da artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanal Zorbalık, Kişilik Özellikleri, Mağdur, Ergen

The Examination Of Relationship Between Cyber Bully, Victim At Adolescents And Their Emphaty, Personality Traits

Öz

In our era, Internet and computers are the most rapidly evolving fields. This evolution puts different functions on Internet and computers. Vertiginous evolution of Technology brought betterment of human life to more livable levels with various negativities. In the world developing with technological changes, entry of communication technologies to daily life changes humans' lives. Internet and communication devices which humans use frequently in daily life causes various problems when overused. Some humans use Internet and other communication devices only when needed other humans use them for pleasure and spending time. This excessive usage causes the person encounter a lot of negativities. In these days inclusion of technology in our life creates a virtual living space in humans' minds and eventually act of bullying finds new fields to breathe and to procreate itself. Act of bullying which individuals in childhood and puberty confronts frequently not only affects bully and victim also affects other people whom witness event of bullying negatively. In this context detection of students whom may somehow involve in an event of bullying beforehand by teachers shall be possible by knowing their individuality features levels. Theresearch, which is aboutfive different secondary schools in Erzincan, have materialized on 489 students. As a datacollectiondevice, Personalİnformatıon Form, Eysenck Identity İnventory, Cyber Bully Questionnaire and Cyber Victim Questionnaire have been used in thisdevice. There search put forward personal characteristics on cyber bullying and cyber victim, extroversion dimension, which is one of the feature of personality, decreases, theeffect of cyber bullying and cyber victim will increase on the other hand; if neurotism dimension the effect of the mal so will increases. 

Anahtar Kelimeler

CyberBullying, Personality Traits, Victim, Teenager

Kaynakça

• Arıcak, O.,T. (2009). Üniversite öğrencilerindeki siber zorbalık davranışlarının bir yordayıcısı olarak psikiyatrik belirtiler, Eğitim Araştırmaları, 34, 167-184.
• Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Sarıbeyoğlu, S., Çıplak, S., Yılmaz, N. ve Memmedov, C. (2008). Türk ergenlerde siber zorbalık, Cyberpsychology & Behavior, 11(3), 253-261.
• Arıcak, O. T. (2011). Siber zorbalık: Gençlerimizi bekleyen yeni tehlike. Kariyer Penceresi, 2(6), 10-12.
• Arıcak, O. T, Tanrıkulu, T. ve Kınay, H.(2012). Sanal mağduriyet ölçeğinin ilk psikometrik bulguları, Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(11), 1-6.
• Ayas, T. ve Horzum M.B. (2011). Öğretmenlerin sanal zorbalık algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, International Online Journal of Educational Sciences, 32, 619-640.
• Çelik, S., Atak, H. ve Erguzen, A.(2012). The effect of personality on Cyber bullying among university students in Turkey,Eurasian Journal of Educational Research, 49, 129-150.
• Dilmaç, B.(2009). Sanal zorbalığı yordayan psikolojik ihtiyaçlar: Lisans öğrencileri için bir ön çalışma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1291–1325.
• Ekşi, H. ve Yaman, E.(2010). Çocuk ve ergenlerde şiddet, İstanbul : Kaknüs Yayınları.
• Erdur-Baker, Ö. ve Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık, Eğitim Araştırmaları, 27, 31-42.
• Erdur-Baker, Ö. ve Tanrıkulu, İ. (2010). Psychological consequences of cyber bullying experiences among Turkish secondary school children, Procedia-Social And Behavioral Sciences, 2771-2776.
• Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde sanal zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İçellioğlu, S. ve Özden, M. S.(2014). The perception of cyber bullying and cyber victimization by university students in terms of their personality factors, Procedia Social and Behavioral Sciences Journal, 4379- 4383.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıççı Y. (2000).Okulda Ruh Sağlığı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kowalski, R.M. ve Limber, S.P. (2007). Electronic bullying among middle school students, Journal of Adolescent Health, 41, 22-30.
• Morgan, C. T. (1999). Psikolojiye Giriş, (Çev: Hüsnü Arıcı ve diğ.) , Ankara: Meteksan Yayınları.
• Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605-626.
• Peker, A., Eroğlu Y. ve Ada, Ş. (2012). “Ergenlerde Siber Zorbalığın ve Mağduriyetin Yordayıcılarının İncelenmesi.” ,Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 185-206.
• Smith, P. K.,Mahdavi, J., Carvalho, M., ve Tippett, N. (2006). An investigation into cyber bullying, its forms, awareness and impact, and the relationship between age and gender in cyber bullying, Research Brief No. RBX03-06, London: DfES.
• Smith, P.K.,Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S. ve Tippett, N. (2008). Cyber bullying: Its natüre and impact in secondary school pupils, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(4), 376-385.
• Yaman, E. ve Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819-833.