İnşaat Sektöründe Meydana Gelen Kazalardaki Kazazedelerin Son Durumlarına Etki Eden Faktörlerin YSA ile İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 154 - 175, 08.03.2022

Murat Sağır , Rabia Sağır , Olcay Genç

https://doi.org/10.47495/okufbed.948649

Öz

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre Türkiye ölümle sonuçlanan iş kazalarında Avrupa birincisi ve dünya üçüncüsüdür. Özellikle inşaat iş kollarında meydana gelen kazalar, çoğunlukla ölümle sonuçlanmakta ya da kazazedenin ömür boyu katlanmak zorunda kalacağı sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu çalışmada, 1994-2012 yılları arasında Türkiye genelinde yaşanmış 134 kaza ve 185 kazazedenin olduğu bir veri seti kullanıldı. Bilirkişi raporlarından elde edilen veri setinde mevcut olan kayıp gözlemler analiz edildi ve uygun yerine atama yöntemleri ile kayıp veriler tamamlandı. Daha sonra kazazedenin son durumunu bağımlı değişken kabul eden bir Yapay Sinir Ağları (YSA) modeli olarak Çok katmanlı algılayıcı ağlar (ÇKA) modeli oluşturuldu. On farklı ÇKA modelinden en iyi mimari yapı ve en iyi performansa sahip modelde, gizli katman aktivasyon fonksiyonu olarak hiperbolik tanjant ve çıktı aktivasyon fonksiyonu olarak identity fonksiyonu kullanıldı. Bu çalışmanın sonucunda, inşaat sektöründe meydana gelen kazalarda kazazedelerin son durumuna (geçici iş göremezlik, sürekli iş göremezlik, malül ve ölüm) etki eden faktörlerin önem analizi elde edildi. Böylece, bu çalışma da diğer çalışmalardan farklı olarak, kazanın önlenmesi ya da kazazedenin kazayı daha az kayıpla atlatması için ilgili şirketler ve/veya devlet tarafından alınması gereken önlemlerin neler olabileceğinin ipuçları verildi.

Anahtar Kelimeler

İş kazası, bilirkişi raporu, iş sağlığı ve güvenliği, yapay sinir ağları

Investigation of the Factors Affecting the Last Conditions of Victims of Construction Sector Accidents with ANN

Öz

According to World Labor Organization (ILO), Turkey comes first in Europe and the third in world in fatal accidents at work. Accidents, especially in the construction business, often result in death or cause health problems that the victim will have to endure for a lifetime. In this study, a data set of 134 accidents and 185 casualties occurred in Turkey was adopted, and then, an Artificial Neural Networks (ANN) model that accepts the survivor's final status as the dependent variable was intended to be constructed to identify the factors affecting the final status of the victims. As a result, it was tried to determine what measures could be taken by the relevant companies and/or the state in order to prevent the accident or to help the casualty survive the accident with less loss.

Anahtar Kelimeler

Work accident, Expert report, Occupational health and safety

Kaynakça

• Karadeniz O. Dünya’da ve türkiye’de iş kazaları ve meslek hastalıkları ve sosyal koruma yetersizliği. Calisma Ve Toplum 2012; 3: 15–75.
• Unal C. Iş güvenliği iş kazaları ve risk analizinin yapı maliyetlerine etkisi. 2017. Https://Tez.Yok.Gov.Tr/Ulusaltezmerkezi/Tezsorgusonucyeni.Jsp (Accessed September 18, 2020).
• T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu.Http://Www.Sgk.Gov.Tr/Wps/Portal/Sgk/Tr/Ana-Sayfa/Hosgeldiniz (Accessed September 18, 2020).
• International Labour Organization. Https://Www.Ilo.Org/Global/Lang--En/Index.Htm (Accessed September 18, 2020).
• Ceylan H. Türkiye’de inşaat sektöründe meydana gelen iş kazalarının analizi. Uluslararası Muhendislik Arastirma Ve Gelistirme Dergisi 2014; 6: 1–6.
• E A, Şeyda B, Senm B Et Al. Dünya da ve türkiye de yapı makinaları üretimi ve makina tiplerine göre kullanım değerleri üzerine bir araştırma. 4. İş Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu. 2013.
• Demir A, Öz A. Teolojik Açıdan Iş Kazalarının Incelenmesi. European Journal Of Science And Technology 2018: 189–97.
• Mevzuat Bilgi Sistemi.Https://Www.Mevzuat.Gov.Tr/ (Accessed September 18, 2020).
• Bıyıkcı Et. İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasında iş güvenliği uzmanlığı. 2010. Https://Tez.Yok.Gov.Tr/Ulusaltezmerkezi/Tezsorgusonucyeni.Jsp (Accessed September 18, 2020).
• Keleş R. İş sağlığı ve güvenliği kavramı ve kavramla ilgili yeni perspektifler. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi 2004; 22: 16–21.
• Tarman zd. bilirkişilik sözleşmesinin hukuki niteliği ve bilirkişinin üçüncü kişiye karşı olan sorumluluğu,. 2005.
• Gülsoy Mz. Bilirkişilik hakkında hukuki bir inceleme. Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi1971.
• Mecek H. Ceza muhakemesinde bilirkişilik. 2011.
• Turan E. Sosyal güvenlik hukuku’nda rücu davaları. 2010.
• Onaran C. Makine imalat sektöründe meydana gelen iş kazalari ve meslek hastaliklarinin mevcut mevzuatlar çerçevesinde değerlendirilmesi. 2008. Http://Acikerisim.Pau.Edu.Tr/Xmlui/Bitstream/Handle/11499/1303/Ceyda Onaran.Pdf?Sequence=1&Isallowed=Y;Makine (Accessed September 18, 2020).
• Güneş B. Iş Kazası Ve Meslek Hastalıklarında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Işverene Rücu Hakkı. 2011.
• Gaye B. Yeni düzenlemeler açisindan inşaat işvereninin iş sağliği ve güvenliği yükümlülükleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2011; 60: 227–53.
• Baradan S. Türkiye inşaat sektöründe iş güvenliğinin yeri ve gelişmiş ülkelerle kiyaslanması. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen Ve Mühendislik Dergisi 2006; 8: 87–100.
• Sözen Ş, Ince H, Di̇ki̇ci̇ F Et Al. Maluliyet (meslekte çalışma gücü kayıplarının) hesaplanması. Klinik Gelişim Dergisi 2009; 22: 122–5.
• Şamiloğlu E. Türk sosyal güvenlik hukukunda iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası. 2008.
• Kabakçı M. AB iş hukukunda işverenin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili temel yükümlülükleri ve türk mevzuatının uyumu. 2009.
• Baradan S, Dikmen Ü, Müngen U, Aytekin O, Sönmez G. Türkiye’deki iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri mevzuatının inşaat sektörü açısından incelenmesi. Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi 2011; 469: 6–14.
• Usmen M, Baradan S. İnşaat sektöründe işçi sağlığı ve iş güvenliği alanındaki iyileştirmeleri etkileyen faktörler: ABD örneği. Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi 2011; 469: 40–8.
• Baradan S, Akboğa Ö, Çetinkaya, U, Usmen Ma. Ege bölgesi inşaat sektöründe yüksekten düşme kazalarının istatistiksel incelemesi. 4. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu. 2013: 139–48.
• Erdis E, Temel Cd, Gerek Ih, Coşkun H. İnşaat işlerinde yüksekten düşmeyi etkileyen faktörler ve sonuçları,. 4. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu. 2013: 161–71.
• Tanir F. İş Sağlığı &AMP güvenliği kurullari eğitim rehberi., 2014.
• Bostancı Y. İş sağlığı ve güvenliğinde idari para cezaları ve itiraz usulü..Işçi Sağlığı Ve Iş Güvenliği Sempozyumu,. 2013: 57–82.
• Ceylan H. Analysis of occupational accidents according to the sectors in Turkey. Gazi University Journal Of Science Gu J Sci 2012; 25: 909–18.
• Ünal Mö, Aykaç B. Yapı işlerinde asansör kazaları ve güvenlik önlemleri. Uluslararası Mühendislik Araştırma Ve Geliştirme Dergisi 2010; 2: 13–9.
• Mıstıkoğlu G, Erdis E, Genc O, Yıldız O. Çatı ve cephe kaplamalarında yüksekten düşmeyi etkileyen faktörlerin analizi. Izmir Insaat Muh. Odasi 5. Işçi Sağliği Ve Iş Güvenliği Sempozyumu. Tr, 2015.
• Mıstıkoğlu G, Erdis E, Genc O, Yıldız O. Çatı ve cephe kaplamalarında yüksekten düşmeyi etkileyen faktörlerin analizi. Turkiye Muhendislik Haberleri 2016; 489.
• Genç O, Erdis E, Oral E. İnşaat firmalarının karşılaştıkları potansiyel risklerin proje başarısına etkisi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering 2018; 23: 441–50.
• Alpar R. Uygulamalı Çok Değişkenli Istatistiksel Yöntemlere Giriş. Nobel Kitapevi, 2003.
• Köse İa, Öztemur B. Kayıp veri ele alma yöntemlerinin t-testi ve anova parametreleri üzerine etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2014; 14: 400–12.
• Kalaycı Ş. SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, 2010.
• Fausett L V. Fundamentals of neural networks : architectures, algorithms, and applications. Prentice-Hall, 1994.
• Öztemel E. Yapay sinir ağlari. Papatya yayıncılık, 2003.
• liliana, Napitupulu TA. Artificial neural network application in gross domestic product forecasting: an indonesia case. 2010 Second International Conference on Advances in Computing, Control, and Telecommunication Technologies. IEEE, 2010: 89–93.
• Bayata H, Hattatoğlu F. Yapay sinir ağlari ve çok değişkenli istatistik yöntemlerle trafik kaza modellemesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2014; 3: 207–19.
• Söyler H, Kizilkaya O. Para krizlerinin yapay zeka yöntemleri ile tahmini: Türkiye örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 2018: 649–66.
• Yapay zeka ve sinir ağları. https://www.hostingdergi.com.tr/yapay-zeka-ve-sinir-aglari/ (accessed September 18, 2020