Iris stenophylla subsp. margaretiae (Ak Navruz) Türünün Yayılımına Toprak Özelliklerinin Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 1635 - 1646, 12.12.2022

Hüseyin Karlılar , Hüsniye Aka Sağlıker , Şahin Cenkseven

https://doi.org/10.47495/okufbed.1124202

Öz

Bu çalışmada, Osmaniye ilinin Kadirli ili ile Sumbas ilçe sınırının 10 farklı lokalitesinden örneklenen Iris stenophylla subsp. margaretiae (Ak Navruz) topraklarının bünye tipi, tarla kapasitesi (%), pH, kireç (%), elektriksel iletkenlik (µS/cm), organik madde (%) ile bitkinin yaşadığı toprakların bazı makro [C (%), N (%), K (mg/kg), Mg (mg/kg), Ca (%), Na (mg/kg) ve P (mg/kg)] ve mikro [Cu (mg/kg), Fe (mg/kg), Mn (mg/kg) ve Zn (mg/kg)] besin elementleri içerikleri belirlenmiştir. Tüm bu bulgular uluslararası standart toprak analiz yöntemleri kullanılarak elde edilmiştir. Çalışma sonucunda temin edilen bulgular; bitkinin eğimli arazilerde yayılım gösterdiği ve topraklarının kumlu tın bünyeli, hafif alkali, değişken kireç içeriği ve yine değişken makro-mikro element içerikleri ile yaşadığı alana adapte olduğunu göstermektedir. Bu çalışma ile bu endemik türün yayılım gösterdiği alanın koruma altına alınarak diğer alanlardan izole edilmesinin oldukça önem arz ettiğinin vurgulanması sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ak Navruz, Kadirli, Iris stenophylla subsp. margaretia, Bölgesel yayılım

Destekleyen Kurum

Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi

Proje Numarası

OKÜBAP–2021–PT3–008

Teşekkür

Bu çalışmanın yürütülmesine OKÜBAP–2021–PT3–008 kodlu proje desteği ile katkı sağlayan Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeler Birimine ve Çukurova Üniversitesi Toprak Bölümü Bitki Besleme Laboratuar çalışanlarına teşekkür ederiz.

The Effect of Soil Characteristics on the Spread of Iris stenophylla subsp. margaretiae (Ak Navruz) Species

Öz

In this study, the texture type, field capacity (%), pH, lime (%), electrical conductivity (µS/cm), organic matter (%), and some macro [C (%), N (%), K (mg/kg), Mg (mg/kg), Ca (%), Na (mg/kg) and P (mg/kg)] and micro [Cu (mg/kg), Fe (mg/kg), Mn (mg/kg) and Zn (mg/kg)] nutrient contents of Iris stenophylla subsp. margaretiae (Ak Navruz) soils sampled from 10 different localities of Kadirli province and Sumbas district border of Osmaniye province were determined. All these findings were obtained using international standard soil analysis methods. The findings obtained at the end of the study show that the plant spreads on sloping lands and its soils are sandy loamy textured, slightly alkaline, variable lime content and again variable macro-micro element contents. With this study, it was concluded that it is very important to protect the area where this endemic species spreads and to isolate it from other areas.

Anahtar Kelimeler

Ak Navruz, Kadirli, Iris stenophylla subsp. margaretiae, Regional distribution

Proje Numarası

OKÜBAP–2021–PT3–008

Kaynakça

• Alcantara, E., Romera, F.J., Canete, M. Ve De La Guardia, M.D., Effects of Bicarbonate And Iron Supply on Fe (Iıı) Reducing Capacity of Roots and Leaf Chlorosis of the Susceptible Peach Rootstock Nemaguard. J. Plant Nutrition, 23(11&12), 1607-1617, 2000.
• Allison L.E., Moodie C.D., Carbonate. American Society of Agronomy. 9–15, 1965.
• Anne, P., Carbone organique (total) du sol et de l’humus. Ann. Agron., 15, 161-172, 1945.
• Anonim, Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda Ağaçlandırma ve Rehabilitasyon Rehberi. Ankara. T.C. Orman ve Su İşleri Başkanlığı, Erozyon Kontrolü Daire Başkanlığı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, 2013.
• Arslan, E., Çaycı, G., Dengiz, O., Yüksel, M., Atikmen, N.Ç., Toprakların Bazı Makro Besin Elementi İçeriklerinin Farklı Tarımsal Arazi Kullanımları Altında Konumsal Dağılımlarının Belirlenmesi. Toprak Su Dergisi, 7(2), 28-37, 2019.
• Atalay, İ., Türkiye Coğrafyası, Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir, 1994.
• Awad, F., Romheld, V. Ve Marschner, H., Effect of Root Exudates on Mobilization in the Rhizosphere and Uptake of Iron By Wheat Plants. Plant And Soil, 165, 213-218, 1994.
• Başar, H., Şeftali Ağaçlarında Görülen Demir Klorozunun Değerlendirilmesinde Çeşitli Analiz Yöntemlerinin Karşılaştırılması Doktora Tezi. U.Ü.Z.F. S.150, 1995.
• Brady, N C., Weil, R.R., The nature and properties of soils. ISBN: 978-0-13-227938-3. Pearson Prentice Hal Inc., New Jersey USA., P, 1-965, 2008.
• Bremner, J.M., Total nitrogen. In: Black C.A. (Ed). Methods of soil analysis. Part 2, Agronomy 9, American Society of Agronomy Inc., Madison, Wisconsin, USA. 1149–1178, 1965.
• Bouyoucos, G.S., A recalibration of the hydrometer for making mechanical analysis of soil. Agronomy Journal. 43(9), 434–438, 1951. Davis, P.H., Flora of Turkey And The East Aegean Islands. Vol.1, University Press, March – Edinburgh, 1965.
• Davis, P.H., Flora of Turkey And The East Aegean Islands. Vol.2, University Press, November – Edinburgh, 1966.
• Davis, P.H., Flora of Turkey And The East Aegean Islands. Vol.6, University Press, November – Edinburgh, 1977.
• Demir, A., Sürdürülebilir Gelişmede Yükselen Değer; Biyolojik Çeşitlilik Açısından Türkiye Değerlendirmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 24, 67-74, 2013.
• Demiralay, I., Soil Physical Analysis Methods. Ataturk University Agricultural Faculty Publications, Erzurum-Turkey. 131, 1993.
• Durak, A., Yeşilırmak Nehir Teraslarında Toprakların Oluşumu ve Sınıflandırılması, Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 98-105, 2014.
• Ekim, T., Türkiye’nin Endemik Bitki Türleri, TÜBİTAK, TBAGDPT/Ç.SEK-4, Ankara, 1998.
• Garten, C.T., Huston, M.A., Thoms, C.A., Topographic variation of soil nitrogen dynamics at Walker Brance Watershed,Tennessee, Forest Sci, 40, 497-512, 1994.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T., Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) Nezahat Gökyiğit Botanik bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, 2012.
• Jackson, M.L., Soil chemical analysis. PreticeHall, Inc. Englewood Cliffs, New Jersey, U.S.A., 498, 1958.
• Kara, Ö., Bolat, İ., Soil microbial biomass C and N changes in relation to forest conversion in the northwestern Turkey. Land Degradation and Development, 19(4), 421-428, 2008.
• Karahan, G., Erşahin, S., Öztürk, H.S., Toprak Koşullarına Bağlı Olarak Tarla Kapasitesi Dinamiği, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(1), 1-11, 2014.
• Karanlık, S., Erenoğlu, B., Derici, R. Ve Çakmak, İ., Orta Anadolu, Çukurova ve Gap Bölgeleri Topraklarının Değişik Fraksiyonlarındaki Mikro Element Konsantrasyonlarının Belirlenmesi. I. Ulusal Çinko Kongresi, 779-782, Eskişehir, 12-16 Mayıs, 1998.
• Knudsen, D., Peterson, G.A., Pratt, P.F., Lithium, sodium and potassium. In: A.L. Page (ed) Methods of soil analysis Part 2. Agronomy Monograph 9. 2nd ed. ASA and SSSA, Madison WI, 1982.
• Küçük, M., Yener, İ., Farklı Arazi Kullanımlarının Toprakların Bazı Özellikleri ve Azot Mineralizasyonu Üzerindeki Etkisi (Rize, Kalkandere Örneği), Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(3), 899-910, 2019.
• Lindsay, W.L., Norvell, W.A., Development of a Dtpa Soil Test for Zinc, Iron, Manganese, and Copper. Soil Science Society of America Journal, 42, 421-428, 1978.
• Miller, G.W., Pushnik, J.C., Welkie, G.W., Iron Chlorosis, A World Wide Problem, The Relation of Chlorophyll Biosynthesis to Iron. Journal of Plant Nutrition. 7(15), 1-22, 1984.
• Oğuz İ., Acar, M., Tokat Kazova Koşullarında Farklı Arazi Kullanım Türlerinin Bazı Toprak Özellikleri Üzerine Etkisinin Araştırılması. GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2), 171-178, 2011.
• Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanabe, F.S., Dean. L.A., Estimation of available phosphorus in soils by extraction with NaHCO3, USDA Cir.939. U.S. Washington, 1954.
• Orman Bakanlığı Tür Koruma Eylem Planı, Ankara, 2014.
• Özalp, M., Yüksel, E.E., Yüksek, T., Soil Property Changes After Conversion from Forest to Pasture in Mount Sacinka, Artvin, Turkey, Land Degrad. Develop., 27, 1007–1017, 2016.
• Özhatay, N., Kültür, Ş., Check-list of Additional Taxa to the Supplement Flora of Turkey III., Turkish Journal of Botany, 30, 281-316, 2006.
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Urla, Ö., Yıldız, H., Ünal, E., Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi Tarım Topraklarının Bazı Makro ve Mikro Bitki Besin Maddesi Konsantrasyonları ve Ters Mesafe Ağırlık Yöntemi (Idw) ile Haritalanması, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(2), 187-202, 2015.
• Powers, R.F., Nitrogen mineralizationalong an altitudinal gradient: interactions of soil temperature, moisture, and substrate quality, Forest Ecol. Manag, 30, 19-29, 1990.
• Pritchett W.L., Proporties and Management of Forest Soils, John Willey and Sons, N.Y., 1979.
• Sakin, E., Sakin, E.D., Important of ratio C:N with carbon and nitrogen amounts at soils. International Mesopotamia Agriculture Congress / 22-25 September, Diyarbakır-Turkey, 273-275, 2014.
• Shi Y., Byrne, D.H., Reed, D.W., Influence of Bicarbonate Level on Iron Chlorosis Development and Nutrient Uptake of The Peach Rootstock Montclar. Journal of Plant Nutrition. 16(9), 1675-1689, 1993.
• Takkar, P.N., Walker, C.D., The Distribution and Correction of Zinc Deficiency. In: Robson Ad (Ed) Zinc in Soils and Plants. Kluwer, Dordrecht, The Netherlands, 151-166, 1993.