Kentsel Yaşam Kalitesi Yeşil Alan İlişkisi: Tekirdağ İli Çorlu İlçesi Örneği

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 439 - 461, 10.03.2023

Dilem Aktaş , Tuğba Kiper

https://doi.org/10.47495/okufbed.1090400

Öz

Araştırma konusunu “Ülke kalkınma plan ve stratejileri ile uyumlu olarak kentsel yaşam kalitesi ile yeşil alanlar arasında önemli bir ilişki vardır” hipotezi çerçevesinde kentsel alanlarda mekansal anlamda yeşil alanlara ilişkin mevcut durum tespitinin yapılması oluşturmaktadır. Bu amaçla Tekirdağ İli Çorlu İlçesi özelinde gözlem, analiz ve değerlendirmelere dayalı olarak harita ve çizelgelerle desteklenen bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Literatür taramaları, arazi çalışmaları ve büro çalışmaları ile desteklenen veri toplama aşamasının ardından, kentsel yaşam kalitesi yeşil alan ilişkisi temelinde alan özelinde analizler (erişilebilirlik, ulaşım, kentsel donatı alanları, nüfus yoğunluğu, nüfus dağılımı, odak noktaları, yeşil alan durumu, doluluk boşluk analizi) yapılmıştır. Nüfus yoğunluğu, nüfus dağılımı ile yeşil alan durum tespitlerine ilişkin analizler ilçe ve mahalleler düzeyinde ortaya konmuştur. İlgili analiz ve değerlendirmeler, mekânsal düzeyde kentsel yaşam kalitesi yeşil alanlar ilişkisini desteklemesi açısından benzer çalışmalara katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Kalitesi, Yaşanılabilirlik, Yeşil Alan, Kentsel yaşam kalitesi, Tekirdağ/Çorlu

The Relationship Between Urban Life Quality and Green Area: The Case of Çorlu District of Tekirdağ Province

Öz

The subject of the research is to determine the current situation of green areas in urban areas within the framework of the hypothesis "There is an important relationship between the quality of urban life and green areas in accordance with the country's development plans and strategies". For this purpose, a study supported by maps and charts was carried out based on observations, analysis and evaluations in the district of Çorlu in the province of Tekirdağ. After the data collection phase, supported by literature surveys, field studies and office studies, site-specific analyzes on the basis of the relationship between urban life quality and green space (accessibility, transportation, urban reinforcement areas, population density, population distribution, focal points, green space status, occupancy gap analysis) has been made. The analyzes regarding population density, population distribution and green area due diligence were presented at the district and neighborhood level. Related analyzes and evaluations will contribute to similar studies in terms of supporting the relationship between urban life quality and green spaces at the spatial level.

Anahtar Kelimeler

Life quality, Livability, Green Spaces, Urban Life Quality, Tekirdağ/Çorlu

Kaynakça

• Acarlı, B., Kiper, T., Korkut, A. Kent meydanlarının fiziksel mekan kalitesi: İstanbul Taksim Meydanı ve yakın çevre. Kent Akademisi 2018; 11 (33): 29-41.
• Akpolat, Y., Kokalan Cimrin, F., Çalışkan, A. Kentsel yaşam kalitesi ölçümlerinde kavramsal değerlendirmeler ve boyut önerileri. Journal of Economy Culture and Society 2021; 64: 313-33.
• Aly, D., Dimitrijevic, B. Public green space quantity and distribution in Cairo, Egypt. Journal of Engineering and Applied Science 2022; 69(15): 2-23.
• Anonim, Scopus veri tabanı. scopus.com/results/results.uri?src=s&st1=&st2, 2021.
• Arnberger, A. ve Eder, R. The ınfluence of green space on community attachment of urban and suburban residents. Urban For. Urban Green 2012; 11: 41–49.
• Aydemir, S.E. Kentsel Açık Ve Yeşil Alanlar Rekreasyon, Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarım, Trabzon: KTÜ Yayın; 2000.
• Aydıner Boylu, A. ve Paçacıoğlu, B. Yaşam kalitesi ve göstergeleri. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD) 2016; 8(15):137-150.
• Bakan, K. ve Konuk, G. Türkiye’de kentsel dış mekanların düzenlenmesi. Ankara: Tübitak Yapı Araştırma Enstitüsü Yayınları; 1987.
• Başalma, E. Ankara/Birlik Parkı örneğinde kalite göstergelerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Türkiye, 2014.
• Blancarte-Siqueiros, R. H., Perez-Verdin, G., Cortes-Ortiz, A. The relationship between quality of life, sense of belonging, and green spaces in urban environments in the city of Durango, Mexico. Revista Chapingo Serie Ciencias Forestales y del Ambiente 2020; 26(1): 97-111.
• Błaszczyk, M., Suchocka1, M., Wojnowska-Heciak, M., Muszyńska, M. Quality of urban parks in the perception of city residents with mobility difficulties. Peer J 2020; 8: 1-25.
• Brajša-Žganec A., Merkaš M., Šverko I. Quality of life and leisure activities: How do leisure activities contribute to subjective well-being. Social Indicators Research 2011; 102 (1): 80-97.
• Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ankara; 2010.
• Cohen, D. A., Inagami, S. & Finch, B. The built environment and collective efficacy. Health & Place 2008; 14(2): 198-208.
• Coşaner, M., Kiper, T., Korkut, A. Mahalle parklarının peyzaj tasarım ve kullanım kriterleri açısından irdelenmesi: İstanbul-Şişli Örneği. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2014; 11(3): 1-18.
• Çam, Y. Covıd-19 süreci ve kentsel mekanların kullanımının yeniden planlanması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2020; 4(2): 67-79.
• Çorlu Belediyesi. https://www.corlu.bel.tr, 2021.
• De Jong, K., Albin, M., Skärbäck, E., Grahn, P., Björk, J. Perceived green qualities were associated with neighborhood satisfaction, physical activity, and general health: results from a cross-sectional study in suburban and rural scania, southern sweden. Health Place 2012; 18:1374–1380.
• Douglas, O., Russell, P., Scott, M. Positive perceptions of green and open space as predictors of neighbourhood quality of life: implications for urban planning across the city region. Journal of Environmental Planning and Management. 2018; 62 (4): 626-646.
• Emür, H.S. ve Onsekiz, D. Kentsel yaşam kalitesi bileşenleri arasında açık ve yeşil alanların önemi-Kayseri/Kocasinan İlçesi park alanları analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2007; 22(1): 367-397.
• Ercan, M. ve Belge, Z.S. Daha yaşanabilir kentler için mikro ölçek bir yürünebilirlik modeli. METU JFA 2017; 2 (11): 231-265.
• Eren, B. Kentsel kamusal mekânda arayüz/ara mekân kavramı: İstanbul Taksim, Asmalımescit Mahallesi örneğinde irdelenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale, Türkiye, 2020.
• Evcil, A.N. Kamusal alan okumaları Esenler. İstanbul; Esenler Belediyesi, 2017.
• Fassio, O., Rollero , C. & De Piccoli, N. Health, quality of life and population density: a preliminatry study on ‘‘contextualized’’ quality of life. Soc Indic Res 2013; 110:479–488.
• Gerçek, D. ve Güven, T. Evaluating the sufficiency, accessibility and ıntegrity of green spaces in urban environments. Mühendislik Bilimleri Dergisi 2017; 5(2): 393-397.
• Grahn, P. ve Stigsdotter, U.A. Landscape planning and stress. Urban Forestry and Urban Greening. 2003; 2(1): 1-18. Gül, A. ve Küçük, V. Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta Kenti örneğinde irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 2001; 2: 27-48, 2001.
• Hancock, T. Health care reform and reform for health: creating a health system for communities in the 21st century. Futures 1999; 31 (5), 17-36.
• HUB KENT Çorlu Vizyon Planı. Tekirdağ: Trakya Kalkınma Ajansı, 2012.
• Hur, M., Nasar, J.L., Chun, B. Neighborhood satisfaction, physical and perceived naturalness and openness. J. Environ. Psychol. 2010; 30: 52–59.
• SEGE, İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması 2017. Ankara: T.C.Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, 2019.
• Korpela, K.M., Ylén, M., Tyrväinen, L., Silvennoinen, H. Stability of self-reported favourite places and place attachment over a 10-month period. J. Environ. Psychol. 2009; 29: 95–100.
• Kursten, E. Landscape ecology of urban forest coridors, proc. sixth natl. Urban Forest Conf., 1993, pp. 242-243, Washington. Lynch K. Kent imgesi, İ. Başaran (Çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010.
• Mahdi, A., Hosseini, A., Pourahmad, A., Hataminejad, H. Analysis of effective environmental factors an urban health, a case study of Qom, Iran. Habitat International 2016; 55: 89-99. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği. Resmi Gazete (Sayı:30069).17 Mayıs 2017.
• Mensah, C. A., Andres, L., Perera, U., Roji, A. Enhancing quality of life through the lens of, Green spaces: A systematic review approach. International Journal of Wellbeing 2016; 6(1): 142-163.
• Moscardo, G. Tourism and quality of life: Towards a more critical approach. Tourism and Hospitality Research 2009; 9(2): 159-170.
• Neğiş, A., Kiper, T., Özyavuz, M. Kentsel mekanlarda kalite arayışı çerçevesinde insan odaklı tasarım yaklaşımı: Edirne Selimiye Camii ve çevresi örneği. Journal of Urban Academy 2021; 14(1): 156-173.
• OECD Environmental Strategy For The Fırst Decade of The 21st Century. Adopted by OECD Environment Ministers. 2001. Onuncu Kalkınma Planı. Ankara: Kalkınma Bakanlığı, 2013.
• On Birinci Kalkınma Planı. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2019.
• Onbirinci Kalkınma Planı Kentsel Yaşam Kalitesi Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara:T.C. Kalkınma Bakanlığı, 2018.
• OAL (Oxford Advanced Learners) Dictionary Oxford: Oxford University Press, 1995.
• Öztürk, S., Özdemir, Z. Kentsel Açık ve Yeşil Alanların Yaşam Kalitesine Etkisi “Kastamonu Örneği”, Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi 2016; 13(1):109-116.
• Polat, E. Kentsel yaya mekanlarındaki tüm kullanıcılar için karar-destekli bir tasarım modeli önerisi; Ankara kent merkezi örneklemesi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi Ankara, Türkiye, 2002.
• PPS. What is place making?. Project for Public Space. 2007.
• Rogerson, J.R. Quality of life nad city competitiveness. Urban Studies, 1999; 36, 969-985.
• Salihoğlu, T. ve Türkoğlu, H. Konut çevresi ve kentsel yaşam kalitesi. Megaron 2019; 14(1): 203-217.
• Sarı, D. İhtiyaç-etkinlik-mekan ilişkisinin kent parkları örneğinde irdelenmesi. AÇÜ Orman Fak Dergi, 2019; 20(2):181-192.
• Sarı, V.İ. ve Kındap, A. Türkiye’de kentsel yaşam kalitesi göstergelerinin analizi. Sayıştay Dergisi 2018; 108: 39-72.
• Sarı, V.İ., Yener, I.N., İnan, Ö. Mekansal planlama sistemine ilişkin değerlendirme raporu. Ankara: Kalkınma Bakanlığı, 2018.
• Stimson, R., Marans, R. W. Objective measurement of quality of life using secondary data analysis, ınvestigating ouality of urban life-theory, methods and empirical research, edit: Robert W. Marans& Robert J. Stimson, social Indicators Series, London:Springer, 2011.
• Tepe, C. Açık ve yeşil alanların kentsel yaşam kalitesine etkisinin belirlenmesi: Sancaktepe örneği. Düzce Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora tezi, Düzce, Türkiye, 2018.
• TUİK. Türkiye İstatistik Kurumu verileri. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu, 2021.
• Türel, G.D. Ankara Kenti yeşil alanlarının kullanım etkinliklerinin bugünkü durumu ve yeterliliği için alınması gereken önlemler, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora tezi, Ankara, Türkiye, 1988.
• Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA). Yaşam kalitesi göstergeleri Türkiye için bir veri sistemi önerisi. Ankara, 2010.
• Ulrich, R.S., Addoms, D.L. Psychological and recreational benefits of a residential park. Journal of Leisure Research 1981; 13(1): 43-65.
• Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı. Ankara: T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2019.
• Van Leeuwen, E., Vreeker, R., Rodenburg, C. A. framework for quality of life assessment of urban green areas in Europe: An application to District Park Reudnitz Leipzig. International Journal of Environmental Technology and Management 2003; 6 (1–2): 111–122.
• Van Herzele, A., De Vries, S. Linking green space to health: a comparative study of two urban neighbourhoods in ghent, Belgium. Popul. Environ. 2012; 34: 171–193.
• Wai So, S. Urban green space accessibility and environmental justice: a gıs-based analysis in the city of Phoenix, Arizona. Faculty of the USC Graduate School University of Southern California, M.Sc.Thesis, California, USA, 2016.
• Yıldızcı, A.C. Kentsel yeşil alan planlaması ve İstanbul Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Doçentlik Tezi, İstanbul, Türkiye, 1982.
• Zhang, Y., Van den Berg, A.E., Van Dijk, T. WeitkampInt, G. Quality over quantity: contribution of urban green space to neighborhood satisfaction. J. Environ. Res. Public Health. 2017; 14(5): 2-10.