Psikolojik Güçlendirme ile Mutluluk Arasındaki İlişki: İş Güvenliği Uzmanları ve Teknikerleri Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 1470 - 1486, 16.09.2024

Zeynep Feride Olcay

https://doi.org/10.47495/okufbed.1399116

Öz

Bu araştırmanın amacı, iş güvenliği uzmanları ve teknikerlerin algıladıkları psikolojik güçlendirme ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma, ilişkisel tanımlayıcı tipte yapılmıştır. İstanbul’da farklı sektörlere hizmet veren iş güvenliği uzmanları ve teknikerleri çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Anket formları İstanbul’da çalışan 340 iş güvenliği uzman ve teknikerlere uygulanmıştır. Veriler, “Kişisel Bilgi Formu”, “Psikolojik Güçlendirme Ölçeği” ve “Oxford Mutluluk Ölçeği” ile toplanmıştır. Psikolojik güçlendirme ölçeğinin dört alt boyutu bulunmaktadır. Bu boyutlar; anlamlılık, yeterlilik, özerklik ve etki olarak tanımlanmıştır. Her bir boyutunda üç ifade vardır. Mutluluk ölçeği ise tek boyuttur. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 25.0 programı kullanılmıştır. Ankete katılan iş güvenliği uzmanları ve teknikerlerin mutluluk puanları ile anlamlılık (r=0,27; p<0,01), yeterlilik (r=0,23; p<0,01), özerklik (r=0,182; p<0,01), etki (r=0,129; p<0,05), psikolojik güçlendirme ölçeği toplam (r=0,265; p<0,01), puanları arasında düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişkiler gözlenmiştir. Psikolojik güçlendirme puanları arttıkça mutluluk puanlarının da arttığı gözlenmiştir. Anlamlılık, yeterlilik, özerklik ve etki birlikte mutluluk ile anlamlı bir ilişkiye sahiptir (R=0,290; F(4;339)=7,70; p=000). Anlamlılık, yeterlilik, özerklik ve etki değişkenleri mutluluktaki değişimin %8'ini açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

psikolojik güçlendirme, mutluluk, iş güvenliği uzmanı

Relationship Between Psychological Empowerment and Happiness: A Study on Occupational Safety Specialists and Technicians

Öz

The purpose of this research is to determine the relationship between perceived psychological empowerment and happiness levels among occupational safety experts. The study was conducted in a relational descriptive type. Occupational safety specialists and technicians serving in different sectors in Istanbul constitute the population of the study. The number of valid surveys included in the research is 340. Data were collected using the "Personal Information Form", "Psychological Empowerment Scale," and "Oxford Happiness Scale". The psychological empowerment scale has four subscales. These dimensions are defined as meaningfulness, competence, autonomy, and impact. There are three statements in each dimension. The happiness scale, on the other hand, is a single dimension. SPSS 25.0 program was used for data analysis. Low-level positive significant relationships were observed between happiness scores of occupational safety specialists and technicians participating in the survey and meaningfulness (r=0.27; p<0.01), competence (r=0.23; p<0.01), autonomy (r=0.182; p<0.01), impact (r=0.129; p<0.05), Psychological Empowerment Scale total scores (r=0.265; p<0.01). It was observed that as psychological empowerment scores increase, happiness scores also increase. Meaningfulness, competence, autonomy, and impact together have a significant relationship with happiness (R=0.290; F(4;339)=7.70; p=000). Meaningfulness, competence, autonomy, and impact variables explain 8% of the variance in happiness.

Anahtar Kelimeler

psychological enpowerment, happiness, occupational safety experts

Kaynakça

• Akın HB., Şentürk E. Bireylerin mutluluk düzeylerinin ordinal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Öneri Dergisi 2012; 10(37): 183-193.
• Arslan F. Yiyecek-içecek çalışanlarında dönüşümcü liderlik ve yenilikçi iş davranışı ilişkisinde psikolojik güçlendirmenin aracı etkisi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Zonguldak, Türkiye, 2019.
• Aytaç S., Engin T., İmanlı E. İş güvenliği uzmanlarının işe ilişkin duygusal iyi oluş hali, mutluluk ve yaşam tatmini ilişkisi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 2020; 15 (60): 746-758
• Bandura A. Self-efficacy. The exercise of control: W. H. Freeman; 1997.
• Bülbül Ş., Gıray S. Sosyodemografik özellikler ile mutluluk algısı arasındaki ilişki yapısının analizi. Ege Academic Review 2011; 11.
• Cattell RB. The scientific use of factor analysis. New York: Plenum; 1978.
• Çalışkan A., Hazır K. Psikolojik güçlendirmenin iş tatminine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2012; 9 (2): 48-76
• Çokluk O., Şekercioğlu G., Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık; 2012.
• Deci EL., Ryan RM. Self-determination theory. Handbook of Theories of Social Psychology 2012; 1(20): 416-436.
• Demir R., Murat M. Öğretmen adaylarının mutluluk, iyimserlik, yaşam anlamı ve yaşam doyumlarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches 2017; 7(13): 347-378.
• Diener E. Subjective well-being. Psychological Bulletin 1984; 95(3): 542–575.
• Doğan T., Sapmaz F. Oxford mutluluk ölçeği Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin üniversite öğrencilerinde incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2012; 25(4): 297-304.
• Emet C. Personelin güçlendirilme algıları ile örgütsel kültür arasındaki ilişkinin bankacılık sektöründe ampirik olarak incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, Türkiye, 2006.
• Gorsuch RL. Factor analysis. Hillsdale,NJ: Erlbaum; 1983.
• Hair JF., Black WC., Babin BJ., Anderson RE., Tatham RL. Multivariate data analysis. Pearson Education Limited; 2013.
• Hechanova MR., Alampay ABR., Franco EP. Psychological empowerment, job satisfaction and performance among filipino service workers. Asian Journal of Social Psychology 2006; 9(1): 72-78.
• Hills P., Argyle M. The Oxford happiness questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Pers Individ Diff; 2002; 33: 1073-1082.
• Kanter RM. Men and women of the corporation: New edition. Basic books; 2008.
• Kaya ÖS., Demir E. Kendini toparlama gücü ve stresle başa çıkma stratejilerinin mutluluk düzeyini yordama gücü. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2017; 33: 18-33.
• Kayan Y., Doğruyol M., Gültekin MŞ., Celal M., Gültekin EA., Kuncan O. İş güvenliği uzmanlarının yaşadıkları sorunlar üzerine bir araştırma. Bilim ve Gençlik Dergisi 2017; 5(2): 44-50.
• Kılıç AŞ., Çiçek H. Psikolojik güçlendirmenin bağlamsal performans üzerine etkisinde çalışan mutluluğunun aracılık rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2021; 59, 391-420.
• Kim M., Beehr TA., Prewett MS. Employee responses to empowering leadership: A meta-analysis. Journal of Leadership & Organizational Studies 2018; 25(3).
• Kline P. Psychometrics and psychology. London: Acaderric Press; 1979.
• Lyubomirsky S., King L., Diener E. the benefits of frequent positive affect: does happiness lead to success? Psychological Bulletin 2005; 131(6): 803–855.
• Maynard MT., Gilson LL., Mathieu JE. Empowerment-fad or fab? Amultilevel review of the past two decades of research. Journal of Management 2012; 38(4): 1231-1281.
• Norusis, MJ. SPSS advanced statistics 6.1. Chicago, IL: SPSS Inc. 1994.
• Oladipo SE. Psychological empowerment and development. Edo Journal of Counselling 2009; 2(1): 119-126.
• Olcay ZF., Sakallı AE., Temur S. İş güvenliği uzmanlarında işe bağlılığın ve iş stresinin isg performansına etkisi: yapısal eşitlik modelleme çalışması. Sosyal Güvenlik Dergisi 2021; 11 (1): 141-156.
• Osborne J., Waters E. Four assumptions of multiple regression that researchers should always test. Practical Assessment, Research & Evaluation 2002; 8(2): 1-9.
• Sapmaz F., Doğan T. Mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak iyim
• Schermuly CC. New work—gute arbeit gestalten: Psychologisches empowerment von mitarbeitern [New work—designing good work: Psychological empowernment of employees]. Haufe; 2019.
• Seibert SE., Wang G., Courtright GH. Antecedents and consequences of psychological and team empowerment in organizations: A meta-analytic review. Journal of Applied Psychology 2011; 96, 981-1003
• Spreitzer GM. Psychological empowerment in the workplace: dimensions, measurement, and validation. Academy of Management Journal 1995; 38, 1442-1465
• Spreitzer GM., De Janasz SC., Quinn RE. Empowered to lead: the role of psychological empowerment in leadership. Journal of Organizational Behavior 1999; 511-526.
• Spreitzer GM. Taking stock: A review of more than twenty years of research on empowerment at work. In Barling J., Cooper C. L. (Eds.), Handbook of organizational behavior. Sage; 2008.
• Sürgevil O., Tolay E., Topoyan M. Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri. Journal of Yasar University 2013; 8(31): 5371-5391.
• Şen Y. Dönüşümcü liderliğin psikolojik güçlendirme ve örgütsel bağlılık üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Türkiye, 2008.
• Tabachnick, BG., Fidell LS. Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon; 2007.
• Thomas KW., Velthouse BA. Cognitive elements of empowerment: an ınterpretive model of ıntrinsic task motivation, Academy of Management Review 1990; 15(4): 666-681.
• Tolay E., Sürgevil O., Topoyan M. Akademik çalışma ortamında yapısal ve psikolojik güçlendirmenin duygusal bağlılık ve iş doyumu üzerindeki etkileri. Ege Akademik Bakış 2012; 12(4): 449-465.
• Ulukan M. Öğretmenlerin mutluluk ile psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkini n incelenmesi. Journal Of International Social Research 2020; 13(73).
• Ulun C. Spor bilimleri alanında çalışan akademisyenlerde psikolojik güçlendirme, örgütsel özdeşleşme ve yenilikçi iş davranışı ilişkisi. Gazi Üniversitesi, Doktora Tezi, Ankara, Türkiye, 2023.
• Vazife Z, Saadatyar FS. Comparison of psychological empowerment effectiveness on happiness in the based on organizational and demographic characteristics. J Police Med 2018; 7(1).
• Yıldırım M., Belen H. The role of resilience in the relationships between externality of happiness and subjective well-being and flourishing: A structural equation model approach. Journal of Positive Psychology and Wellbeing 2019; 3(1): 62-76.
• Yıldırım M., Arslan G. Exploring the associations between resilience, dispositional hope, preventive behaviours, subjective well-being, and psychological health among adults during early stage of COVID-19. Curr Psychol 2022; 41(8): 5712-5722.