Geyikli Gece Şiirinin Varoluşsal Yaklaşım Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 123 - 130, 31.12.2021

İpek Çalışkan

https://doi.org/10.54990/okufed.1030674

Öz

Kültür, bir toplumun ve onu meydana getiren bireylerin arşivi niteliğindedir. Günlük dil oluşurken bir yandan da söylem de onu takip etmektedir. Çalışmada Turgut Uyar’ın “Dünyanın En Güzel Arabistanı” isimli eserinin içerisinde yer alan “Geyikli Gece” adlı şiirin bilişsel bilimler aracılığıyla varoluşsal bir bakış açısı ve metnin kültür ile bağdaştırılarak çözümlemesi yapılmıştır. 1940’tan günümüze kadar varoluşsal yaklaşım Türk edebiyatının her alanında kendisini göstermesinin yanında diğer bilimlerde de etki uyandırmaktadır. Bu etkinin uyandığı bir eser olan Geyikli Gece şiirinin çözümlenmesine varoluşsal yaklaşım damgasını vurmaktadır. Varoluşçuluğun temelleri olarak da bunalım, hiçlik, yalnızlık, yabancılaşma, kültür yozlaşması, kaygı, ölüm gibi temalar da tüm edebi eserleri ve türleri etkilemektedir. Modernizm ile beraber bireyin sorunları, bıkkınlığı metinlere yansımaktadır. Bunalım ve sorunların Türk şiirimizdeki kesitiyse II. Yeni hareketinin başlamasıyla gerçekleşmiştir. II. Yeni şiiri, ilk kent soylu şiirdir. Turgut Uyar da bu hareket içerisinde bulunan şahsiyetlerden biridir. Turgut Uyar’ın Geyikli Gece şiirini incelediğimizde de bu varoluşsal yaklaşımın ve felsefesinin yansımaları net biçimde görülmektedir. Geyikli Gece şiirinde insanın kendisine, çevresine yabancılaşması, yalnızlaşması ve şehir yaşamının sıkıntılarını yansıtır. Çalışmada Geyikli Gece şiirini varoluşçuluk yaklaşımı ve felsefesi temele oturtularak bireyin yalnızlık, kaygı, kültür yozlaşması ve yabancılaşması konuları açısından metin çözümlemesi gerçekleştirilmiş ve bireyin sorunları ele alınmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

VAROLUŞÇULUK, BİREY, YALNIZLIK, ŞİİR, TURGUT UYAR, KÜLTÜR, KENTLEŞME

Examination of the Poem "Geyikli Gece" in Terms of Existential Approach

Öz

Culture is the archive of a society and the individuals who make it. While the daily language is forming, the rhetoric follows it. In the study, Turgut Uyar’s poem “Dünyanın En Güzel Arabistanı” the “Geyikli Gece”, was analyzed through cognitive sciences an existential perspective and by linking the text with culture. From 1940 to present, the existential approach shows itself in every field of Turkish literature, as well as in other sciences. This is a work that awakens the effect, which marks the resolution of the Geyikli Gece poem as an existential approach. And as the foundations of existentialism, depression, nothingness, loneliness, alienation, culture corruption, anxiety, death, etc. Affects all literary Works and types. With modernism, the problems of the individual, their frustration are reflected in the texts. If depression and problems are the part of our Turkish poem, II. ıt happened when his new move started. II. his new poem is the first city of noble poetry Turgut Uyar is one of the individuals involved in this movement. When we look at Turgut Uyar’s Geyikli Gece poem, reflection of this existential approach and philosophy are clearly visible. In the Geyikli Gece poetry, it reflects the frustrations of the city’s life and its alienation, loneliness and its surroundings. In the study the Geyikli Gece poem was based on the approach and philosophy of existentialism and text analysis was performed on the subject of loneliness, anxiety, culture corruption and alienation of the individual and tried to address the individual's problems.

Anahtar Kelimeler

EXISTENTIALISM, İNDİVİDUAL, LONELİNESS, CULTURE, POETRY, URBANIZATION

Kaynakça

• -Aktaş, Ş. (2009). Şiir Tahlili, Çankaya/Ankara: Akçağ Yayınevi.
• -Camus, A. (2001). Yabancı, İstanbul: Can Yayıncılık.
• -Cevizci, A. (2013). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• -Dökmen, Ü. (2005). Yarına Kim Kalacak? Evrenle Uyumlaşma Sürecinde Var Olmak, Gelişmek, Uzlaşmak, Çankaya/Ankara: Kök Yayıncılık.
• -Kale, N. (2009). Felsefiyat, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• -Kanter B. (2011). Turgut Uyar’ın şiirlerinde modern insanın yalnızlığı ve sonsuzluk özlemi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 21 (2), 26-38.
• -Kaplan, M. (2019). Şiir Tahlilleri 2: Cumhuriyet Devri Şiiri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• -Menemencioğlu, N. (1970). Turgut Uyar’ın şiiri II. Yeni Edebiyat Aylık Edebiyat Dergisi. s. 51.
• -Oktay, A. (2008). Zamanla Göz Göze: Uzaklarda Yapıldığı Sanılan Bir Şiir’in Arka Fonu, İkinci Yeni Şiiri (Haz. Mehmet H. Doğan). İstanbul: İkaros Yayınları.
• -Şişman, G. (2015). Turgut Uyar'ın 'Geyikli Gece' adlı şiirine varoluşsal bir yaklaşım denemesi. Türk Çalışmaları Uluslar arası Türk ve Türk Dili, Edebiyatı ve Tarihi Dergisi. 10/16, 1061-1076.
• -Uyar, T. (2008). Dünyanın En Güzel Arabistanı. Oğuz, B. (Ed.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• -Yıldırım, F. (2007). Turgut Uyar’ın Şiirlerinin Yapı ve Tema Bakımından İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• -Yılmaz, M. (2011). Kente alışamayan uyumsuz bireyin öyküsü: Turgut Uyar’ın Geyikli Gece şiiri üzerine bir tahlil denemesi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi. 6 (3), 1893-1906.
• Yararlanılan İnternet Siteleri: -Turgut Uyar, Geyikli Gece Şiiri (b.t.). https://www.siirblog.com/turgut-uyar-geyikli-gece-siiri/