İyi Yönetişim İlkeleri Bağlamında Ombudsmanın Kamu Değerinin Korunmasındaki Rolü

Yıl 2022, Sayı: 17, 217 - 236, 22.01.2023

Emrah Firidin , Saliha Mazlum

Öz

Avrupa’daki kökleri 19. yy’a dayanan ombudsman, kamu kurumları ile vatandaşlar arasında çıkan sorunların çözümü konusunda işlev gören bir kurumdur. Vatandaşın kamu kurumlarından kaynaklı yakınmalarını hukuğa uygunluk, hakkaniyet ve iyi yönetişim ilkeleri çerçevesinde bir değerlendirme yaparak tarafsız bir soruşturma yürütmektedir. Dolayısıyla ombudsmanın alacağı kararlar her ne kadar bağlayıcı olmasa da, savunduğu değerler bakımından kamu düzeni, kamu yararı ve etik gibi olgulara katkı sağlamaktadır. Bu olgular temel alınarak ortaya çıkan sonuçlar, kamu değerlerinin korunması yönünde atılan adımlar olarak da değerlendirilebilir. Kamu değerleri toplumu bir arada tutan ve devlete olan bakış açısını da etkileyen değerler topluluğudur. Ombudsman ise alacağı kararlar ile bu değerlerin korunmasına katkı sunacaktır. Çalışmada, ombudsman tarafından bir değerlendirme ölçütü olarak kullanılan iyi yönetişim ilkelerinin kamu değerinin korunmasında önemli bir etken olduğu üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

ombudsman, kamu değeri, iyi yönetişim ilkeleri

THE ROLE OF THE OMBUDSMAN IN THE PROTECTION OF PUBLIC VALUE IN THE CONTEXT OF GOOD GOVERNANCE PRINCIPLES

Öz

The ombudsman, whose roots in Europe go back to the 19th century, is an institution that functions in solving the problems that arise between public institutions and citizens. It conducts an impartial investigation by evaluating the complaints of citizens originating from public institutions within the framework of the principles of compliance with the law, fairness, and good governance. Therefore, although the decisions to be taken by the ombudsman are not binding, they contribute to the facts such as public order, public interest, and ethics in terms of the values it defends. The results that emerge based on these facts can also be evaluated as steps taken toward the protection of public values. Public values are a collection of values that hold society together and affect the perspective of the state. The Ombudsman, on the other hand, will contribute to the protection of these values with the decisions he will take. In the study, it will be emphasized that good governance principles, which are used as an evaluation criterion by the ombudsman, are an important factor in protecting public values.

Anahtar Kelimeler

ombudsman, public values, good governance principles

Kaynakça

• Acar, P. (2003). “Cevap Verebilirlik ve İyi Yönetişim”, İyi Yönetişimin Temel Unsurları, T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Retrieved from: www.deu.edu.tr/userweb/hilmi.coban/iyi%20yönetim/cevap%20verebilirlik.pdf, Retrieved: 22.04.2016
• Bannister, F. and Connolly, R. (2014). ‘‘ICT Public Values and Transformative Government: A Framework and Programme for Research’’, Government Information Quarterly, Volume: 31, pp. 119-128.
• Biricikoğlu, H. and Gülener, S. (2008). "Hesap Verebilirlik Anlayışındaki Değişim ve Türk Kamu Yönetimi", Türk İdare Dergisi, Volume: 80, Issue: 459, pp. 203-224.
• Bøås, M. (1998). "Governance as Multilateral Development Bank Policy: The Cases of the African Development Bank and the Asian Development Bank", The European Journal of Development Research, pp. 117-134.
• Bozeman, B. and Sarawitz, D. (2011). "Public Value Mapping and Science Policy Evaluation", Minerva, Volume: 49, pp. 1-23.
• Buck, T., Kirkham, R. and Thompson, B. (2016). The Ombudsman Enterprise and Administrative Justice, Routledge, New York/USA.
• Cheung, A. B. L. (2016). '' Evaluating the Ombudsman System of Hong Kong: Towards Good Governance and Citizenship Enhancement'', Asia Pacific Law Review, Volume: 17, Issue: 1, pp.73-94.
• Çukurçayır, M., Özer, M. and Turgut, K. (2012, Temmuz-Eylül). "Yerel Yönetimlerde Yolsuzlukla Mücadelede Yönetişim İlke ve Uygulamaları", Sayıştay Dergisi, Issue: 86, pp. 1-25.
• Demir, K. A. (2014). "Kamu Denetçiliği Kurumu'nun Türkiye'ye Sağlayacağı Yararlar ve İşlevselliği Üzerine Tartışmalar", Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İİBF Dergisi, Volume: 1, Issue: 1, pp. 1-12.
• Dilaveroğlu, A. (2020). "Yönetişim İlkeleri ve Yerel Yönetimler Mevzuatına Yansımalar", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Volume: 19, Issue: 37, pp. 45-63.
• Erdoğan, Oğuzhan (2018). ''Çevre Ombudsmanlığının Türkiye'de Uygulanabilirliği Üzerine Genel Bir Değerlendirme'', (pp.231-248), Türkiye'de Çevre Politikaları Sürdürülebilir Kalkınma için Eksik Halkayı Tamamlamak, Eds. Burak Hergül and Erol Kalkan, Nobel Yayınları: Ankara.
• European Union (2001). European Governance: A White Paper.
• Firidin, E. (2017). Türkiye'de HES Sürecinin İyi Yönetişim İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Doğu Karadeniz Örneği, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Trabzon.
• Genç, Fatma Neval (2012). “Yönetişim, Yönetime Katılma ve Farklı Katılım Türleri”, (Ed. Fatma Neval Genç), pp. 47-86, in Yönetişim ve Yönetim Ekseninde Kamu Yönetimi, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Gaudin, J.-P. (1998). "Modern Governance, Yesterday And Today: Some Clarifications To Be Gained From French Government Policie", Internatıonal Social Science Journal, Volume: 50, Issue: 155, pp. 47-56. Retrieved from: doi: https://doi.org/10.1111/1468-2451.00108.
• Innes, Judiht E. and Booher David E. (2007), “Reframing public participation: strategies for the 21st century”, Planning Theory and Practice, Volume: 5, Issue: 4, pp. 419-439.
• Johnston, Michael (2015). “Good Governance: Rule of Law, Transparency, and Accountability", Retrieved from http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/ ddocuments/un/unpan010193.pdf, Retrieved: 13.02.2016.
• Kooiman, J. and Jentoft, S. (2009). "Meta-Governance: Values, Norms And Principles, And The Making Of Hard Choices", Public Management an International Journal of Research and Theory, Volume: 87, Issue: 4, pp. 818-836. Retrieved from: doi:https://doi.org/10.1111/j.1467-9299.2009.01780.x
• Köseoğlu, Ö. and Tuncer, A. (2014). "Kamu Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım Olarak Kamu Değeri: Kavramsal ve Kuramsal Açıdan Bir Tartışma", Yönetim Bilimleri Dergisi, Volume: 12, Issue: 24, pp. 145-170.
• Mulgan G. and Muers, S. (2002), Creating Public Value: An Analytical Framework For Public Service Reform, London: Prime Minister’s Strategy Unit. Retrieved from: http:// webarchive.nationalarchives.gov.uk/20070101092320.
• Nabatchi, T. (2012). ''Putting Back in Public Values Research: Designing Participation to Identify and Respond to Values, Public Administration Reviews, Volume: 72, Issue: 5, pp. 699-708.
• OECD. (2001). "Governance in the 21st Century", OECD Publishing, Paris. Retrieved from: doi:https://doi.org/10.1787/9789264189362-en
• Reyhanoğlu, M. (2004). “From Ethic to Etiquette: Environmental Ethic in Business; Diverging of Declaration Action”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Volume: 6, Issue: 3, pp. 205-229.
• Rhodes, R. A. (1996). "The New Governance: Governing Without Government", Political Studies, pp. 652-667. doi: https://doi.org/10.1111/j.1467-9248.1996.tb01747.x
• Rosenau, J. N. (1992). "Order And Change in World Politics", Ed. J. N. Rosenau and Ernst-O. Czempiel, in Governance Without Government: Order And Change İn World Politics, pp. 1-29, Cambridge University Press.
• Rutgers, M. and Jorgensen, T. B. (2014). "Public Values: Core or Confusion? Introduction to the Centrality and Puzzlement of Public Values Research", The American Review and Public Administration, Volume: 45, Issue: 1, pp. 3-12.
• Sarısoy, S. (2010). “Düzenleyici Devlet ve Regülasyon Uygulamalarının Etkinliği Üzerine Tartışmalar”, Maliye Dergisi, Volume: 159, pp. 278-298.
• Sobacı, M. Z. (2007). "Yönetişim Kavramı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Değerlendirmeler", Yönetim Bilimleri Dergisi, Volume: 5, Issue: 1, pp. 219-235.
• Sobacı, M. Z. and Köseoğlu, Ö. (2016). "Ombudsman ve Sosyal Medya: Kamu Denetçiliği Kurumunun Twitter Kullanımına İlişkin Ampirik Bir Analiz", Ankara SBF Dergisi, Volume: 71, Issue: 1, pp. 103-124.
• Suany, R. (1999). ‘‘Avrupa Sözleşmesi Çerçevesinde Oluşan Avrupa Kamu Düzeni Kavramının Kapsamı ve Fonksiyonel Değeri’’, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Volume: 7, pp. 309-330.
• Şahin, Ü. (2018). ''İyi Yönetişimin Türk Kamu Yönetiminde Uygulanması ve Kamu Denetçiliği Kurumu'', Ombudsman Akademik, Volume: 1, pp. 99-139.
• Toksöz, F. (2008). İyi Yönetişim El Kitabı. TESEV Yayınları.
• UNDP. (1997). Reconceptualising Governance. Bureau for Policy and Programme Support/United Nations Development Programme, Discussion Paper 2, New York.
• United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific. (2007). What is Good Governance?
• Weiss, F. and Steiner, S. (2006). "Transparency as an Element of Good Governance in the Practice of the EU and the WTO: Overview and Comparison", Fordham International Law Journal, Volume: 30, Issue: 5, pp. 1545-1586.
• Weiss, T. G. (2000). "Governance, Good Governance and Global Governance: Conceptual and Actual Challenges", Third World Quarterly, Volume: 21, Issue: 5, pp. 795-814.
• World Bank (1989). Sub-Saharan Africa: From Crisis to Sustainable Growth. Washington D.C.
• Yüksel, M. (2000). "Yönetişim Kavramı Üzerine", Ankara Barosu Dergisi, pp. 145-160.