Good Governance in Confucius and Rûmî

Yıl 2023, Sayı: 19, 11 - 54, 12.01.2024

Ergin Ergül

Öz

KONFÜÇYÜS VE MEVLÂNA’DA İYİ YÖNETİŞİM

Öz

Konfüçyüs MÖ 479- 551 yılları arasında hayat sürmüş, ismi Çin medeniyetiyle özdeşleşmiş evrensel bir bilge düşünürdür. Mevlâna ise 1207–1273 yılları arasında yaşamış İslam medeniyetinin önde gelen evrensel bilge düşünürleri arasındadır. Her iki düşünür de gerek kendi dönemlerinde gerekse eserleri üzerinden yetiştirdikleri öğrencileri ve oluşturdukları öğretim geleneğiyle adeta tek kişilik üniversite olarak nitelendirilebilir. Yönetim, siyasal toplum ve medeniyetlerin varlık koşulu olan evrensel bir olgudur. Düşünce tarihinde düşünürlerin yönetim olgusuna ilgileri, özellikle iyi ve kötü yönetimin nitelikleri, öğeleri ve sonuçları üzerine yaptıkları değerlendirmelerde görülmektedir. Günümüzde bilhassa “iyi yönetişim” terimi altında yeniden canlanan ve önem kazanan “iyi yönetim” kavramının ve unsurlarının düşünsel kökenleri Batı’da genellikle Platon ve Aristo gibi İlk Çağ Grek düşünürlerine referansla ele alınmaktadır. Oysa insan toplumlarıyla birlikte var olan yönetim olgusunun evrenselliği, konunun Batı dışındaki medeniyetler bakımından da değerlendirilmesini önemli kılmaktadır. Bu nedenle çalışma günümüzde Batı dışı iki yaşayan kadim medeniyetin önde gelen düşünürleri olan Konfüçyüs ve Mevlâna perspektifinden iyi yönetim kapsamındaki insan odaklı yönetim, erdem ve yönetim etiği, adalet ve hakkaniyet, dürüstlük ve doğruluk ile ehliyet ve liyakat unsurlarını karşılaştırmalı olarak ele almayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konfüçyüs, Mevlana, Yönetim, İyi Yönetişim, Medeniyet

Kaynakça

• ADAIR, John (2014). Konfüçyüs ve Liderlik, çev. Utku Öztürk, İstanbul: bky yayınları,
• AKAR, Birdal (2017). “Mütercimin Takdimi”, Konfüçyüs, Sözler, İstanbul: Ötüken Yayınları,
• AKTAN, Coşkun Can, ÇOBAN, Hilmi (2005). “Kamu Sektöründe İyi Yönetim İlkeleri”, C.Coşkun Aktan, Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme içinde (ss. 13-40), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• ALAM, Muzaffar (2021) .“İslami Olmayan Bir Çevrede İslam Devleti: Babür Örneği”, Modern Orta Doğu’nun Fikri ve Siyasi tarihi Siyasetname: İslami Bir Devlet İdaresi Teorisi Editör: Mehrza Boroujerdi, çev. Salim Korkmaz, İstanbul: Albaraka Yayınları, s. 133-152.
• AY, Rahim (2021) .“Konfüçyüsçü Ahlak ile İslam Ahlakının Mukayesesi”, Danişname 2 (Mart/March), 139-174.
• BİLGİN, Beyza (2008). “Mevlâna ve Dünya Kültürüne Etkisi”, Erdem Dergisi, Yıl: 2008, Sayı: 50, s. 27 – 50.
• BOJUN, Yang (2021). Sunuş”, Konfüçyüs, Konuşmalar, çev. Giray Fidan, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul
• BUSBECK, Ghiselin de (2021). Türk Mektupları, Kanuni Döneminde Avrupalı Bir Elçinin Gözlemleri (1555-1560), çev. Derin Türkömer, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 9. Baskı.
• CAN, Şefik (2011). Mevlâna, Hayatı, Şahsiyeti, Fikirleri, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• CLEARY, Thomas (2009). Konfüçüs Düşüncesinin Temelleri, çev. Sibel Özbudun, İstanbul: Akılçelen yayınları.
• COMMISSION DE VENISE. (2011). “Bilan sur les notions de “Bonne Gouvernance” et de “Bonne Administration”, Strasbourg, 8 avril 2011, Etude no 470 / 2008, CDL-AD(2011)009
• CONFUCIUS (2019). The Analects of Confucius, Taipei: Taipei conucius Temple.
• ÇAĞBAYIR, Yaşar (2016). Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: TİKA yayınları, c.6.
• DONG, Xu; WANG, Jun; WEIDONG, Zhao (2022). “The confucian concept of “Governance” and its contemporary value”, Trans/Form/Ação, 45(spe2) https://www.scielo.br/j/trans/a/dsMwkHbM7jHLxzffy5PYBtD/
• DUMITRESCU, Corina Adriana (2010). “The Concept of Good Governance in Aristotle’s Wiew Part II, Practical Dimensions”, Cogito - Multidisciplinary Research Journal, 2010/01, 7-11.
• ERGÜL, Ergin (2019). Bir Hukuk ve Siyaset Bilgesi Olarak Mevlâna, Ankara: Adalet Yayınevi.
• ERGÜL, Ergin (2017). “Mevlâna Perspektifinden Kamu Yönetiminde Liyakat ve Ehliyet İlkesi”, Ombudsman Akademik, (6) , s. 79-105 .
• ESEN, Adem (2007). Mevlana Celaleddin Rumi’nin İktisat Anlayışı, Konya: Rumi Yayınları.
• FETTAHOĞLU, Selahhattin . "Konfüçyüs ve Öğretisi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.16 (Ağustos 2004): 305-324.
• FÜRÛZANFER, Bediuzzaman (2005). Mevlâna Celaleddin, çev. Feridun Nafiz Uzluk), Konya: Konya Valiliği İl, Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• GİRAY, Fidan (2021). “Konfüçyüs Üzerine”, Konfüçyüs, Konuşmalar, çev. Giray Fidan, İstanbul:Türkiye İş Bankası Yayınları.
• GÖLPINARLI, Abdulbâki (1999). Mevlâna Celâleddin, Hayatı, Eserleri, Felsefesi, İnkılap Yayınları, 8.Baskı, İstanbul
• HALMAN, Talat (2008). Önsöz, in. Celal Oymak, Nevin Balta, Düşünce Okyanusu Mevlâna, Ankara: Kanguru Yayınları, 2. Baskı.
• HUYNH-QUAN-SUU, Corinne. “Étymologie du terme "gouvernance", tarihsiz, https://ec.europa.eu/governance/docs/doc5_fr.pdf), erişim tarihi: 4.4.2023.
• JOUMARD, Robert (2009). “Le concept de gouvernance”, Rapport n° LTE 0910, Novembre 2009, https://hal.science/hal-00489237/document
• A.KADİR, Meriçboyu (2002). Bugünün Diliyle Mevlâna, Say yayınları, İstanbul 2002.
• KALKIR, N. (2018). “Konfuçyüs'ün Yönetim Anlayışı Üzerine Bir Analiz”, Current Research in Social Sciences, 4 (3) , 97-107 . DOI: 10.30613/curesosc.449190
• KONFÜÇYÜS (2017). Sözler, çev. Birdal Akar, İstanbul: Ötüken Yayınları
• KONFÜÇYÜS (2021). Konuşmalar, çev. Fidan Giray, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• KAO, Jean-Baptiste (1938). La Philosophie sociale et politique du confucianisme, Paris: Éditions franciscaines,
• LEWIS, Franklin (2010). Mevlânâ, Geçmiş ve Şimdi, Doğu ve Batı, İstanbul: Kabalcı Yayınları
• LIPSON, Leslie (2015). Siyasetin Temel Sorunları, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları,
• LIU, Sun (2010). “Benevolence key to China’s great power status,” Taiwan News, Dec 26, 2010
• M. RALISIMANANANA, Alexis. (2011). La théorie de la bonne gouvernance de Platon et ses lacunes, Université de Toamasina, Faculté des Lettres & SH, Mémoire du Maîtrise http://biblio.univ-antananarivo.mg/pdfs/ralisimananaAlexis_PHILO_M1_11.pdf
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî (2004). Mesnevi, Çev. Adnan Karaismailoğlu, Ankara: Akçağ Yayınları,
• MEVLÂNÂ, Celaleddin Rûmî (1999). Mektuplar, çev. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri.
• MEVLÂNA, Celaleddin Rûmî (2002). Konularına Göre Açıklamalı Mesnevi Tercümesih, çev. Şefik Can, İstanbul: Ötüken Yayınları
• MEVLÂNA, Celaleddin Rûmî (2013). Rubâîler, Haz. H. İbrahim Sarıoğlu, Ankara: DİB Yayınları.
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî (2007) Mesnevi, çev. Ali Yaver Caferi, Konya: Tablet Yayınları
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî (2007). Divanı-ı Kebirden Seçmeler (Seçmeler), Haz. Bekir Şahin, Konya: Rûmî Yayınları.
• MEVLÂNA, Celaleddin Rûmî (2009). Fîhi Mâ-Fîh, çev. Abdülbâki Gölpınarlı (çev.), İstanbul: İnkılap ve Aka Kitapevleri.
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî (2017). Mesnevî-i Ma‘nevî, çev. Derya örs, Hicabi Kırlangıç, İstanbul, Türkiye Yazma Eserler Kurumu başkanlığı.
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî (2008). Rubailer, Çev. Şefik Can, İstanbul: Kırkambar.
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî, (2014). Mesnevi Tercemesi ve Şerhi, çeviri ve şerh: Abdulbaki Gölpınarlı, I.-II. Cilt, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî. (2002). Konularına Göre Açıklamalı Mesnevi Tercümesi, cilt, I, II, III, çev. Şefik Can, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• MEVLÂNA, Celaleddin Rumî. (2009). Dîvan-ı Kebir, Seçmeler, çev. Şefik Can, c.1,2.3, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• NATIONS UNIS (2023). “À propos de la bonne gouvernance”, Le HCDH et la bonne gouvernance, https://www.ohchr.org/fr/good-governance/about-good-governance).
• OKAY, Bülent (2017). Konfuçyüs ve Çin Felsefesinin Temelleri, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• OMBUDSMANLIK (2020). İyi Yönetim İlkeleri Rehberi, Ankara: Kamu Denetçiliği Kurumu Yayınları.
• ÖZDAMAR, Mustafa (2010). İnsanlığın Piri Hz. Mevlâna, İstanbul: Kırk Kandil Yayınları
• ÖZDEMİR, İbrahim. (2020). Mevlâna ve Konfüçyüs Hayatın Anlamı, , İstanbul: akıl fikir yayınları, 3. Baskı.
• RÛMÎ, Djalâl-od-Dîn (2004). Mathnawî, la quête de l'Absolu, Eva de Vitray-Meyerovitch/Djamchid Mortazavi, Paris: édition du Rocher.
• SEBASTIAN, Jis John (2023). “Philosophical Basis of Governance and Probity”, https://www.clearias.com/philosophical-basis-of-governance-and-probity/ (erişim tarihi: 20.08.2023).
• SERTDEMİR, İlknur. (2021). “Sevgi Anlayışında Düşünsel Ayrımlar: Mevlâna ile Konfuçyüs Öğretilerinde İnsanlık ve Ahlak İlişkisi”, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) , 2021 Bahar, sayı: 31, ss. 359-374.
• SHAMA, B. (2017) http://idr.cuh.ac.in:8080/jspui/bitstream/123456789/501/6/06_chapter2.pdf
• SÜR, Barış(2022). “Konfüçyanizmin Temel Değerleri Üzerine Bir Analiz”, Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 3 (1) , 83-99.
• ŞİMŞEKLER, Nuri (2002). “Güncel Bir Yorumla” Mevlâna’ya Göre Yöneticiler, Halk ve Adalet”, Yeni İpek Yolu, Özel Sayı, Aralık 2001, Konya, s.277-282.
• ŞİMŞEKLER, Nuri (2013). Mevlana Şiirleriyle Gönle Yolculuk, Kandil oldum doğudan batıya, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.