Nemli-Mezotermal İklim Kuşağında Yer Alan ve Ağır Otlanılan Hasanlar Köyü Merasının Bazı Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 37 Sayı: 3, 487 - 504, 31.10.2022

Kadir İspirli , Fatih Alay , Necda Çankaya , Muhammet Şahin , Ömer Faruk Uzun , Ferat Uzun

https://doi.org/10.7161/omuanajas.1037905

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2013 yılında vejetasyonu tamamen yenilenen doğal bir meranın, 2021 yılı itibarıyla hâlihazırdaki durumunu belirlemektir. Islah çalışmasından sonraki 7-8 yıllık sürede, bitkilerin toprağı kaplama değerinde önemli bir değişim olmasa da vejetasyondaki türlerin oranları önemli ölçüde değişmiştir. Mera vejetasyonunun toprağı kaplama oranı % 98.60 olup; azalıcı, çoğalıcı ve istilacı türlerin oranları sırasıyla % 13.14, % 5.38 ve % 81.47’dir. Merada otlanma sonrasında kalan anız yüksekliği ortalama vejetasyon yüksekliğinin % 50’sinden daha az olduğu, meranın erişilebilir bütün her yerinin otlanıldığı, azalıcı ve çoğalıcı bitki türlerinin üreme ile ilgili bitki aksamlarının çok az olduğu, onların da genel olarak hayvanların ulaşamadığı dikenli bitkilerin koruyuculuğunda gelişebildiği ve dikenli bitkiler haricindeki tüm diğer otsu türlerin değişen oranlarda otlanıldığı tespitinden hareketle meranın ağır otlatıldığı sonucuna varılmıştır. Bitki örtüsü içerisinde en yüksek oranda ve en yaygın bulunan azalıcı tür % 3.97 oran ve % 80 frekans değeriyle çok yıllık çim (Lolium perenne), istilacı tür ise % 46.54 oran ve % 90 frekans değeri ile yabani böğürtlen (Rubus sp.)’dir. Vejetasyondaki oran ve dağılımlarına göre, bu ve benzeri ekolojilerdeki meralarda yapılacak her türlü tohumlama işlemlerinde tercih edilebilecek yem bitkisi türleri Lolium perenne, Dactylis glomerata, Poa pratensis, Lotus corniculatus, Trifolium fragiferum ve Trifolium repens; en öncelikli kontrol edilmesi gereken çalı türü ise yabani böğürtlendir. Böğürtlen ve diğer çalıları ve hatta sığırların tercih etmediği diğer otsu bitkileri tercihen otlayan keçilerin bu ve benzeri meralarda istihdamı en ekonomik ve doğa dostu yabancı ot kontrol yöntemi olarak önerilebilir. Aksi taktirde istilacı türlerden merayı korumak için belirli aralıklarla vejetasyon yenilenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Bitki Örtü Derecesi, Böğürtlen Kontrolü, Keçi, Mera Durumu, Mera Islahı, Yapay Mera

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/B/19/A7/P7/2128

Some Characteristics of Hasanlar Village Rangeland, Which is Located in the Humid-Mesothermal Climate Zone and is Heavily Grazed

Öz

The aim of this study is to determine the current status of the rangeland, whose vegetation was completely renewed in 2013, as of 2021. During the 7-8 years after the rehabilitation study, the proportions of the species in the vegetation changed significantly, although there was no significant change in the soil cover value of the plants. Soil coverage rate of pasture vegetation is 98.20%; the ratios of decreaser, increaser and invasive species are 13.14%, 5.39% and 81.77%, respectively. It has been determined that the stubble height remaining after grazing in the pasture is less than 50% of the average vegetation height, all accessible parts of the pasture are grazed, the reproductive plant parts of the decreasing and increasing plant species are very few, and they can develop under the protection of thorny plants that animals cannot reach. It has been also determined that all herbaceous plants except thorny plants are grazing at varying rates in the pasture. According to all these data, it was concluded that the pasture was intensively grazed. Perennial grass (Lolium perenne) with the highest rate and the most common decreaser in vegetation with
a frequency of 3.97% and a frequency of 80%, while the invasive species is a wild blackberry (Rubus sp.) with a rate of 46.54% and a frequency of 90%. According to their rate and distribution in vegetation, forage plant species that can be preferred in all kinds of seeding operations in pastures in this and similar ecologies; Lolium perenne, Dactylis glomerata, Poa pratensis, Lotus corniculatus, Trifolium fragiferum and Trifolium repens, the most important shrub species to be controlled is wild blackberry. The employment of goats, which preferably graze blackberries
and other shrubs and even other herbaceous plants that cattle do not prefer, can be recommended as the most economical and environmentally friendly weed control method. Otherwise, vegetation should be renewed at regular intervals to protect the pasture from invasive species.

Anahtar Kelimeler

Blackberry Control Goat, Pasture, Plant Cover, Rangeland Condition Rangeland Rehabilitation

Proje Numarası

TAGEM/TBAD/B/19/A7/P7/2128

Kaynakça

• Alay, F., İspirli, K., Uzun, F., Çınar, S., Aydın, İ., Çankaya, N., 2016. Uzun süreli serbest otlatmanın doğal meralar üzerine etkileri (Effects of long-term free grazing on natural rangelands). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1): 116-124. doi:10.13002/jafag929.
• Anonymous, 2005. Toprak ve arazi sınıflaması standartları teknik talimatı. Available from URL: http://www. tarim. gov.tr/Belgeler/ Mevzuat/Talimatlar/Toprak Arazi Siniflamasi Standartlari Teknik Talimati ve IlgiliMevzuat_yeni. pdf (Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021).
• Anonymous, 2010. Bartın İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kayıtları.
• Anonymous, 2012. Ulusal mera kullanım ve yönetim projesi (Sonuç Raporu). TÜBİTAK Proje No:106G017). TC. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bk., Tarımsal Arş. ve Politikalar Gen. Md., Ankara.
• Anonymous, 2021a. Bartın İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kayıtları.
• Anonymous, 2021b. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. Available from URL: http://www.mgm.gov.tr/iklim/iklimsiniflandirmalari.aspx?m=BARTIN (Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021).
• Arnold, G.W., Dudzinski, M.L., 1978. Ethology of free-ranging domestic animals. Developments in animal and veterinary sciences: 2, Elsevier Scientific Publishing Company, 198 p, Amsterdam.
• Altın, M., Gökkuş, A., Koç, A., 2005. Çayır Mera Islahı. TC. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Mart Matbaası. 468 s, İstanbul.
• Aydın, İ., Uzun, F., 2000. Lâdik ilçesi Salur köyü merasında farklı ıslah metotlarının ot verimi ve botanik kompozisyon üzerine etkileri. Turkish Journal of Agricultural and Forestry, 24: 301-307.
• Babalık, A., Fakir, H., 2007. Davraz dağı Kozağacı yaylası’nda (Isparta) keçi otlatmasının bazı çalı türlerinin yaprak morfolojisi üzerindeki etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 2: 1-8. doi:10.18182/tjf.38322.
• Bakır, Ö., 1999. Otlatma Kapasitesi. (Ed: Anonim) Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı (Mera Kanunu Eğitim ve Uygulama El Kitabı - 1). Matsa Basımevi, Ankara, s.181-206.
• Batten, G.J., 1979. Controlling scrub weeds with goats. New Zealand Weed and Pest Control Soc. 32:292-296. doi:org/10.30843/nzpp.1979.32.10723.
• Beskow, W.B., 2001. Integration of goats into sheep and cattle grazing systems as a permanent weed control tool. PhD Thesis, Massey University, Institute of Natural Resources, 206 p, New Zealand.
• Çomakli, B., Fayetörbay, D., Daşçı, M., 2012. Changing of botanical composition and canopy coverage ratio in rangelands at different altitudes. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1): 17-21.
• Davis, P.H., 1970. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Cilt: 3: 518-531, University Press, UK: Edinburg.
• Demirhan, E., Özyazici, M.A., 2019. Determination of vegetation and soil properties of the floodplain rangeland in the continental climate zone of Turkey. Applied Ecology & Environmental Research, 17(6): 15531-15546. doi:10.15666/aeer/1706_1553115546.
• Evans, R., 1998. The erosional impacts of grazing animals. Progress in Physical Geography, 22: 251–268. doi: 10.1177/030913339802200206.
• Garcia, O., Gall, C., 1981. Goats in the dry tropics. Goat Production (Ed. C Gall), Academic Press, New York, pp. 515–556. doi:10.1007/978-94-009-1317-2_7.
• Gökkuş, A., Koç, A., Çomaklı B. 2000. Çayır-Mer’a Uygulama Kılavuzu. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No:142, 139 s, Erzurum.
• Lermi, G.A., Palta, Ş., Öztürk, H., 2016. Bartın ilinde bir mera ıslah çalışmasının değerlendirilmesi: Serdar Köyü örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 18 (2), 65-70. doi:10.24011/barofd.267299.
• Han, J.G., Zhang, Y.J., Wang, C.J., Bai, W.M., Wang, Y.R., Han, G.D., Li, L.H., 2008. Rangeland degradation and restoration management in China. The Rangeland Journal, 30: 233-239. doi:10.1071/RJ08009.
• Heathwaite, A.L., Burt, T.P., Trudgill, S.T., 1990. Land‐use controls on sediment production in a lowland catchment, south‐west England. In: J. Boardman, I.D.L. Foster, J.A. Dearing Eds.), Soil Erosion on Agricultural Land. John Wiley and Sons Ltd., pp. 70–86.
• Holecheck, J.L, Galt, D., 2000. Grazing intensity guidelines. Rangelands Archives, 22(3): 11-14. doi:0.2458/azu_rangelands_v22i3_holecheck.
• Holechek, J.L., Pieper, R.D., Herbel, C.H., 2010. Range Management: Principles and Practices (6th Edition). Prentice Hall, one Lake Street, Upper Saddle River, 444 p, Amsterdam.
• Holst, P.J., Simmonds, H.E., 2000. Palatability of weeds to goats in Australia, Proceedings 7th, International Conference on Goats, 111-113, 15-21 May, France.
• Hoshovsky, M.C., 1989. Element stewardship abstract for Rubus discolor, (Rubus procerus) Himalayan blackberry. Arlington, Virginia: The Nature Conservancy. Available from URL:https://www.invasive.org/weedcd/pdfs/tncweeds/rubuarm.PDF (Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021).
• İspirli, K., Alay, F., Uzun, F., Çankaya, N., 2016. Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topoğrafyanın etkisi (Impacts of livestock grazing and topography on vegetation cover and structure in natural rangelands), Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3: 14-22. https://doi.org/10.19159/tutad.76350.
• Jung, G.A., Van Wijk, A.J.P., Hunt, W.F., Watson, C.E., 1996. Cool-season forage grasses. Agronomy Monograph no. 34. American Society of Agronomy, Crop Science Society of America, Soil Science Society of America, 677 p, Segoe Rd., Madison, USA.
• Koç, A., Gökkuş, A., Altın, M., 2003. Mera durumu tespitinde dünyada yaygın olarak kullanılan yöntemlerin mukayesesi ve Türkiye için bir öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 36-42, 13-17 Ekim, Diyarbakır.
• Koç, A., Çakal, Ş., 2004. Comparison of some rangeland canopy coverage methods. International Soil Congress Natural Resource Management for Sustainable Development, 41-45, 7-10 June, Erzurum.
• Koç, A., Kadioglu, S., 2012. Some characteristics of an upland rangeland’s vegetation in the Eastern Anatolia. The 9th European Dry Grassland Meeting. Posters, Session 34 Mon. 21, 19-23 May, Greece.
• Lambert, M.G., Clark, D.A., Rolston, M.P., 1981. Use of goats for coarse weed control in hill country. Proceedings of the 33rd Ruakura Farmers Conference, 167-171, New Zealand.
• Lu, C.D., 1988. Grazing behaviour and diet selection of goats. Small Ruminant Resources, 1: 205-216. doi:10.5333/KGFS.2019.39.3.189
• Palta, Ş., Alagöz Altıntaş, G., 2018. Bartın ili mera ıslah çalışmalarında kullanılan yem bitkileri ve genel özellikleri. Bartın University International Journal of Natural and Applied Sciences, 1(1): 48-55.
• Palta, Ş., Genç Lermi, A., 2019. Mera Islah Uygulamasının Değişim Seyrinin Belirlenmesi: Bartın İli Serdar Köyü Örneği. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2) 229-238. doi:10.33202/comuagri.567199
• Richardson, R.G., 1975. Regeneration of blackberry (Rubus procerus, P. J. Muell.) from root segments. Weed Research, 15(5): 335-337.
• Rolston MP., Clark DA and Lambert MG., 1983. Scrub and coarse weed control by goats and sheep: Ballantrae trial. Proceedings of the Ruakura Farmers Conference, 55-57, New Zealand.
• Serin, Y., 2008. Türkiye’nin Çayır ve Mera Bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, 486 s, Ankara.
• Seydoşoğlu, S., Saruhan, V., Mermer, A., 2015. Diyarbakır ili Silvan ilçesi taban meralarının vejetasyon yapısı üzerinde bir araştırma. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2: 1-7. doi.org/10.19159/tutad.37050.
• Şahinoğlu, O., Uzun, F., 2016. Taban mera ıslahında farklı metotların etkinliği: I. Agronomik özellikler. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 31(3) 423-432. doi:org/10.7161/omuanajas.269997.
• Tan, M., Temel, S., 2012. Alternatif Yem Bitkileri. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 246, 226 s, Erzurum.
• Thornthwaite, C.W., 1948. An approach toward a rational classification of climate. Geographic Review, 38:55-94. doi: dx.doi.org/10.2307/210739.
• Tirmenstein, D., 1989. Rubus discolor. In: Fire Effects Information System [online]. U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Rocky Mountain Research Station, Fire Sciences Laboratory (Producer). Available from URL:https://www.feis-crs.org/feis/faces/index.xhtml;jsessionid= E863E4A6967126B23273C212B7F09 AB7 (Erişim tarihi: 24 Eylül 2021).
• Türk, M., Albayrak, S., Bozkurt, Y., 2015. Otlatmanın farklı yapay meralarda botanik kompozisyon üzerine etkisi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1): 27-34.
• Uzun, F., Garipoğlu, A.V., Algan, D., 2010. Meralarımızda görülen sarı peygamber çiçeği (Centaurea solstitialis L.)’nin bitkisel özellikleri ve kontrolü. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3): 213-222.
• Uzun, F., Garipoğlu, A.V., Dönmez, H.B., 2015. Mera yabancı otlarının kontrolünde keçilerin kullanımı. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 1(1): 40-50.
• Uzun, F., Alay, F., İspirli, K., 2016. Bartın ili meralarının bazı özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(2): 174-183. doi: 10.19159/tutad.54652.
• Uzun, F., Ocak, N., 2019. Some vegetation characteristics of rangelands subjected to different grazing pressures with single-or multi-species of animals for a long time (A case of Zonguldak province, Turkey). Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 34(3): 360-370. doi:10.7161/omuanajas.492494.
• Ünal, S., Karabudak, E., Öcal, M.B., Koç, A., 2011. Interpretations of vegetation changes of some villages rangelands in Çankırı province of Turkey. Turkish Journal of Field Crops, 16(1): 39-47.
• Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Aydoğdu, M., Dedeoğlu, F., Özaydın, K.A., Avağ, A., Aydoğmuş, O., Şahin, B., Aslan, S., 2012. Ankara ili meralarının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 21(2): 41-49.
• Vallentine, J.F., 1989. Range development and improvements. Third edition. Academic Press. Inc., 524 p, San Diego.
• Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M.Ö., Avağ, A., Özaydın, K., Yıldız, H., 2012. Amasya mera vejetasyonlarının bazı özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 181-185.
• Yıldız, A., Özyazıcı, M.A., 2017. Karasal iklim kuşağında bulunan bir meranın farklı yöneylerinde botanik kompozisyonun, ot verimi ve ot kalitesinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 4(3): 218-231. doi:org/10.19159/tutad.292549.
• Wood, G.M., 1987. Animals for biological brush control. Agronomy Journal, 79: 319-321. doi:10.2134/agronj1987.00021962007900020028x.