Ortaokul Öğretmenlerinin Tasarım Anlayışının Tasarımcı Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 3 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özel Sayı, 97 - 116, 30.11.2020

Fatih Aydın , Demet Duygu Müjde

Öz

Bu araştırmanın amacı farklı branşlarda görev yapan ortaokul öğretmenlerinin tasarım anlayışlarını tasarımcı bağlamında incelemektir. Bu amaç için nitel araştırma yöntemi çerçevesinde durum çalışması benimsenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını 2018-2019 eğitim yılında Ankara’da resmi ve özel okullarda görev yapan farklı branşlardaki ortaokul öğretmenleri (N=90) oluşturmaktadır. Katılımcılar gönüllülük esasına bağlı olarak katılmışlardır. Verilerin toplanması amacıyla araştırmacılar tarafından oluşturulan ve 4 açık uçlu yapılandırılmış sorudan oluşan bir form kullanılmıştır. Sorular tasarımcı bağlamında bilgi, beceri ve güdüleyici faktörler çerçevesinde oluşturulmuştur. Geçerlik ve güvenirlik çalışması iki alan uzmanının görüşü ve pilot uygulama ile sağlanmıştır. Veriler yazılı olarak toplanmıştır ve formun doldurulması için süre sınırlaması yapılmamıştır. Katılımcılar kodlanarak tanımlanmıştır. Veriler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Analizde ortaya çıkan bulgular tema ve kodlar halinde sunulmuştur. Bulgularda ilgili tema ve kodlara ait katılımcı ifadelerine yer verilmiştir. Bulgularda öğretmenlerin bilgi açısından üç noktaya vurgu yaptıkları anlaşılmaktadır. Bunlar, teorik bilgi, malzemeyi tanıma ve malzemeyi kullanma bilgisidir. Beceri açısından tasarım anlayışlarına bakıldığında tasarımı bir beceri olarak görmeyenler olmasına rağmen birçoğunun tasarımı bir beceri olarak gördüğü anlaşılmaktadır. Tasarımı beceri olarak değerlendirenlere ait bulgular incelendiğinde ise bilişsel, duyuşsal ve psikomotor açıdan değerlendirmelerin yapıldığı görülmektedir. Son olarak kişiyi tasarıma yönelten unsurlar arasında ihtiyaçlar, merak-ilgi, yaratıcılık, değişim-yenilik, geliştirme, hayal gücü, yeni şeyler üretme arzusu ve öğretme isteği gibi unsurların yer aldığı görülmektedir. Sonuç olarak, farklı branşlarda görev yapan öğretmenlerin tasarım anlayışları tasarımcı bağlamında benzerlik ve farklılık göstermektedir. Bu benzerlik ve farklılıklar çerçevesinde değerlendirildiğinde tasarımcı bağlamında birçok faktörün tasarımda ve tasarımla bağlantılı birçok alanda dikkate alınması gerektiği düşünülebilir. Böylece bu çoklu bakış açısıyla daha nitelikli eğitimlerin sağlanabilmesi mümkün olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tasarım, Tasarımcı, Tasarım anlayışı

Kaynakça

• Abudu, M. A. & Mensah, A. M. (2016). Basic school teachers’ perceptions about curriculum design in Ghana. Journal of Education and Practice, 7(19), 21-29.
• Apaydın, B. (2015). Eğitimci gözüyle tasarımda yaratıcılık söylemi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication (TOJDAC), 5(3), 12-21.
• Atalayer, G. (1997). Bilgisayar destekli tasarım ve tasarımcının önemi. Sanayi ve Sanat, H.Ü.GSF, 5. Ulusal Sanat Sempozyumu, Ankara, 14-16 Mayıs, s.38.
• Atkinson, S. (2006). Factors influencing successful achievement in contrasting design and technology activities in higher education. International Journal of Design Education, 16, 193-213.
• Aydemir, A. (2019). Sosyal bilgilerde tasarım odaklı düşünme yaklaşımı. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bayburtlu, I. (2012). Kimlik yaratan bir süreç olarak tasarım ve tasarım yönetimi kavramları. Akdeniz Üniversitesi, “1. Uluslararası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu”, Antalya, 8-10 Ekim, s.4
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Doppelt, Y., Mehalik, M. M., Schunn, C. D., Silk, E. & Krysinski, D. (2008). Engagement and achievements: a case study of design-based learning in a science context. Journal of Technology Education, 19(2), 22-39.
• Ellefson, M. R., Brinker, R. A., Vernacchio, V. J. & Schunn, C. D. (2008). Design-based learning for biology. Biochemistry and Molecular Biology Education, 36(4), 292- 298.
• Felix, A. L. (2016). Design based science and higher order thinking. (Doktora tezi). State University, Virginia.
• Gall, M. D., Borg, W. R. & Gall, J. P. (1996). Educational research an introduction (6th Ed.). USA: Longman Publisher.
• International Technology Education Association [ITEA]. (2000). Standards for technological literacy: Content fort he study of technology. Reston, VA: Author.
• Keçel N. (2009). Teknoloji ve tasarım ders mekânlarının teknik analizi ve model atölye (işlik) tasarımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Koca, E. & Ceylan, A. (2018). Tasarımcı perspektifinden hazır giyim işletmelerinde tasarım ve tasarımcı. Turkish Studies Social Sciences, 13(18), 911-926.
• Middleton, H. (2005). Creative thinking, values and design and technology education. International Journal of Technology and Design Education, 15, 61-71
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2006). Talim ve terbiye kurulu başkanlığı, ilköğretim fen ve teknoloji dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıflar). Ankara.
• Özekin, N. (2006). İlköğretim 2., 3., 4., 5. ve 6. Sınıf öğrencilerinin eğitiminde tasarımcı düşünce eğitim modelinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, A. (2016). Tasarım eğitiminde disiplinler arası yaklaşımlar ve tasarımcı düşünüş modeli. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 1(1), 57-72.
• Pekmez, E., Yılmaz, H., Alaçam Akşit, A., C. & Güler, F. (2018). İlköğretim öğrencilerinin fen-teknoloji-tasarım süreci ile ilgili becerilerinin geliştirilmesi üzerine bir eğitim modülü uygulaması. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 135-160. Doi: 10.12984/egeefd.343374.
• Sanayi ve Ticaret Bakanlığı. (2006).12 Ağustos 2019 tarihinde http://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2006/02/20060207-9.htm adresinden alınmıştır.
• Yılmaz, P. (2014). Günümüz tekstil ve moda tasarımında tasarım, tasarımcı ve tüketici açısından tasarım kültürü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.