Çokkültürlü Eğitim Ortamlarına Geleceğin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerini Hazırlamak: Öğretmen Adaylarının Çokkültürlü Yeterlikleri

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 2, 179 - 201, 31.12.2020

Yıldıray Karadağ , Döndü Özdemir Özden

Öz

Ülkemizde her geçen gün artan çokkültürlü eğitim ortamlarına uyum sağlayabilmek için geleceğin sosyal bilgiler öğretmenlerinin çokkültürlü öğretmen yeterliklerine sahip olması gerekmektedir. Bu kapsamda araştırmada sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çokkültürlü yeterliklerini çeşitli değişkenler açısından incelemek amaçlanmıştır. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmaya 591 öğretmen adayı katılmıştır. Veriler Guyton ve Wesche (2005) tarafından geliştirilen ve Akcaoğlu ve Arsal (2018) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Çokkültürlü Yeterlik Ölçeği” ile toplanmıştır. Analiz için frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis testleri ile Sperman Brown Sıra Farkları Korelasyonu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının orta düzeyde çokkültürlü deneyim ve özyeterliğe, yüksek düzeyde çokkültürlü tutuma sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının çokkültürlü deneyimlerinin cinsiyet, yaş, kardeş sayısı ve aile ile yaşanılan yerin niteliği değişkenlerine göre; çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının cinsiyet, yaş ve aile ile birlikte yaşanan coğrafi bölge değişkenlerine göre; çokkültürlü eğitime yönelik özyeterliklerinin ise kardeş sayısı ve aile ile birlikte yaşanan coğrafi bölge değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde değiştiği tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının çokkültürlü deneyimleri ile çokkültürlü eğitime yönelik tutum ve özyeterlikleri arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde çokkültürlü eğitime kapsamındaki deneyim ve özyeterliklerinin daha fazla geliştirilmesine yönelik çabaların arttırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlülük, Çokkültürlü eğitim, Çokkültürlü yeterlik, , Öğretmen yeterlikleri, Sosyal bilgiler.

Kaynakça

• Abu-Ghazalah, M. N. (2017). Examining the multicultural competency of early childhood teachers in Dubai: A multiple regression analysis (Doctoral dissertation). Northcentral University, California.
• Akçaoğlu, M. Ö. (2017). Çokkültürlü eğitim uygulamasının öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim ile sınıf yönetimi tutum ve yeterliklerine etkisi (Doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Akcaoğlu, M. Ö. ve Arsal, Z. (2018). Çokkültürlü yeterlik ölçeğinin Türkçe ’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 261-270. doi:10.24106/kefdergi.378585
• Akhan, O. ve Yalçın, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretim programlarında çokkültürlü eğitimin yeri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 23-46.
• Akın, E. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Siirt Üniversitesi örneği). International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 11(3), 29-42. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9276
• Alanay, H. (2015). Eğitim fakültesi lisans öğrencilerinin çokkültürlülüğe ve çokkültürlü eğitime dair görüşleri (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.