The Tendency of Helping According to Person-Situation Approach in Guidance and Psychological Counseling Students

Yıl 2022, Cilt: 41 Sayı: 2, 423 - 454, 30.12.2022

Ezgi Sumbas , Nilgün Öztürk

Öz

The purpose of the present study was to uncover the helping tendencies of the
counseling candidates according to the Person-Situation Approach. The participants
of the study were undergraduate students of the guidance and psychological
counseling program of a state university in different grades (1st Grade, 2nd Grade,
3rd Grade, and 4th Grade). The criterion sampling method, which is one of the
purposeful sampling methods, was used in the study. The study group consisted of
375 students, 269 (71.7%) females and 106 (28.3%) males. The Help Orientation
Scale was used to collect the study data. The t-test and ANOVA methods were used
in the study to determine whether the psychological counselor candidates’ helping
tendencies changed according to gender and grades. The findings of the study
show that the tendency of helping counselors according to the Person-Situation
Approach does not change according to the grades variable but changes according
to the gender variable.

Anahtar Kelimeler

Tendency to Help, Counselor Candidates, Gender, Grades.

Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Öğrencilerinde Kişi-Durum Yaklaşımına Göre Yardım Etme Eğilimi

Öz

Bu çalışmanın amacı, psikolojik danışman adaylarının kişi-durum yaklaşımına göre yardım etme eğilimlerini ortaya koymaktır. Araştırmanın katılımcıları bir kamu üniversitesinin rehberlik ve psikolojik danışmanlık programının farklı sınıf düzeylerinde eğitimlerine (1. Sınıf, 2. Sınıf, 3. Sınıf ve 4. Sınıf) devam eden lisans öğrencileridir. Bu araştırmada amaçlı örnekleme türlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 269’u (%71,7) kız, 106’sı (%28,3) erkek olmak üzere toplam 375 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla Romer, Gruder ve Lizzadro (1986) tarafından geliştirilen ve Duru (2002) tarafından Türkçe’ye uyarlanan Yardım Yönelimi Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada, psikolojik danışman adaylarının yardım etme eğilimlerinin cinsiyet ve sınıf düzeyine göre değişip değişmediğini belirlemek için t testi ve ANOVA yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulguları, PDR öğrencilerinin kişi-durum yaklaşımına göre yardım etme eğilimlerinin sınıf düzeyi değişkenine göre değişmemekle birlikte cinsiyet (yalnız bencillik alt ölçeği) değişkenine göre değiştiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yardım etme eğilimi, psikolojik danışman adayları, cinsiyet, sınıf düzeyi., Tendency to Help, Counselor Candidates, Gender, Grades.

Kaynakça

• Arıcıoğlu, A., & Owen, F. (2010). Psikolojik danışman adaylarının yardım etme stilleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(34), 152-159. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/200196
• Barker, C., & Pistrang, N. (2002). Psychotherapy and social support: Integrating research on psychological helping. Clinical Psychology Review, 22(3), 361-379. https://doi.org/10.1016/S0272-7358(01)00101-5
• Bem, S. L. (1974). The measurement of psychological androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42(2), 155–162. https://doi.org/10.1037/h0036215
• Bridges, F. S., & Clark, S. M. (2000). Differences in lost letter responses from smaller rural communities. North American Journal of Psychology, 2(1), 121–126.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akdemi.
• Carlson, M., & Miller, N. (1987). Explanation of the relation between negative mood and helping. Psychological Bulletin, 102(1), 91–108. https://doi.org/10.1037/0033-2909.102.1.91
• Carlson, M., Charlin, V., & Miller, N. (1988). Positive mood and helping behavior: A test of six hypotheses. Journal of Personality and Social Psychology, 55(2), 211–229. https://doi.org/10.1037/0022-3514.55.2.211
• Clark, M. S., & Waddell, B. A. (1983). Effects of moods on thoughts about helping, attraction, and information acquisition. Social Psychology Quarterly, 46(1), 31-35. https://doi.org/10.2307/3033658
• Clark, R. D., & Word, L. E. (1974). Where is the apathetic bystander? Situational characteristics of the emergency. Journal of Personality and Social Psychology, 29(3), 279–287. https://doi.org/10.1037/h0036000
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Neo Pi-R. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
• Civitçi, N., & Arıcıoğlu, A. (2012). Helping styles and personality traits based on the five-factor theory of counselor candidates. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 78-96. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/181358
• Duru, E. (2002). Öğretmen adaylarında kişi-durum yaklaşımı bağlamında yardım etme davranışı eğilimi, empati ve düşünme stilleri ilişkisi ve bu değişkenlerin bazı psikososyal değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Hackney, H., & Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilke ve teknikleri: psikolojik yardım süreci el kitabı. (Çev. T. Erene ve S. Aydemir Sevim). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Gergen, K. J., Gergen, M. M., & Meter, K. (1972). Individual orientations to prosocial behavior. Journal of Social Issues, 28(3), 105-130. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1972.tb00035.x
• George, J. M., & Jones, G. R. (1997). Organizational spontaneity in context. Human Performance, 10(2), 153-170. https://doi.org/10.1207/s15327043hup1002_6
• Günseli, G. (2008). Çağdaş eğitim sisteminde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. A. Kaya içinde, Psikolojik danışma ve rehberlik, (s. 1-46), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kapıkıran, N. A., Kapıkıran, Ş., & Başaran, B. I. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlik öğrencilerinin empatik eğilimler ve algıladıkları anne ve baba olumlu sosyal davranışları: Cinsiyetin farklılaştırıcı rolü. Ege Eğitim Dergisi, 11(1), 1-19. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/57025
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (17. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Kepçeoğlu, M. (1995). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Özerler Matbaası.
• Korkut, F. (2007). Psikolojik danışmanların mesleki rehberlik ve psikolojik danışmanlık ile ilgili düşünceleri ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 187-197. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87616
• Kravetz, D. F. (1976). Sex role concepts of women. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 44(3), 437–443. https://doi.org/10.1037/0022-006X.44.3.437
• Kuzgun, Y. (1995). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Lefevor, G. T., & Fowers, B. J. (2016). Traits, situational factors, and their interactions as explanations of helping behavior. Personality and Individual Differences, 92, 159-163. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.12.042
• Mischel, W. (2013). Personality and assessment. New York: Wiley
• Morrison, E. W. (1994). Role definitions and organizational citizenship behavior: The importance of the employee’s perspective. Academy of Management Journal, 37(6), 1543-1567. https://doi.org/10.5465/256798
• Özgüven, İ. E. (1990). Ülkemizde psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetlerinin dünü ve bugünü. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 4-15. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/200237
• Petro, C. S., & Putnam, B. A. (1979). Sex-role stereotypes: Issues of attitudinal changes. Sex Roles, 5(1), 29-39. https://doi.org/10.1007/BF00289343.
• Ribal, J. E. (1963). Social character and meanings of selfishness and altruism. Sociology & Social Research, 47(3), 311–321.
• Romer, D., Gruder. L., & Lizzadro, T. (1986). A person–situation approach to altruistic behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 51(5), 1001-1012. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.51.5.1001
• Rosenkrantz, P., Vogel, S., Bee, H., Broverman, I., & Broverman, D. M. (1968). Sex-role stereotypes and self-concepts in college students. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 32(3), 287–295. https://doi.org/10.1037/h0025909
• Ruble, T. L. (1983). Sex stereotypes: Issues of change in the 1970s. Sex Roles, 9(3), 397-402. https://psycnet.apa.org/doi/10.1007/BF00289675
• Schein, E. H. (2010). Helping: How to offer, give, and receive help. San Francisco, California: Published by Berrett-Koehler Publishers
• Serpen, A. S., & Hasgül, E. (2018). Examination of helping attitudes of social work students. Kastamonu Education Journal, 26(4), 1101-1110. https://doi.org/10.24106/kefdergi.434146
• Staub, E. (1978). Positive social behavior and morality. Vol. 1. Social and personal influences. New York: Academic Press, Inc
• Organ, D. W. & Konovsky, M. (1989). Cognitive versus affective determinants of organizational citizenship behavior. Journal of Applied Psychology, 74(1), 157-164. https://doi.org/10.1037/0021-9010.74.1.157
• Tan, H. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Underwood, B., Framing, W. J., & Moore, B. S. (1977). Mood, attention, and altruism: A search for mediating variables. Developmental Psychology, 13(5), 541-542. https://doi.org/10.1037/0012-1649.13.5.541
• Voltan-Acar, N. (2005). Grupla psikolojik danışma ilke ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yeşilyaprak, B. (2004). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yurtal, F. D. (2008). Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Hizmet Türleri. A. Kaya içinde, Psikolojik danışma ve rehberlik (s. 47-72). Ankara: Anı Yayıncılık
• World Health Organization. (2001). Mental health policy project: policy and service guidance package: executive summary. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/66907/WHO_NMH_MSD_MPS_01.3.pdf?sequence=1