A Study on the Effect of Quranic Recitations on the Jurisprudential Provisions in the Context of Verse Nisâ: 43

Yıl 2015, Sayı: 38, 205 - 232, 30.12.2015

Yaşar Akaslan

https://doi.org/10.17120/omuifd.28925

Cited By: 1

Öz

The Holy Qur’an is the first basic source of Islamic Law in inferencing : ajudgment (istinbaat al-hukm). Because of Mutawatir Qur’anic Recitations meet the requirements of being Qur’an, they are evaluated as Qur’an. Therefore Qur’anic Recitations have a close relationship with Islamic law. Because of their different methodologies, the doctrinal sections put forward different judgments. One of them is the ablution that has a fundamental importance in Muslim’s life. In this article, to show relationship between Qur’anic Recitation and Islamic Law, the assessments, which related with effects of touch in ablution, will be discussed.

Key Words: Qur’an, mutawatir recitation, recitation, narrative, fıqh (Islamic Law), ablution. 

Anahtar Kelimeler

-

Kırâatlerin Fıkhî Hükümlere Etkisine Dair Bir İnceleme: Nisâ Sûresi'nin 43. Âyeti Örneği

Öz

Kur’ân-ı Kerîm, İslam hukukunun hüküm istinbatında ilk başvuru kaynağıdır. Mütevâtir kırâatler de Kur’âniyet vasıflarını taşımaları itibariyle Kur’ân olarak değerlendirilmektedir. Bu münasebetle kırâat ilmi ile İslam hukuku sıkı bir ilişki içerisindedir. Metodolojilerinin farklılıklarından dolayı, fıkıh mezhebleri, bazı meselelerde birbirlerinden farklı hükümler ortaya koymuşlardır. Bu görüşlerden biri de müslümanın ibadet hayatında önemli yer tutan abdest meselesine ilişkindir. Bu makalede kırâat-fıkıh ilişkisini göstermesi bakımından, dokunmanın abdeste etkisi üzerinde yapılan değerlendirmeler ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, mütevâtir, kırâat, rivâyet, fıkıh, abdest

Kaynakça

• Akyüz, Vecdi, Mukâyeseli İbadetler İlmihali, Yeni Şafak, İstanbul, 1995.
• Âlûsî, Şihâbuddîn Mahmud el-Bağdâdî, Rûhu’l-meânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1985.
• Ateş, Süleyman, Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar, İstanbul, 1989.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kâmusu, Bilmen, İstanbul, 1967.
• Canan, İbrahim, Hadîs Usûlü ve Tarihi, Akçağ, Ankara, 1998.
• Candan, Abdurrahman, Fukahâ’nın Kur’ân Tasavvuru, Denge, İstanbul, 2012.
• Cessâs, Ebû Bekir Ahmed b. Ali, Ahkâmü’l-Kur’ân, Dârü’l-Fikr, Beyrut, 1993.
• Cezîrî, Abdurrahman b. Muhammed b. Iyaz, Kitâbü’l-fıkh ale’l-mezâhibi’l-erba’, Dârü’r-Reyyânli’t-Türâs, Kâhire, 1987.
• Çağıl, Necdet, Din Dili ve Mecaz, İz, İstanbul, 2008.
• Çetin, Abdurrahman, Yedi Harf ve Kırâatler, Ensar, İstanbul, 2005.
• Dağ, Mehmet, Kırâat Farklılıklarının İslam Hukukuna ve Metodolojisine Etkisi, (Basılmamış yüksek lisans tezi), AÜSBE, Erzurum, 1999.
• Dânî, Ebû Amr Osman b. Saîd, Et-Teysîr fi’l-kırâati’s-seb’ (tahk.: Otto Pretzl), İstanbul,1930.
• Derveze, Muhammed İzzet, et-Tefsîru’l-Hadîs tertîbü’s-süveri hasebe’n-nüzûl, Dârü’l Garbi’l-İslâmî, Tunus, 2008.
• Dimyâtî, Ahmed b. Muhammed el-Bennâ, İthâfü Fudalâi’l-beşer bi’l-kırââti’l-erbaate aşer, Âlemü’l-Kütüb, Beyrut, 1987.
• Duman, Zeki, Beyânu’l-Hak (Kur’ân-ı Kerîm’in Nüzûl Sırasına Göre Tefsîri), Fecr,Ankara, 2006.
• Durmuş, İsmail, “Kinâye”, DİA, TDV, Ankara, 2002, XXVI.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, Zehraveyn, İstanbul,1993.
• Göç, Emine Esin, “Lemsü’n-nisâ’nın Abdeste Etkisi Konusundaki Fıkhî Tartışmalar”, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 2008/2, ss. 73-90.
• El-Hatip, Abdullatif, Mu’cemu’l-kırâât, Dâru Sa’deddin, Dımaşk, 2002.
• Herrâsî, Ebü’l-Hasen Ali b. Muhammed Kiyâ, Ahkâmü’l-Kur’ân (nşr.: Abbas Ahmed el-Bâz), Beyrut: 1983.
• İbn Abdilberr, Yûsuf b. Abdillah en-Nemerî, et-Temhîd lima fi’l-Muvatta mine’lMeanî ve’l-Esânîd (tahk.: Mustafa el-Alevi), Vüzeratü Umûmi’l-Evkâf, Mağrib, ts.
• İbn Atıyye, Abdülhak b. Gâlib, Muharraru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz, Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2001.
• İbn Hazm, Ali b. Ahmed, el-Muhallâ, Mektebetü’l-Cumhûriyyeti’l-Arabiyye, Mısır, 1967.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fida İmâdüddin İsmail b. Ömer, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm (tahk.: Muhammed İbrahim el-Bennâ-Muhammed Ahmed Aşûr-Abdulazîz Guneym) Kahraman, İstanbul, 1985.
• İbn Kudâme, Abdullah b. Ahmed b. Muhammed el-Makdîsî, el-Muğnî, Dârü’lKitâbi’l-Arabî, Beyrut, 1972.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, es-Sünen, Kahire, 1952.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, (tahk.: Abdullah Ali Kebîr-M. Ahmed Haseballah-H. Muhammed eş-Şâzelî), Kahire, ts.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed, Bidâyetü’l-Müctehid, Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1988.
• İbn Sa’d, Muhammed Ebû Abdillah el-Basrî, et-Tabakâtü’l-kübrâ, Dâru Beyrut, Beyrut, 1957.
• İbn Teymiyye, Ahmed b. Abdülhalîm, Mecmû’ü Fetâvâ, Mektebetü’l-Meârif, Ribat, 1981.
• İbn Zencele, Ebû Zür’a Abdurrahman b. Muhammed, Hüccetü’l-Kırâât (tahk.: Saîd el-Afgânî), er-Risâle, Beyrut, 1997.
• İbnü’l-Arabî, Ebû Bekir Muhammed b. Abdullah, Ahkâmu’l-Kur’ân (tahk.: Ali Muhammed el-Becâvî), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, ts.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahman b. Ali el-Bağdâdî, Zâdü’lmesîr fî ilmi’t-tefsîr, Mektebetü’l-İslâmiyye, Beyrut, 1984,
• İbnü’l-Cezerî, Muhamed b. Muhammed, Müncidü’l-mukriîn ve mürşidü’t-tâlibîn, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1980.
• ____, en-Neşr fi’l-Kırâati’l-aşr (tahk.: Ali Muhammed ed-Dabbâ’), Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ts.
• İbnü’l-Hümâm, Kemalüddîn Muhammed b. Abdulvâhid, Şerhü Fethi’l-Kadir, Dârü’l- Fikr, Beyrut, ts.
• Kâdî, Abdülfettâh, el-Büdûru’z-Zâhira fi’l-kırâati’l-aşri’l-mütevâtira, Dârü’l-Beyrûtî, Dımaşk, 2007.
• Kahraman, Hüseyin, “Hadislere Göre Karşı Cinse Dokunmanın Abdeste Etkisi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 19, 2010/1, ss. 69-109.
• Karaçam, İsmail, Kırâat İlminin Kur’ân Tefsirindeki Yeri ve Mütevâtir Kırâatlerin Yorum Farklılıklarına Etkisi, İFAV, İstanbul, 1996.
• ____, Kur’ân-ı Kerîm’in Nüzûlü ve Kırâati, İFAV, İstanbul, 1995.
• Karaman, Hayrettin, Fıkıh Usûlü, Ensar, İstanbul, 2010.
• Kâsânî, Ebû Bekir b. Mes’ûd, Bedâiü’s-senâî’ fî Tertîbi’ş-Şerâi’, Dârü’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut, ts.
• Koçak, Muhsin-Dalgın, Nihat-Şahin, Osman, Fıkıh Usûlü, Ensar, İstanbul, 2013.
• Koçyiğit, Talat, Hadîs Istılahları, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara,1980.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’ân, Mısır, 1966.
• Mâlik b. Enes, Müdevvenetü’l-Kübrâ, Mısır, ts.
• Merğinânî, Ebû Bekir b. Abdülcelil, el-Hidâye, Kahraman, İstanbul, 1986.
• Mekkî, Ebû Muhammed b. Ebî Tâlib el-Kaysî, el-Keşf an vücûhi’l-kırâati’s-seb’ ve ilelihâ ve hicecihâ (tahk.: Muhyiddîn Ramazan), Dımaşk, 1974.
• Muhaysin, Muhammed Sâlim, el-Mühezzeb fi’l-kırâati’l-aşr ve tevcîhihâ min tarîk-i Tayyibeti’n-Neşr, Mektebetü’l-Ezheriyye, Kahire, 1997.
• Müslim, Ebu’l Hüseyin b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî, Sahîh-i Müslim, Dârü’tTıbâatü’l-Âmire,1913.
• Önder, Muharrem, “Şâz Kırâatlar ve İslam Hukuku Açısından Değeri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2009, ss. 163-194.
• Öztürk, Mustafa, “Kur’ân Dilinde Örtük Anlatım: Kinâye ve Ta’riz”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.3, 2003/2, ss. 213-234.
• Râgıb Isfehânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal, Mu’cemu Müfredâti elfâzi’l-Kur’ân (tahk.: Nedim Mar’aşli), Dârü’l-Fikr, Beyrut, ts.
• Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Ömer, Mefâtihu’l-ğayb (et-Tefsîru’l-Kebîr), Dârü’lFikr, Beyrut, 1981.
• Sâbûnî, Muhammed Ali, Revâ’iʿü’l-Beyân fî tefsîri âyâti’l-ahkâm, Dersaadet, İstanbul,ts.
• ____, et-Tibyân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1981. Saçaklızâde, Muhammed b. Ebî Bekr el-Mer’aşî, Tertîbu’l-Ulûm (dirâse ve tahk.: Muhammed b. İsmail es-Seyyid Ahmed), Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, Beyrut,1988.
• Serahsî, Ebû Bekr Muhammed b. Ebû Sehl Ahmed, Kitâbü’l-Mebsût, Dâru’lMa’rife, Beyrut, ts.
• Suyûtî, Celâlüddîn Abdurrahman, ed-Dürrü’l-Mensûrfi’t-tefsîr bi’l-me’sûr, Merkezü Hicrli’l-Buhûs ve’d-dirasâti’l-Arabiyyeti’l-İslâmiyye, Kahire, 2003.
• Şa’bân, Zekiyyüddîn, İslam Hukuk İlminin Esasları (Notlar ekleyerek trc. İbrahim Kâfi Dönmez), TDV, Ankara, 2006.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris, Ahkâmü’l-Kur’ân (tahk.: Abdülganî Abdülhâlık), Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1980.
• ____, el-Ümm, Dârü’ş-Şüab, Beyrut, 1968. Şahin, Osman, Kur’ân-ı Kerim’deki Müşkil İfadeler ve Çözüm Yolları, (Basılmamış yüksek lisans tezi), OMÜSBE, Samsun, 1996.
• Şevkânî, Ali b. Muhammed, Neylü’l-Evtâr fî Münteka’l-ahbâr, Dâru’l-Hadîs, Kahire, ts.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an te’vîli âyi’l-Kur’ân (tahk.: Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî), Dâru Âlemi’l-Kütüb, Riyad, 2003.
• Ünal, Mehmet, Kur’ân’ın Anlaşılmasında Kırâat Farklılıklarının Rolü, Fecr, Ankara,2005.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Alfabetik İslam Hukuku ve Fıkıh Istılahları Kamusu, Sıtkı Gülle (Haz.), İstanbul: Eser Neşriyat, 1997.
• Zencânî, Şihâbüddîn Mahmud b. Ahmed, Tahrîcü’l-Furû’ ale’l-Usûl (tahk.: Muhammed Edib Sâlih), Matbaatü Câmiatü Dımaşk, Dımaşk, 1962.
• Zeylaʿî, Ebû Muhammed Cemalüddîn Abdullah b. Yusuf b. Muhammed, Nasbü’rRâye li ehâdîsi’l-Hidâye, Dâru’l-Hadîs, Kahire, ts.
• Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve edilletühü, Dârü’l- Fikr, Dımaşk, 1989.
• ____, et-Tefsîru’l-Münîrfi’l-akîdeti ve’ş-şerîati ve’l-menhec, Dârü’l-Fikr, Dımaşk, 2009.
• Zürkânî, Muhammed Abdülazîm, Menâhilu’l-irfân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Mısır, ts.