Social Factors in the Separation of Waqf (The Abi) Individuals from the Nur Movement

Yıl 2020, Sayı: 49, 567 - 592, 15.12.2020

Abdullah Yargı

https://doi.org/10.17120/omuifd.811309

Öz

Said Nursi, who lived between 1878 and 1960, is a well-known cleric, both during the Ottoman era and in the Republic of Turkey. Said Nursi, a charismatic religious authority in terms of Weber's conception of charisma, has been influential in many parts of Anatolia by writing a collection called Risale-i Nur over a period of 23 years. After his death, the ‘Mesveret delegation’, which was created by his close disciples, and the ‘Waqf (Elder) brothers' appointed by this delegation to the houses opened in the dormitory, provided the institutionalization of the movement and the routineization of charisma. The “Waqf brothers", who devoted their life to the truths of faith, the Quran and the Risale-i Nur, increased in number with the growth of the movement. Some of the Waqf (elder) brothers "who cut oneself off from the worldly things, did not have a profession and did not marry" left their devotional life for various reasons. The tendency of individualization and secularization, such as getting married and having a profession, is more prominent in the decision to leave the devotional life. However, reasons such as intergenerational conflict, intra-group power struggle, change in religious perception style and social capital increase appear to be other factors. The purpose of the study is to reveal, from a sociological point of view, under which factors the ‘Waqf (Abi) brothers', seen in the Nur movement, gave up their foundation status.

Anahtar Kelimeler

Said Nursi, Nur Movement, Religious Order, Elder Brothers

Nurculuk Hareketi İçerisindeki Vakıf Bireylerin Vakıflıktan Ayrılmasındaki Etkenler

Öz

1978-1960 yılları arasında yaşayan Said Nursi, gerek Osmanlı Devleti dönemi, gerekse Türkiye Cumhuriyeti döneminde bilinen bir din adamıdır. Weberyen anlamda karizmatik dini otorite olan Said Nursi, 23 yıllık bir sürede Risale-i Nur isimli bir külliyat meydana getirerek Anadolu'nun birçok yerinde etkili olmuştur. Vefatı sonrasında yakın talebeleri tarafından oluşturulan Meşveret heyeti ve bu heyetin yurt sathında açılan evlere atadığı ‘vakıf ağabeyler’ hareketin kurumsallaşmasını, karizmanın rutinleşmesini sağlamıştır. Kendi hayatını iman hakikatleri, Kur’an ve Risale-i Nur’a adayan ‘vakıf ağabeyler’, hareketin büyümesiyle birlikte sayıca artmıştır. ‘Dünyadan el etek çeken, meslek sahibi olmayan ve evlenmeyen’ vakıf bireyler arasında bazıları vakıflık hayatını çeşitli nedenlerle bırakmışlardır. Vakıflıktan ayrılma kararı almada, evlenmek ve meslek sahibi olmak gibi bireyselleşme ve dünyevileşme eğilimi daha ön plandadır. Bununla birlikte kuşaklar arası çatışma, grup içi iktidar mücadelesi, dini algılayış tarzının değişmesi ve sosyal sermaye artışı gibi nedenler de diğer etkenler olarak gözükmektedir.

Anahtar Kelimeler

nurculuk, vakıflık, dini grup, said nursi

Kaynakça

• AÇIKGENÇ, Alparslan. ‘Said Nursi Mad.’, DİA. Cilt: 35, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 2008.
• AYDEMİR, Mehmet Ali. Toplumsal İlişkilerin Sosyal Sermaye Değeri, Konya. 2011.
• BÜYÜKKARA, Mehmet Ali. Çağdaş İslami Akımlar, İstanbul: Klasik Yayınları. 2017.
• CASANOVA, José. Public Religions in the Modern World, Chicago: University of Chicago Press. 2011.
• CEYLAN, Adnan & ERGÜN, Ercan & ALPKAN, Lütfihak. Çatışmanın Sebepleri ve Yönetimi, Doğuş Üniversitesi Dergisi 1(2). 2000.
• ÇATIŞMA, Kuşak Çatışması. http://www.milligazete.com.tr/haber/1189193/kusak-catismasi (Erişim tarihi: 05.06.2018). 2009.
• DEMİRYÜREK, Ahmet Selim. Dini Gruplarda Adanma: Meşveret Cemaatinde “Vakıflık”, Bursa. 2017
• EFE, Âdem. Dini Gruplar Sosyolojisi, İstanbul: Dönem Yayıncılık. 2013.
• FOLEY, W. Michael & EDWARDS, Bob. Escape from Politics? Social Theory and the Social Capital Debate, American Behavioral Scientist. 1997.
• GOLDZIHER, Ignác. İslâmiyetin İlk Zamanlarında Zühd, Çev. H. Altıntaş. 1987.
• GÜNÇAY, Sevde. Kur’an-ı Kerim’de Kuşak Çatışması, Journal of Analytic Divinity Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1. 2018.
• GÜNDÜZ, Şinasi. “Uzlet Mad.“, DİA. Cilt: 42, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 2012.
• IRAZ, Abdurrahman. Barla 2013 Dünya Vakıfları Okuma Programı, http://www.risalehaber.com/barla-2013-dunya-vakiflari-okuma-programi-15147yy.htm (Erişim tarihi: 10.05.2018). 2013.
• JONATHAN H. & BEEEGHLEY Leonard & POWERS Charles H. The Emergence of Sociological Theory, 7th Edition, London: Sage Publications. 2011.
• KİTAPÇI, Zekeriya. Bediüzzaman Said Nursi ve Anadolu İman Hareketi: Kuva-i Milliye Ruhunun Yeniden Ayağa Kaldırılması, İstanbul: Alya Yayınları. 2016.
• KONGAR, Emre. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul: Remzi Kitabevi. 2017.
• KUTLULAR, Mehmet. İşte Hayatım, İstanbul: Yeni Asya Neşriyat. 2009.
• LEWIS, D. M. With heart, mind & strength: The best of crux, Langley: Credo. 1990.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Mektubat, İstanbul: Envar Neşriyat. 2010.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Mesnevi-i Nuriye, Çev. Abdülmecid Nursi, İstanbul: Envar Neşriyat. 2011.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Şualar, İstanbul: Envar Neşriyat. 2008.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Sikke-i Tasdik-i Gaybi, İstanbul: Söz Basım Neşriyat. 2012.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Tarihçe-i Hayat, İstanbul: Envar Neşriyat. 2012.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Kastamonu Lahikası İstanbul: Söz Basım Neşriyat. 2012.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Emirdağ Lahikası İstanbul: Söz Basım Neşriyat. 2012.
• NURSİ, Said. Risale-i Nur Külliyatı, Hanımlar Rehberi, İstanbul: Envar Neşriyat. 2012.
• ULUDAĞ, Süleyman. “A’zeb Mad.“, DİA. Cilt: 4, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 1991.
• WEBER, Max. Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı, Çev. Özer Özankaya, İstanbul: İmge Kitabevi. 1995.
• WEBER, Max. Sosyoloji Yazıları, Çev. Taha Parla, İstanbul: İletişim Yayınları. 2006.
• WEBER, Max. Sosyal Bilimlerin Metodolojisi, Çev. Vefa Saygın Öğütle, İstanbul: Küre Yayınları. 2012.
• WEBER, Max. Economy and society: an outline of interpretive sociology, Berkeley: University of California Press. 1978.
• YALÇIN, Soner. Nurcularda büyük bölünmenin sebebi: Düdüklü tencere suikastı, https://www.sozcu.com.tr/2014/yazarlar/soner-yalcin/duduklu-tencere-suikasti-685435/ (Erişim tarihi: 07.06.2018). 2014.
• YAŞAR, Yasemin. Risale-i Nur’dan başka eserleri okumak, http://www.yeniasya.com.tr/yasemin-yasar/risale-i-nur-dan-baska-eserleri-okumak_335607 (Erişim tarihi: 10.06.2018). 2015.
• YEĞİN, Abdullah & BADILLI, Abdulkadir & İSMAİL, Hekimoğlu & ÇALIM, İlham. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lugat, İstanbul: Sebat Yayınları. 2006.
• YILMAZ, Ömer. Dershane As a Continuation Of Medresetü’z-Zehra Project Of Bediüzzaman Said Nursi: Its Contribution To The Turkish Society, Faculty Of Social Science And Humanity, University Kebangsaan Malaysia Bangi. 2007.