Dışavurumcu Sanat Terapisinin Psikolojik Belirtiler İle Bilişsel İşlevlere Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 13, 575 - 598, 29.12.2017

Volkan Demir

https://doi.org/10.26466/opus.337250

Cited By: 7

Öz

Bu araştırma, dışavurumcu sanat
terapisi programının bireylerin psikolojik belirtileri, umutsuzluk, otomatik
düşünceler ve fonksiyonel olmayan tutumları üzerindeki etkisini araştırmak
amacıyla yapılmıştır.  Araştırmanın
çalışma grubunu, yaşları 24-62 arasında değişen 9 kadın 2 erkek toplam 11
katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada katılımcılara başlangıçta ve dokuz
haftanın sonunda Kısa Semptom Envanteri (KSE), Beck Umutsuzluk Ölçeği (BUÖ),
Otomatik Düşünceler Ölçeği (ODÖ) ve Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği (FOTÖ)
verilmiştir. Araştırmada çalışma grubuna 9 oturumdan oluşan 180 dakika süren
dışavurumcu sanat terapisi programı uygulanmıştır. Tek grup öntest - sontest
kontrol grupsuz desenin kullanıldığı çalışmada veriler, Wilcoxon İşaretli Sıra
Testi ile çözümlenmiştir. Yapılan analizler dışavurumcu sanat terapisi
programının, bireylerin umutsuzluk, otomatik düşünceler, fonksiyonel olmayan
tutumlar ve Kısa Semptom Envanteri (KSE) alt ölçeklerinden somatizasyon,
obsesif kompulsif bozukluk, kişiler arası duyarlılık, depresyon,  anksiyete, fobik anksiyete, paranoid düşünce
ve psikotizm belirti düzeylerini azaltmada olumlu bir etkiye sahip olduğunu
ancak öfke düzeylerini azaltmada etkili olmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dışavurumcu sanat terapisi, Psikolojik belirti, Umutsuzluk, Otomatik düşünceler, Fonksiyonel olmayan tutumlar

The Effects Of An Expressive Art Therapy Program on Psychological Symptoms and Cognitive Functions

Öz

This study was conducted to
investigate the impact of expressive arts therapy program on psychological
symptoms, hopelessness, automatic thoughts and dysfunctional attitudes of
individuals. The study group consisted of 11 participants (2 men, 9 women),
ages ranging from 24 to 62. Brief Symptom Inventory (BSI), Beck Hopelessness
Scale (BHS), Automatic Thoughts Scale (SAS) and Dysfunctional Attitude Scale
(DAS) have been applied to all participants initially and after nine weeks of
therapy. An expressive arts therapy program lasting a total of 180 minutes in 9
sessions was implemented. One group pretest - posttest control study design was
used and data were analyzed using the Wilcoxon Signed Rank test. The results
suggested that expressive art therapy program had positive effects on
individuals' despair, automatic thoughts, dysfunctional attitudes and Brief
Symptom Inventory (BSI) somatization subscale, obsessive-compulsive disorder,
interpersonal sensitivity, depression, anxiety, phobic anxiety, paranoid
thinking and psychotism; but it was not effective at reducing anger levels.

Anahtar Kelimeler

Expressive arts therapy, psychological symptoms, hopelessness, automatic thoughts, dysfunctional attitude

Kaynakça

• Akhan, L.U.(2012). Psikopatolojik sanat ve psikiyatrik tedavide sanatın kullanılışı. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(2), 132- 135.
• Aydın, B. (2010). Tıbbi Sanat Terapisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(1), 69-83.
• Aydın, G., ve Aydın, O. (1990). Otomatik düşünceler ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji dergisi, 24, 51-55.
• Bar-Sela, G., Atid, L., Danos, S., Gabay, N., & Epelbaum, R. (2007). Art therapy improved depression and influenced fatigue levels in cancer patients on chemotherapy. Psychooncology, 16, 980-984.
• Beck A. T, Rush A. J, Shaw B. F, Emery G. (1979), Cognitive Therapy of Depression. New York: The Guilford Press.
• Beck JS (2001) Bilişsel Terapi: Temel İlkeler ve Ötesi. (Çev. N Hisli Şa-hin), (Çev. Ed. F Balkaya, A İlden Koçkar), Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, 2006.
• Beck, A. T. (1976) Cognitive therapy and the emotional disorders. (Çev. A. Türkcan, V. Öztürk), Bilişsel Terapi ve Duygusal Bozukluklar. Litera Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• Beck, A. T., Freeman, A., & Davis, D. D. (2004). Cognitive therapy of personality disorders (2nd ed.). New York: The Guilford Press.
• Beck, A., T., Lester, D., Trexler, L.,(1974) “ The Measurement of Pes-simism, Beck Hopelessness Scale”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42 (6)
• Boyce, P. & Mason, C. (1996). An overview of depression-prone perso-nality traits and the role of interpersonal sensitivity. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 30(1), 90-103.
• Capacchione, L. (2012). Sanat terapisiyle iyileşmek. Kaknüs yayınları: İstanbul.
• Case, C., & Dalley, T. (2006). Handbook of art therapy. (2 rd ed. pp.1-10). London: Routledge.
• Collie, K., Bottorff, J.L., & Long, B.C.(2006). A narrative view of art therapy and art making by women with breast cancer. J Health Psychology, 11(5),761-775
• Corey, G. (2008), Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram Ve Uygulama-ları. (Yedinci baskı). (Çev. T.Ergene), Mentis Yayıncılık, Ankara (Orijinal çalışma basım tarihi 2005).
• Coşkun, S., Yıldız, Ö., & Yazıcı, A. (2010). Psikiyatrik Rehabilitasyonda Fotoğrafın Kullanımı: Bir Ön Proje. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(3):121-127
• Cunningham S, Gunn T, Alladin A, Cawthorpe D. Anxiety, depression and hopelessness in adolescents: A structural equation model. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry 2008;17:137-44.
• Çakar, F. S. (2014). Otomatik Düşüncelerin Umutsuzluk Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Benlik Saygısının Aracılık Rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(5), 1-16.
• Deane, K., Fitch, M., & Carman, M.(2000). An innovative art therapy program for cancer patients. Canadian oncology nursing journal,10(4),147--151.
• Demir, V., & Yıldırım, B. (2017). Sanatla Terapi Programının Üniversite Sınavına Hazırlanan Öğrencilerin Depresyon, Anksiyete ve Stres Belirti Düzeylerine Etkililiği. Ege Eğitim Dergisi, (18) 1: 311-344.
• Derogatis, L. R. (1992). BSI: Administration, scoring, and procedures manual-II. Towson, MD: Clinical Psychometric Research.
• Dilawari, K., & Tripathi, N. (2014). Art therapy: A creative and expres-sive process, Indian Journal of Pozitive Psychology, 5(1), 81-85.
• Dilbaz, N., & Seber, G. (1993). Umutsuzluk kavrami: Depresyon ve intiharda önemi. Kriz Dergisi, 1(3), 134-138.
• Durak, A. (1994). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 1-11.
• Duran-Oğuz, N. (2006). Wellness among Turkish University Students: Investigating the Construct and Testing the Effectiveness of an Art-based Wellness Program. Unpublished doctoral dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
• Duy, B. (2003). Bilişsel-Davranışçı Yaklaşıma Dayalı Grupla Psikolojik Danışmanın Yalnızlık ve Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Üzerine Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Edwards, D. (2014). Art therapy. Sage.
• Eisen, R.A., Kearney, A.C. (1995), “Practitioner’s Guide to Treating Fear and Anxiety in Childernand”, Adolescents. New Jersey: Jason Aronson Inc.
• Gençöz, F., Vatan, S., & Lester, D. (2006). Umutsuzluk, Çaresizlik ve Talihsizlik Ölçeği ‘nin Türk örnekleminde güvenirlik ve geçerlik çalışması. Kriz Dergisi, 14(1), 21-29.
• Geue, K.L., Goetze, H., Buttstaedt, M., Kleinert E., Richter, D., &Singer S. (2010). An overview of art therapy interventions for cancer patients and the results of research, Complementary Thera-pies in Medicine, 18(3-4), 160-170
• Gussak, D. (2007). The effectiveness of art therapy in reducing depres-sion in prison populations. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 51(4), 444-460.
• Hollon, S.; Kendal, P. (1980). “Cognitive self-statement in depression: Clinical validation of an automatic thoughts questionnaire”. Cognitive Therapy and Research. 4.
• Kar, Ö., & Toros, F. (2015). Aile İçi Şiddet ve Çocuk İstismarı Olgula-rında Sanat Terapisi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (26.baskı). Ankara Nobel Yayınevi.
• Kaya, A. (2014). Dışavurumcu Sanat Terapinin Üniversite Öğrencilerin-de Akış Durumu Ve Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisi.
• Killick, K. (1993). Working With Psychotic Processes in Art Therapy. Psychonalytic Psychotherapy, 7(1), 25-38.
• Killick, K., Schaveiren, J. (2003). Sanat Psikoterapi ve Psikoz. Yelkovan Yayıncılık.
• Liebmann, M. (2004). Art therapy for groups: A handbook of themes and exercises. Psychology Press.
• Malchiodi CA. Using art therapy with medical support groups. In Handbook of Art Therapy, 1st ed. (Ed CA Malchiodi):351-361. New York, Guilford Press, 2003.
• Malchiodi, C. A. (Ed.). (2011). Handbook of art therapy. Guilford Press.
• Malchiodi, C.A.(2005). Expressive Therapies History, Theory, and Practice. In. C.A. Malchiodi (Ed.), Expressive Therapies (pp.1-15). Newyork: Guilford press.
• Nainis, N. A. (2008). Approaches to art therapy for cancer inpatients: Research and practice considerations. Art Therapy, 25(3), 115-121.
• Nainis, N., Paice, J. A., Ratner, J., Wirth, J. H., Lai, J., & Shott, S. (2006). Relieving symptoms in cancer: innovative use of art the-rapy. Journal of pain and symptom management, 31(2), 162-169
• Norman, W. H., Miller, I. W., & Dow, M. G. (1988). Characteristics of depressed patients with elevated levels of dysfunctional cogni-tions. Cognitive Therapy and Research, 12(1), 39-51.
• O’Connor, L. E., Berry, J. W., Weiss, J., & Gilbert, P. (2002). Guilt, fear, submission, and empathy in depression. Journal of Affective Di-sorders, 71, 19-27.
• Oster, I., Magnusson, E., Thyme, K.E., Lindh, J., & Aström, S. (2007). Art therapy for women with breast cancer: the therapeutic con-sequences of boundary strengthening. The Arts in Psychotherapy, 34, 277-288.
• Ponto, J.A., Frost, M.H., Thompson, R., Allers, T., Will T.R., Zahasky K., et al.(2003). Stories of breast cancer through art. Oncoloy Nursing Forum, 30(6), 1007- 1013.
• Puig, A., Lee, S. M., Goodwin, L., & Sherrard, P. A. (2006). The effi-cacy of creative arts therapies to enhance emotional expression, spirituality, and psychological well-being of newly diagnosed Stage I and Stage II breast cancer patients: A preliminary study. The Arts in Psychotherapy, 33(3), 218-228.
• Savaşır, I., & Şahin, N. H. (1997). Bilişsel-davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 9.
• Seber, G. (1991). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği üzerine bir çalışma. Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, N. H., & Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9 (31), 44-56.
• Şahin, N. H., Batıgün, A. D., & Uğurtaş, S. (2002). Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125-135.
• Şahin, N.H.; Şahin, N. (1992). “Reliability and validity of the Turkish version of the automatic thoughts questionaire”. Journal of Clinical Psychology, 48, 334-340.
• Theorell, T. O. R., Konarski, K., Westerlund, H., Burell, A. M., Engst-röm, R., Lagercrantz, A. M., ... & Thulin, K. (1998). Treatment of patients with chronic somatic symptoms by means of art psychotherapy: A process description. Psychotherapy and Psycho-somatics, 67(1), 50-56.
• Turetsky, C. J., & Hays, R. E. (2003). Development of an art psychotherapy model for the prevention and treatment of unresolved grief during midlife. Art Therapy, 20(3), 148-156.
• Tümkaya, S., Çelik, M., & Aybek, B. (2011). Lise Öğrencilerinde Boyun Eğici Davranışlar Otomatik Düşünceler Umutsuzluk Ve Yaşam Doyumunun incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2).
• Weissman, A. N., & Beck, A. T. (1978). Development and validation of the Dysfunctional Attitude Scale: A preliminary investigation.
• Wilson, L. (1995). Symbolism and Art Therapy. Symbolism’s role in the development of ego functions. American Journal of Art Therapy, 23(3),79-88.