Öğretmen Adaylarında Bilişsel Farkındalık Düzeyleri, Öznel Mutluluk ve Sıkıntıyı Tolere Etme Arasındaki Yordayıcı İlişkiler

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 17, 1125 - 1155, 31.03.2019

Bülent Dilmaç , Mustafa Yılmaz

https://doi.org/10.26466/opus.520293

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarında bilişsel
farkındalık düzeyleri, öznel mutluluk ve sıkıntıyı tolere etme arasındaki
yordayıcı ilişkileri incelemektir. Araştırmada, öğretmen adaylarında bilişsel
farkındalık, sıkıntıyı tolere etme ve öznel mutluluk arasındaki ilişkilerin
belirlenmesi ve bu değişkenler arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modeli
ile sınanması amacıyla yapısal eşitlik modellemesi analizi yapılmıştır.
Ölçekler, 2017-2018 eğitim öğretim döneminde İstanbul’da çeşitli
üniversitelerde öğrenim gören öğretmen adaylarından oluşmaktadır. 529
katılımcının 139’u erkek 390’ı kadın katılımcıdır. Araştırmadan elde edilen
bulgulara göre; öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık düzeyleri ile
sıkıntıyı tolere etme düzeyleri arasındaki yordayıcı ilişkiler incelendiğinde,
bilişsel farkındalığın sıkıntıyı tolere etmeyi yordadığı, aradaki ilişkinin
pozitif yönlü ve doğrusal olduğu bulunmuştur. Öğretmen adaylarının sıkıntıyı
tolere etme düzeyleri ile öznel mutluluk düzeyleri arasındaki yordayıcı
ilişkiler incelendiğinde, sıkıntıyı tolere etmenin öznel mutluluğu yordadığı,
aralarındaki ilişkinin pozitif yönlü ve doğrusal olduğu bulunmuştur. Öğretmen
adaylarının bilişsel farkındalık düzeyleri ile öznel mutluluk düzeyleri
arasındaki yordayıcı ilişkiler incelendiğinde bilişsel farkındalığın öznel
mutluluğu yordadığı, aralarındaki ilişkinin pozitif yönlü ve doğrusal olduğu
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Farkındalık, Mutluluk, Öznel Mutluluk, Sıkıntıyı Tolere Etme, Üstbiliş

The Predictive Relationship Between Cognitive Awareness Levels Subjective Happiness Distress Tolerance in Teacher Condidates

Öz

The aim of this study is to examine the predictive
relationships among cognitive awareness levels, subjective happiness and
distress tolerance teacher candidates. In the study, a structural equation
modeling analysis was carried out in order to determine the relations between
cognitive awareness, distress tolerance and subjective happiness in teacher
candidates and the structural equality model of relations among these
variables. The scales are composed of prospective teachers from various
universities in Istanbul during the 2017-2018 education period. Of the 529
participants, 139 are male and 390 are female participants. According to the
findings obtained from the research; when the predictive relationships between
the levels of cognitive awareness of the prospective teachers and the levels of
distress tolerance were examined, it was seen that there was a positive linear
relationship. When the predictive relationships between the levels of distress
tolerance of teacher candidates and subjective happiness levels are examined,
it is seen that there is a positive linear relationship. When the predictive
relationships between the levels of cognitive awareness and subjective
happiness of teacher candidates are examined, it is seen that there is a
positive linear relationship.

Anahtar Kelimeler

Cognitive Awareness, Happiness, Subjective Happiness, Distress Tolerance, Upper Cognition

Kaynakça

• Abacı, R. (2010a). Yaşamın kalitelendirilmesi. İstanbul: Bakanlar Matbaacılık.
• Abacı, R. (2010b). Akıl karı olmayan işler. İstanbul: Bakanlar Medya.
• Akın, A., Akça, M. Ş. ve Gülşen, M. (2015). Sıkıntıyı tolere etme ölçeği türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 619-630.
• Aktamış, H. ve Uça, S. (2010). Motivasyonel, bilişsel ve bilişüstü yeterlilikler ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması. İlköğretim Online, 9(3), 980-989.
• Alisinanoğlu, F. (2002). Gençlik dönemi özellikleri ve genç anne-baba iletişimi. Eğitim ve Bilim, 27(123), 62-63.
• Alver, B., Dilekmen, M. ve Ada, Ş. (2016). Üniversite öğrencilerinin bazı öznel algılamalarına göre psikolojik belirtileri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 13-23.
• Amstadter, A. B., Daughters, S. B., MacPherson, L., Reynolds, E. K., Danielson, C. K., Wang, F., Potenza, M., C., Gelernter, J. ve Lejuez, C. W. (2012). Genetic associations with performance on a behavioral measure of distress intolerance. Journal Of Psychiatric Research, 46(1), 87-94.
• Atak, H. ve Çok, F. (2010). İnsan yaşamında yeni bir dönem: Beliren yetişkinlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(1), 39-50.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R.C., Smith, E.E., Bem, D.J. & Nolen-Hoeksema, S. (2010). Psikolojiye giriş. Yavuz Alogan (Çev.), İstanbul: Arkadaş Yayınevi.
• Azari, S., Khademi, A. ve Esmali, A. (2013). The effectiveness of metacognitive therapy in distress tolerance in adolescent boys. International Journal of Psychology and Behavioral Research, 1(1), 291-303.
• Bollen, K. A. (1989). A newincremental fit indexfor general structural equation models. Sociological Methodsand Research, 17 (3), 303-316.
• Broderick, P. C. ve Frank, J. L. (2014). Learning to breathe: An intervention to foster mindfulness in adolescence. New Directions for Student Leadership, (142), 31-44.
• Brown, R. A., Lejuez, C. W., Kahler, C. W., Strong, D. R. ve Zvolen-sky, M. J. (2005). Distress tolerance and early smoking lapse. Clinical Psychology Review, 25(6), 713-733.
• Brown, K. W. ve Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and social psychology, 84(4), 822-848.
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sage Focus Editions, 154, 136-162.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu (Çev.), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, andprogramming (2nd ed.). New York: Taylor and Francis.
• Cenkseven, F. ve Akbaş, T. (2016). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 43-65.
• Ceylan, T. M. (2012). Ortak benlik nörofelsefi temellendirme. İstanbul: Ayrıntılı Yayınları.
• Costa, A. L. (1984). Mediating the metacognitive. Educational Leadership, 42(3), 57-62.
• Coşkun, Y. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin aile içi ilişkilerinin, öğrenilmiş güçlülük düzeylerini yordama gücü. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 43-65.
• Çatak, P. D. ve Ögel, K. (2010). Farkındalık temelli terapiler ve terapötik süreçler. Klinik Psikiyatri, 13, 85-91.
• Dağ, İ. (1991). Rosenbaum’un öğrenilmiş güçlülük ölçeğinin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(4), 269-274.
• Dağ, İ. (1992). Kontrol odağı, öğrenilmiş güçlülük ve psikopatoloji ilişkileri. Psikoloji Dergisi, 7(27), 1-9.
• Daughters, S. B., Ross, T. J., Bell, R. P., Yi, J. Y., Ryan, J. ve Stein, E. A. (2017). Distress tolerance among substance users is associated with functional connectivity between prefrontal regions during a distress tolerance task. Addiction Biology, 22(5), 1378-1390. doi:10.1111/adb.12396
• Demir, Ö. ve Doğanay, A. (2010). Bilişsel koçluk yöntemiyle öğretilen bilişsel farkındalık stratejilerinin altıncı sınıf sosyal bilgiler dersinde bilişsel farkındalık becerilerine ve Kalıcılığa etkisi. Elementary Education Online, 9(1), 106-127.
• Demir, Ö. ve Kaya, H. İ. (2015). Öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık beceri düzeylerinin eleştirel düşünme durumları ile ilişkilerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(1), 35-68. http://dx.doi.org/10.14527/pegegog.2015.003
• Deniz, M., Kesici, Ş. ve Sümer, A. S. (2008). The validity and reliability of the Turkish version of the Self-Compassion Scale. Social Behavior and Personality: An İnternational Journal, 36(9), 1151-1160.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3, 6-20.
• Doğan, T.,ve Totan, T. (2013). Psychometric properties of Turkish version of the Subjective Happiness Scale. The Journal of Happiness & Well-Being, 1(1), 21-28.
• Dos, B. (2014). The relationship between mobile phone use, metacognitive awareness and academic achievement. European Journal of Educational Research, 3(4), 192-200.
• Gable, S. L. ve Haidt, J. (2005). What (and why) is positive psychology?. Review of general psychology, 9(2), 103-110.
• Geçtan, E. (2002). Psikanaliz ve sonrası. İstanbul: Metis Yayınları.
• Girgin, M. (2012). Pedagojik değerler. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Gross, J. J. (2013). Emotion regulation: taking stock and moving forward. Emotion, 13(3), 359-365.
• Gross, J. J. ve John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being. Journal of personality and social psychology, 85(2), 348-362.
• Hayes, A. M. ve Feldman, G. (2004). Clarifying the construct of mind-fulness in the context of emotion regulation and the process of change in therapy. Clinical Psychology: Science and Prac-tice, 11(3), 255-262.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoffcriteriafor fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6 (1), 1-55.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kiaei, Y. A. ve Reio Jr, T. G. (2014). Goal pursuit and eudaimonic well-being among university students: Metacognition as the mediator. Behavioral development bulletin, 19(4), 91-104.
• Kline, R. B. (2011), Principle sand practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Lyubomirsky, S. ve Lepper, H. S. (1999). A measure of subjective happiness: preliminary reliability and construct validation. Social İndicators Research, 46(2), 137-155.
• Mayor, H. (2013) Beyond the negative: the role of positive metacognitions, meta-emotions and maladaptive metacognitions in depression, anxiety and life satisfaction in individuals with vasculitis. MMU Psychol-ogy Journal, 1-35. http://e-space.mmu.ac.uk/id/eprint/576653
• Mohammadkhani, S. (2013). The role of fusion beliefs and metacognitions in obsessive-compulsive symptoms in general population. Iranian Journal of Clinical Psychology (IJCP), 1(2), 29- 35.
• Mousavi, A. ve Moghtader, L. (2015). The effect of self-regulation skills on self-efficacy and happiness of high-school students. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(12S), 179-182.
• Myers, D. G. ve Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10-19.
• Neff, K. D. (2003). Self-compassion: an alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2, 81-101.
• Nesse, R. M. (2000). Is depression an adaptation?. Archives of General Psychiatry, 57(1), 14-20.
• Oturakçı, N. (2012). Divânü Lügati’t Türk’te gerçek anlamlılık düzleminde betimleyici duygu göstergesi olarak mutluluk. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 221-232.
• Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M. ve Çakır, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal düzenleme, mizah, sosyal öz-yeterlik ve başaçıkma davranışları ile yordanması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325-345.
• Özen, Y. (2017). Farkında mıyız? (bilişsel farkındalık ile psikolojik iyi oluşun içrelleşmesi). Kesit Akademi Dergisi, 3(7), 167-189.
• Ridley, D. S., Schutz, P. A., Glanz, R. S. ve Weinstein, C. E. (1992). Self-regulated learning: The interactive influence of metacognitive awareness and goal-setting. The journal of experimental education, 60(4), 293-306.
• Roemer, L. ve Orsillo, S. M. (2003). Mindfulness: A promising intervention strategy in need of further study. Clinical psychology: Science and practice, 10(2), 172-178. doi: 10.1093/clipsy/bpg020
• Sadeghi, M. J. ve Mohammadi, M. (2017). Role of emotional maturity, cognitive and metacognitive approach in predicting happiness in law enforcement officials of shiraz. Pharmacophore, 8(6S). e-1173407. http://www.pharmacophorejournal.com
• Sarıçam, H. (2015). Metacognition and happiness: the mediating role of perceived stress. Studia Psychologica, 57(4), 271-283.
• Saulsman, L. ve Nathan, P. (2012). Facing your feelings: Learning to tolerate distress. Perth, Western Australia: Centre for Clinical Interventions. http://www.cci.health.wa.gov.au/docs/Distress%20Tolerance%20Module%201.pdf adresinden 27 Aralık 2018’de erişilmiştir.
• Schraw, G. ve Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational psychology review, 7(4), 351-371.
• Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modelling. London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Shin, D. C. ve Johnson, D. M. (1978). Avowed happiness as an overall assessment of the quality of life. Social indicators research, 5(4), 475-492.
• SHoaakazemi, M., Javid, M. M., Keramati, R. ve Tazekand, F. D. E. (2013). The relationship between happiness, meta-cognitive skills (self-regulation, problem-solving) and academic achievement of students in Tehran. Life Sci J, 10(4s), 452-457.
• Simons, J. S. ve Gaher, R. M. (2005). The Distress Tolerance Scale: Development and validation of a self-report measure. Motivation and Emotion, 29(2), 83-102.
• Şencan, B. (2015). Bağlanma örüntüleri ve psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkilerde duygusal şemalar, duygusal zorlanmaya tolerans ve kişilerarası beklentilerin rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Tanaka, J. S. ve Huba, G. J. (1985). A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 197-201.
• Tosun, A. ve Irak, M. (2008). Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1), 67-80.
• Vann, A., Strodl, E. ve Anderson, E. (2013). Thinking about internal states, a qualitative investigation into metacognitions in women with eating disorders. Journal of eating disorders, 1(22), 1-11.
• Vatan, S. (2016). Bilişsel davranışçı terapilerde üçüncü kuşak yaklaşımlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 190-203. doi: 10.18863/pgy.238183
• Veenhoven, R. (1994). Is happiness a trait?. Social indicators re-search, 32(2), 101-160.
• Vujanovic, A. A., Marshall-Berenz, E. C. ve Zvolensky, M. J. (2011). Posttraumatic stress and alcohol use motives: A test of the incremental and mediating role of distress tolerance. Journal Of Cognitive Psychotherapy, 25(2), 130-141.
• Yörükoğlu, A. (1990). Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunları. İstanbul: Özgür Yayın-Dağıtım.
• Zvolensky, M. J., Leyro, T. M., Bernstein, A. ve Vujanovic, A. A. (2011). Historical Perspectives, Theory, And Measurement Of Distress Tolerance. Distress Tolerance: Theory, Research, And Clinical Applications. NewYork: Guilford Publications.
• Wachs, K. ve Cordova, J. V. (2007). Mindful relating: exploring mind-fulness and emotion repertoires in intimate relationships. Journal of Marital and Family therapy, 33(4), 464-481.
• Wells, A. ve Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the meta-cognitions questionnaire: properties of the MCQ-30. Behaviour Research and Therapy, 42(4), 385-396.
• Wilson, J. (2001). Methodological Difficulties of Assessing Metacognition: A New Approach”, Australian Association for Research in Education Conference, 2 - 6 December 2001, Fremantle-Australia. https://www.aare.edu.au/data/publications/2001/wil01001.pdf 30 Ekim 2018’de erişilmiştir.