Ergenlerin Kişilerarası Problem Çözme Becerileri ve Empatik Eğilimlerinin Sahip Oldukları Değerler Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 18, 134 - 156, 30.06.2019

Selma Demir Bülent Dilmaç

https://doi.org/10.26466/opus.517581

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, ergenlerin kişilerarası problem çözme becerileri,
empatik eğilimleri ve sahip oldukları değerler arasındaki yordayıcı ilişkiyi
ortaya koymak ve bu ilişkiden hareketle oluşturulan yapısal eşitlik modeli test
etmektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında
İstanbul il merkezinde çeşitli liselerde öğrenim görmekte olan 323 kız ve 251
erkek olmak üzere toplam 574 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın çalışma grubu
tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. 
Araştırmada öğrencilerin problem çözme becerilerini ölçmek amacıyla
“Kişilerarası Problem Çözme Envanteri”, empatik eğilimlerini belirlemek için
“KA-S_ Çocuk ve Ergenler için Empatik Eğilim Ölçeği”, insani değerlerini
belirlemek amacıyla da “İnsani Değerler Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu”
kullanılmıştır. Ölçüm araçlarının uygulanması sonucu elde edilen verilerin
analizi için “Yapısal Eşitlik Modeli” ne göre AMOS 16 Programı kullanılmıştır.
Araştırmada elde edilen istatistiksel bulguların anlamlılığı .001 düzeyinde
sınanmıştır. Ergenlerin kişileraraesı problem çözme becerisi ile sahip oldukları
değerler arasında pozitif yönlü doğrusal bir ilişki olduğunu göstermektedir.
Diğer bir ifadeyle ergenlerin sahip olduğu değerler artarsa kişilerarası
ilişkilerde de artış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

ergen, kişilerarası problem çözme becerisi, empati, insani değer

Analysis of Interpersonal Problem Solving Skills and Empathic Tendencies of Adolescents

Öz

The aim of the study is to present the predictor
interrelation problem solving skills of the teenagers and the emphatetic
tendency amongst the values they have and to test the model by means of this
relation. The study group of the research consists of 574 students 323 of whom
are girls and 251 of whom are boys attending different high-schools in central
İstanbul throughout 2016-2017 academic year. The study group of the research
has been chosen by random sampling method. In the study, in order to measvie
the students ability of problem solving “Interrations  Problem Solving Invantery”, to identify their
emphatetic tendency “KA-S_ Emphatetic Tendency Scale For The Kids And Adults”,
to identify their humanitarian values “The Humanitarian Values Scale” and
“Personal Data Form” has been used.  To
analyze the data as a result of the application of the measurement tools
according to the “Structural Equality Model Amos 16 Programme has been used.
The logic of the data abtained as a result of the statistical findings has been
studied at the level of .001. According to the result of the study, the
relationship between the interrelation problem solving skills and the
emphatetic tendency of the teenagers has been found statistically meaningful.
In terms of this, it can be said that the more the emphatetic tendency of the
teenagers increases the more the interrelation problem solving skills increase
.It has been found that there is a linear and positive relationship between the
emphatetic tendency and values of the teenagers. In order words, if the values
the teenagers have increase, there will be an increase in the interrelation,as
well.

Anahtar Kelimeler

Teenager, interrelation problem salving skill, empathy and humanitarian value.

Kaynakça

• Ağır, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtma düzeyleri ile problem çözme becerileri ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akarsu, S. (2015). İlkokul (1-4) ve ortaokul (5-8) müzik ders kitaplarında yer alan şarkıların değerler bakımından incelenmesi ve değerler eğitimine ilişkin öğrenci algıları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Altınoluk, H. (2014). Hemşirelerde/ebelerde empatik eğilim ve becerilerin değerlendirilmesi (Denizli Servergazi Hastanesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Anlıak, Ş., Dinçer, Ç. (2005). Okul öncesi dönemde kişilerarası bilişsel problem çözme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim Araştırmaları, 20, 122-134.
• Ayten, A. (2010). Empati ve din. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Bollen, K.A. (1989). A new incremental fit index for general structural equation models. Sociological Methods and Research, 17 (3), 303-316.
• Bozgeyikli, H.(2010) The relationship between high school students' psychological needs and human value perceptions. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 1798-1804
• Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Sage Focus Editions, 154, 136-136.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Büyükyıldırım, İ. ve Dilmaç, B. (2015). Siber mağdur olmanın insani değerler ve sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29),7-40.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming (2nd ed.). New York: Taylor and Francis.
• Cüceloğlu, D. (1997). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2007). Kişilerarası Problem Çözme Envanteri’nin (KPÇE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 95-111.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2008). Kişilerarası problem çözme envanteri lise öğrencileri formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-17.
• Çam, S., Tümkaya, S. ve Yerlikaya, E. (2011). Kişilerarası problem çözme envanterinin yetişkin örnekleminde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 3(1), 1703-1724
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2012). Öğretmenlerin sahip oldukları değerlerin özgeci davranışlarının mesleki benlik saygısı açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(23),65-82.
• Dilmaç, B., Kulaksızoğlu, A. ve Ekşi, H. (2007). An examination of the human values education program on a group of science high school students. Educational Sciences: Theory & Practice, 7(3), 1221–1261.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1-2), 155-190.
• Dökmen, Ü. (2009). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati (40. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Heppner, P., ve Petersen, C. (1982). The development and implications of a personal problem solving inventory. Journal of Counseling Psychology, 29, 66-75.
• Hoxha, G. (2011), Arnavutluk ve Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişki ile problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6 (1), 1-55.
• Kaya, A. Ve Siyez, D. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergenler için empatik eğilim ölçeği geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(156), 111-125.
• Kline, R. B. (2011), Principles and practice of structural equation modeling. New York: The GuilfordPress.
• Kuşdil, M.E., ve Kağıtçıbası, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değerler yönelimi ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59-76.
• Mutluer, S. (2006). Özgüven oluşmasında manevi değerlerin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Öğülmüş, S. (2001). Kişilerarası problem çözme becerileri ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Öğülmüş, S. (2006). Kişilerarası Problem Çözme Becerileri ve Eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Pişkin, M. (1989). Empati, kaygı ve çatışma eğilimi arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (2), 775-784.
• Rehber, E. ve Atıcı, M. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik Eğilim düzeylerine göre çatışma çözme davranışlarının incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 323–342.
• Sayar, K. (2008). Ruh hali. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Schumacker, R. E. ve Lomax, R. G. (2004). A Beginner’s Guide to Structural Equation Modelling. London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Seki, T. ve Dilmaç, B. (2015). Predictor relationships between the values the adolescents have and their levels of subjective well-being and social appearance anxiety: a model proposal. Education and Science, 40 (179), 57-67.
• Sonmaz, S. (2002). Problem çözme becerisi ile yaratıcılık ve zekâ arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Şahin, A. (2007). İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Şen, A.S. (2015) Ergenlerin sahip oldukları değerler ile gelecek beklentileri ve madde bağımlılığından korunma öz-yeterliği arasındaki yordayıcı ilişkiler. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tanaka, J. S. ve Huba, G. J. (1985). A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 197-201.
• Taner Derman, M. (2011). Farklı sosyoekonomik düzeylerdeki 10-11 yaş çocuklarına uygulanan empati eğitim programının saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisi. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Tarhan, N. (2013). Toplum psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ulusoy, K. ve Arslan, A. (2014). Değerli bir kavram olarak “değer ve değerler eğitimi” R. Turan ve K. Ulusoy (Ed.) Farklı yönleri ile değerler eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B.(2012). Değerler eğitimi.(1.Baskı).Ankara: Pegem Akademi.
• Yüksel, A. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin empatik becerileriyle aile işlevleri ve benlik kavramları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 153-165.
• Yüksel, Ç. (2008). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerde yaşadıkları problemleri çözme becerilerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.